Sagnir - 01.04.1985, Side 65

Sagnir - 01.04.1985, Side 65
TÓLF ÁR í FESTUM Ingibjörg Einarsdóttir var aðsópsmikil hefðarkona á stóru heimili, sem um margt var einstakt. Hún hefur fremur litla umfjöllun fengið á spjöldum sögunnar og það sama má segja um flestar fyrirmanna- frúr. Þær eru þó þjóðfélagshópur með sín sérkenni, völd og áhrif og ekki ómerkari en aðrir. Saga Ingibjargar getur sagt okkur margt um skyldur, líf og starf þessara kvenna. En hún hefur líkt og aðrir einstaklingar sín séreinkenni. Það er alveg ómaksins vert að kynn- ast nánar persónunni á bak við nafnið. Hvernig Iff hennar var við hlið frægasta íslendings sinnar samtíðar, Jóns Sigurðssonar. Uppeldi og unglingsár Ingibjörg Einarsdóttir var fædd 9. október 1804. Hún var dóttir Einars Jónssonar Sigurössonar prests frá Rafnseyri og Ingveldar Jafetsdóttur lóskera í Grjóta, lllugasonar prests í Hruna. Einar faöir hennar varö borgari í Reykjavík. Ingibjörg fæddist í einu af fyrstu býlunum í Þingholtunum. Eins árs gömul flutti hún meö foreldrum sín- um aö Mýrarhúsum á Seltjarnarnesi og átti heima þar í átta ár. Á meðal útgeröarbænda, tómthúsmanna og dugmikilla húsmæöra. Ingibjörg var elst af systkinunum og hefur líklega verið látin passa bræöur sína, eins og þá tíökaöist og vandist því snemma aö annast aðra. En þaö fékk hún líka að reyna betur seinna á ævinni. Foreldrar hennar hafa verið vel stæöir á þess tíma mæli- kvarða. Faöir hennar varö verslun- arfulltrúi í Jakobæusverslun og komst í álnir meðal samborgara sinna. Þegar Ingibjörg var 14 ára keyptu foreldrar hennar Þerney og hófu búskap þar. Hún var þá-orðin þaö 9ömul að hún gat tekiö fullan þátt í störfum heimilisins. Hún fékk sömu •'henntun og stúlkur almennt, læröi kverið, að lesa, skrifa, matbúa, v'nna úr mjólk og ull og hvernig rekstri heimilis væri best variö. Bræður hennar, Guömundur, Ólaf- Ur og Jafet, fengu hins vegar aö la3ra meira. Einar faðir þeirra haföi lengi hug á að verða prestur og sjálfsagt hefur áhugamál fööur haft áhrif á val sona um framtíðarstarf Því bæöi Guömundur og Ólafur urðu prestar. Jafet læröi hins vegar gullsmíði, en hann fetaöi einnig í spor fööur síns og lagði fyrir sig verslunarstörf.1 í festum Eftir tíu ára búskap í Þerney flutti fjölskylda Ingibjargar til Reykjavík- ur, í hús á horni Aðalstrætis og Austurstrætis, sem Einar lét reisa. Seinna byggöi hann annaö hús á Túngötu 6 og þar bjó hann síðustu æviár sín. Fram aö þeim tíma var Ingibjörg alltaf í fööurhúsum og sinnti heimilisstörfum þar. Bræður hennar fóru hver af öðr- um í nám eða búskap. Það kom því í hennar hlut aö vera eftir og sinna búi foreldra sinna. Þegar hún var 25 ára gömul, 1829, kom á heimili til þeirra 18 ára gamall frændi aö vest- an. Sá hét Jón og voru þau bræðra- börn. Jón vann hjá föður hennar í versluninni í eitt ár og fór svo aö vinna sem skrifari á biskupsstofunni í Laugarnesi árið eftir. Eitthvaö hef- Eins og oft vill verða með konur frægra manna hafa kvisast alls kyns sögur um Ingibjörgu. Menn hafa haft horn i síðu hennar fyrir að vera ofgömul og ófríð fyrir „sóma lands vors“. Hún var jafnvel sögð tannlaus. Sumir hafa líka þóst vita að Jón hafi ekki viljað eiga hana og ekki sent henni nein bréf í þau tólf ár sem þau voru trúlofuð og haldið framhjá henni. ur þeim litist vel hvort á annað frændsystkinunum því þau trúlofuðu sig. Sagt var aö Einar gamli hafi ekki verið of hrifinn af ákvörðuninni og sett þau skilyrði að Jón lyki háskóla- prófi áður en hann kvæntist.2 Jón var ungur að árum og þá þótti betra aö menn kæmu undir sig fótunum áður en þeir giftu sig. Þaö var þess vegna ekkert óeðlilegt aö Einar vildi aö Ingibjörg sín kæmist í örugga höfn. Þau sættust á þetta og Jón sigldi til Kaupmannahafnartil náms. Enda var ekki óalgengt aö piltar færu til náms og stúlkurnar þeirra biðu eftir þeim heima. Þaö sem seinna varð gat Ingibjörgu ekki órað fyrir. í stað þess að Ijúka námi á skikkanlegum tíma fór Jón aö stunda allskonar fræöistörf meö skólanum, en færri uröu prófin. Húnfylgdistmeðúrfjar- lægö því þau hafa örugglega skrif- ast á þótt engin bréf þeirra á milli hafi varöveist. Unnusti hennar frestaöi heim- komu hvað eftir annaö því í mörgu var aö snúast í Höfn. Þaö er ekki ólíklegt aö einhvern tíma hafi læöst aö henni efi um hvort þau ættu nokkurn tíma eftir að giftast. Jón var sagður fríður sýnum og hið mesta kvennagull.3 Á þeirri forsendu hafði hún ástæðu til aö óttast. Sagt er aö Jón hafi viljað losna undan heitinu meö tímanum4 og vel má vera aö svo hafi verið. Að minnsta kosti ýjar Gísli Hjálmarsson læknir aö ein- hverri óánægju Jóns í bréfi til hans 1850. Gísli var herbergisfélagi Jóns á Garöi fyrst eftir aö hann kom út til náms. í bréfinu biður Gísli aö heilsa Ingibjörgu, henni sem hefur þvílíka armæöu fyrir okkur. (Þér vorkenni ég hana aldrei, þaö er svo gamalt).5 Ingibjörg snerist oft fyrir þau Gísla og frú í Höfn. Þó aö Ingibjörg hafi ekki verið alveg örugg um Jón þá er ekki aö sjá aö hún hafi orðið honum frá- hverf. Þaö var líka um nóg annað að hugsa og í mörgu að snúast heima fyrir. Eftir að móðir hennar féll frá tók SAGNIR 63
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116

x

Sagnir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.