Sagnir - 01.06.1997, Qupperneq 37

Sagnir - 01.06.1997, Qupperneq 37
listaverki, þannig virðist Jón á þessum tima sjá heiminn. Hann virðist finna manninum von í samrunanum, en síðar finnur hann manninum von með öðrum hætti sem fjallað verður um síðar. Angist mannsins kemur Jón til skila með marg- víslegum hætti. Ekki einasta má finna frá- sögu angistarinnar með kynningu pers- onanna heldur einnig í formunum sem eru frekar þung og ógnandi, þrengja að mannverunum.12 Litavalið undirstrikar angistina enn betur, það eru dumbir tón- ar; svartir, bláir, hvítir og síðan varnarlaus manneskjan oft í bleikum eða hvítum lit. Jón hættir um miðjan níunda áratuginn að nefna málverkin sín sem undirstrikaði að hann var að fast við sammannlegt fyr- irbrigði sem ekki var einskorðað við sér- tækt atvik eða tiltekna manneskju. En þessi stefna var honum ekki fullnægjandi og hann fer æ meir að koma trúarlegum táknum í verkin. Honum nægði ekki að samsama manninn veröldinni i kringum stg, hann varð að finna von í einhverjum handanheimi. Því þróaði hann verk sín með þeim hætti að hann má með sanni nefnast einn af betri trúarlegum málurum Islands. Þar með sver hann sig í ætt við kenningar Kierkegaards sem taldi listiðk- un millistig, næst kæmi siðræna stigið, en einlæg trúariðkun væri æðsta stigið í þró- un mannsins.13 Maðurinn og tómið Á sýningu semjón Axel opnaði í Gallerí Borg 8.júní 1996 var umfjöllunarefnið maðurinn og tómið. En í þessum verkum fólst þó yfirleitt meiri von en í fyrri verk- um Jóns. Vísanir til handanheims eða „einhvers annars" voru gegnum gang- andi í myndununr sem annars virtust lýsa einsemd manns- ins og frekar dökku umhverfi hans. Á mynd númer eitt t.d. sést mannvera í dökkgrænu um- hverfi.Jón Axel hef- ur sjálfur sagt að lita- val bakgrunns hans hafi persónulega merkingu, en fýrir áhorfanda sem ekki er Jón Axel virkar það tóm sem umlykur þessa manneskju þrúgandi. Það er þykkt og virðist hver liturinn hafa verið settur ofan á annan. Við fyrstu sýn er það einmanakennd sem hann virðist vera að túlka, en við nánari skoðun er sá einmanaleiki ekki al- gjör. Þarna eru einnig þrir diskar á sveimi sem visa til nálægðar mannvera. Því diska notar maðurinn þegar hann matast og fyrst diskarnir eru þrír er von til þess að aðrar mannverur séu i næsta nágrenni.14 Hreyfingu er einnig komið á framfæri í diskunum og augum mannverunnar sem horfir skoðandi, ekki laus við ótta, til vinstri. Mannveran sem er nakin einsog oftast i myndum Jóns Axels og hokin í baki, einsog þreytt af byrðum þessa lífs, vekur ekki ótta- eða samúðartilfmn- ingu hjá áhorfand- anum. Það er ekki að- eins vegna tilfinn- ingar fýrir nærveru inanneskja heldur vegna glugga sem opnar til birtunnar, sem er fyrir ofan manneskjuna og veitir þeirri tilfinningu til áhorfandans að enn sé von. Handanheimur ljóss og yls býr í tóminu. Einnig er ótrúlegt að tala diskanna, þrír, sé dlviljun, það vísar til þess votts að fjölgyðistrú sem býr í kristninni þegar talað er unr heilaga þrenningu. Þannig að við fyrstu sýn virðist myndin þung, en veitir í raun birtu og von í brjóst þess áhorfanda sem staldrar lengur við en nokkrar sekúndur. Það er síðan vanga- veltnanna virði að velta fyrir sér þeim diski sem er fýrir ofan manneskjuna og er að hálfu leyd í glugganum og að hálfu í tóminu sem umlykur annað i myndinni. Getur verið að í þessari ábendingu um manneskjur og staðsetning mannverunnar að hálfu í handanheiminum vísi til þess að það sé einmitt í gegnum aðrar mann- eskjur sem möguleiki á því að komast í handanheiminn sé? Leiðin til björgunar sé ekki að hverfa inní sjálfan sig, heldur opna sig inní annan einstakling?15 Á mynd númer þijú er aftur um mann- eskju að ræða sem liggur lárétt á mynd- inni enda er þetta augljóslega kvenmaður. Hún virðist ekki frekar en margar aðrar manneskjur í myndum Jóns hafa nokkurn fastan grunn dl að standa á, heldur svífur um í tóminu. Bakgrunnurinn er mjög dökkur, þykkur blár litur einsog í myrku himinhvolfinu. Manneskjan hefur samt engan óttasvip heldur horfir með föstu augnaráði til vinstri við sig, en augndllidð er upp á við í myndinni, einsog kona sem veit hvað hún vill og veit hvernig hún ætlar að ná fram vilja sínum. Sem er í ákveðnu ósamræmi við umhverfi mynd- arinnar og staðsetningu konunnar í lausu lofti í tóminu, en einmitt þannig virkar hin vinnandi manneskja í samfélagi okkar sem veit hvað hún vill þó sá vilji og at- hafnirnar til að ná honum fram virðist til- liiils, 1996 (iiiyud 4), olía á striga, 177x200 sin. íþessari inyndJónsAxels virðist liaini vcra að JJalla inn as< þcssara Iveggja manneskja, sem univajðar cru hlýrrigulri birtu, sem cr bakgrtninur myiidariimar. „Mannveran sem er nakin einsog oftast í myndum Jóns Axels og hokin í baki, einsog þreytt af byrðum þessa lífs, vekur ekki ótta- eða samúðartilfinningu hjá áhorfandanum." SAGNIR 35
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Sagnir

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.