Sagnir - 01.04.1985, Síða 65

Sagnir - 01.04.1985, Síða 65
TÓLF ÁR í FESTUM Ingibjörg Einarsdóttir var aðsópsmikil hefðarkona á stóru heimili, sem um margt var einstakt. Hún hefur fremur litla umfjöllun fengið á spjöldum sögunnar og það sama má segja um flestar fyrirmanna- frúr. Þær eru þó þjóðfélagshópur með sín sérkenni, völd og áhrif og ekki ómerkari en aðrir. Saga Ingibjargar getur sagt okkur margt um skyldur, líf og starf þessara kvenna. En hún hefur líkt og aðrir einstaklingar sín séreinkenni. Það er alveg ómaksins vert að kynn- ast nánar persónunni á bak við nafnið. Hvernig Iff hennar var við hlið frægasta íslendings sinnar samtíðar, Jóns Sigurðssonar. Uppeldi og unglingsár Ingibjörg Einarsdóttir var fædd 9. október 1804. Hún var dóttir Einars Jónssonar Sigurössonar prests frá Rafnseyri og Ingveldar Jafetsdóttur lóskera í Grjóta, lllugasonar prests í Hruna. Einar faöir hennar varö borgari í Reykjavík. Ingibjörg fæddist í einu af fyrstu býlunum í Þingholtunum. Eins árs gömul flutti hún meö foreldrum sín- um aö Mýrarhúsum á Seltjarnarnesi og átti heima þar í átta ár. Á meðal útgeröarbænda, tómthúsmanna og dugmikilla húsmæöra. Ingibjörg var elst af systkinunum og hefur líklega verið látin passa bræöur sína, eins og þá tíökaöist og vandist því snemma aö annast aðra. En þaö fékk hún líka að reyna betur seinna á ævinni. Foreldrar hennar hafa verið vel stæöir á þess tíma mæli- kvarða. Faöir hennar varö verslun- arfulltrúi í Jakobæusverslun og komst í álnir meðal samborgara sinna. Þegar Ingibjörg var 14 ára keyptu foreldrar hennar Þerney og hófu búskap þar. Hún var þá-orðin þaö 9ömul að hún gat tekiö fullan þátt í störfum heimilisins. Hún fékk sömu •'henntun og stúlkur almennt, læröi kverið, að lesa, skrifa, matbúa, v'nna úr mjólk og ull og hvernig rekstri heimilis væri best variö. Bræður hennar, Guömundur, Ólaf- Ur og Jafet, fengu hins vegar aö la3ra meira. Einar faðir þeirra haföi lengi hug á að verða prestur og sjálfsagt hefur áhugamál fööur haft áhrif á val sona um framtíðarstarf Því bæöi Guömundur og Ólafur urðu prestar. Jafet læröi hins vegar gullsmíði, en hann fetaöi einnig í spor fööur síns og lagði fyrir sig verslunarstörf.1 í festum Eftir tíu ára búskap í Þerney flutti fjölskylda Ingibjargar til Reykjavík- ur, í hús á horni Aðalstrætis og Austurstrætis, sem Einar lét reisa. Seinna byggöi hann annaö hús á Túngötu 6 og þar bjó hann síðustu æviár sín. Fram aö þeim tíma var Ingibjörg alltaf í fööurhúsum og sinnti heimilisstörfum þar. Bræður hennar fóru hver af öðr- um í nám eða búskap. Það kom því í hennar hlut aö vera eftir og sinna búi foreldra sinna. Þegar hún var 25 ára gömul, 1829, kom á heimili til þeirra 18 ára gamall frændi aö vest- an. Sá hét Jón og voru þau bræðra- börn. Jón vann hjá föður hennar í versluninni í eitt ár og fór svo aö vinna sem skrifari á biskupsstofunni í Laugarnesi árið eftir. Eitthvaö hef- Eins og oft vill verða með konur frægra manna hafa kvisast alls kyns sögur um Ingibjörgu. Menn hafa haft horn i síðu hennar fyrir að vera ofgömul og ófríð fyrir „sóma lands vors“. Hún var jafnvel sögð tannlaus. Sumir hafa líka þóst vita að Jón hafi ekki viljað eiga hana og ekki sent henni nein bréf í þau tólf ár sem þau voru trúlofuð og haldið framhjá henni. ur þeim litist vel hvort á annað frændsystkinunum því þau trúlofuðu sig. Sagt var aö Einar gamli hafi ekki verið of hrifinn af ákvörðuninni og sett þau skilyrði að Jón lyki háskóla- prófi áður en hann kvæntist.2 Jón var ungur að árum og þá þótti betra aö menn kæmu undir sig fótunum áður en þeir giftu sig. Þaö var þess vegna ekkert óeðlilegt aö Einar vildi aö Ingibjörg sín kæmist í örugga höfn. Þau sættust á þetta og Jón sigldi til Kaupmannahafnartil náms. Enda var ekki óalgengt aö piltar færu til náms og stúlkurnar þeirra biðu eftir þeim heima. Þaö sem seinna varð gat Ingibjörgu ekki órað fyrir. í stað þess að Ijúka námi á skikkanlegum tíma fór Jón aö stunda allskonar fræöistörf meö skólanum, en færri uröu prófin. Húnfylgdistmeðúrfjar- lægö því þau hafa örugglega skrif- ast á þótt engin bréf þeirra á milli hafi varöveist. Unnusti hennar frestaöi heim- komu hvað eftir annaö því í mörgu var aö snúast í Höfn. Þaö er ekki ólíklegt aö einhvern tíma hafi læöst aö henni efi um hvort þau ættu nokkurn tíma eftir að giftast. Jón var sagður fríður sýnum og hið mesta kvennagull.3 Á þeirri forsendu hafði hún ástæðu til aö óttast. Sagt er aö Jón hafi viljað losna undan heitinu meö tímanum4 og vel má vera aö svo hafi verið. Að minnsta kosti ýjar Gísli Hjálmarsson læknir aö ein- hverri óánægju Jóns í bréfi til hans 1850. Gísli var herbergisfélagi Jóns á Garöi fyrst eftir aö hann kom út til náms. í bréfinu biður Gísli aö heilsa Ingibjörgu, henni sem hefur þvílíka armæöu fyrir okkur. (Þér vorkenni ég hana aldrei, þaö er svo gamalt).5 Ingibjörg snerist oft fyrir þau Gísla og frú í Höfn. Þó aö Ingibjörg hafi ekki verið alveg örugg um Jón þá er ekki aö sjá aö hún hafi orðið honum frá- hverf. Þaö var líka um nóg annað að hugsa og í mörgu að snúast heima fyrir. Eftir að móðir hennar féll frá tók SAGNIR 63
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116

x

Sagnir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.