Sagnir - 01.06.1997, Qupperneq 8

„Hvergi skeikaði um minnstu hreyfmgar, stjómandinn hafði fullkomið vald á þessum friða hópi, er vakti óskipta aðdáun allra áhotfenda. “ Iþróttafólkið við lýðveldisstqfnun
1944 gengurfram undirfánum og lúðrablœstri, einhuga og samhent, þjóðin í smœkkaðri mynd. — Þjóðminjasafn Islands.
veginn. Ekki virðist hafa komið til álita að
fella glímuna niður enda höfðu einhverjir
erlendu gestanna á orði að þeir færu ekki
frá Þingvöllum fyrr en eftir glímusýning-
una.17 Fréttamaður Sjónvarpsins á staðn-
um var sannarlega ekki að gera minna úr
hefðinni en efni stóðu til fyrr um daginn
þegar hann útskýrði örnefnið Fang-
brekku. Þar „tókust menn fangbrögðum
og glímdu ... á sléttunni við brekkufót-
inn. Og hér hefur verið glímt í 700 ár og
hér verður líka glímt síðar í dag.“'“
A hátíðinni 1994 var glíman horfin af
hátíðardagskránni en var sýningaratriði
ásamt mörgu fleiru.1'' Greinilegt er að hún
hafði þá allt annan sess en á fyrri hluta
aldarinnar því ekki fer á milli mála að þá
var glíman hátt skrifuð. Þegar tigna gesti
ber að garði er eðlilegt að landsmenn
tjaldi því sem mest þykir til koma. Arið
1921 var sýningin á Þingvöllum í hópi
með Gullfossi og Geysi.2"
Eina leikfimin sem gestir gátu notið á
hátíðarsviðinu 1994 var sýning Þjóðdansa-
félags Reykjavíkur á laticers sem eru af-
brigði af qnadrille, dansi sem enskir aðals-
menn fluttu úr danssölum fransks hefðar-
fólks til síns heima eftir Napóleonsstríðin.21
Fivarf glímunnar og fimleikanna er vís-
bending um að íslendingar hafi ekki haft
þörf fyrir að sanna neitt annað en þeir væru
nútimaleg þjóð. íslenska glíman er í besta
falli skemmtiatriði en ekki til hátíðabrigða.
Umræddur dans er afar tignarlegur en get-
ur varla talist mjög þjóðlegt fyrirbæri.
Lýðveldisafmælið 1994:
Segjum þeim söguna ...
í ávarpi semVigdís Finnbogadóttir, þáver-
andi forseti Islands, flutti á lýðveldis-
afmælinu 1994 hvatti hún fólk til að hlúa
að sögunni og segja hana börnum „svo
þau geti sagt sínum börnum.“22 Ef litið er
á dagskrána á Þingvöllum þá var hún í
rauninni tvíþætt. Hátíðardagskrá var um
rnargt hefðbundin, með þingfundi, ræðu-
höldum, guðsþjónustu og ættjarðarsöngv-
um. Hins vegar var ýmislegt til skemmt-
unar og fróðleiks viðs vegar um hátíðar-
svæðið, dagskrá sem hlaut hina einkenni-
legu nafngift Fjölsýningin Þjóðleikur.23
Sýningin var vissulega fjölbreytt en hafi
hún átt að vera táknræn fyrir 50 ára sögu
lýðveldisins, eða sögu Islands yfirleitt, er
rétt að staldra dálítið við. Gömlu höfuð-
atvinnuvegirnir tveir fengu sína umfjöll-
un. Nokkrar konur sneru heyflekk með
hrífum, sýnishorn úr Húsdýragarðinum
voru til staðar og í tjaldi mátti sjá sauða-
völuspámann og fólk að vinna úr ull,
horni og roði.24Til að gera sjávarútvegin-
um skil var slegið upp söltunarplani ineð
yfirskriftinni „Sigló ’61“ og þar hömuð-
ust síldarstúlkur við að salta á milli þess
sem þær tóku lagið eða fengu sér snúning
með sjómönnum og síldarspekúlanti.25
Það var dansað á fleiri stöðum en lík-
lega hvergi jafn dátt og á einni brúnni yfir
Oxará. Þar hringsnerust nokkur pör við
harmonikkuleik svo klukkutímum skipti
og ein kvennanna taldi fyllilega viðeig-
andi að sýna þennan brúardans, það hefði
tíðkast í Laugaskóla og hlyti að hafa verið
eins annars staðar.2'' Iþróttamenn frá Fim-
leikasambandi Islands voru líka duglegir
að hreyfa sig, hópur þeirra fór um svæðið
og sýndi gestum Möllers-æfmgar. Þær
enduðu með miklu heljarstökki sem að
sögn stjórnandans átti að tákna stökk
landans inn í framtíðina.27
Hafi þetta komið einhverjum spánskt
fyrir sjónir má vænta þess að sama hafi
gilt um listmálarana sem höfðu komið sér
fyrir á víð og dreif um hraunið með trön-
ur og barðastóra hatta. Þar voru komnir
nemendur Myndlista- og handíðaskóla
Islands sem áttu að stæla Jóhannes S. Kjar-
6 SAGNIR