Sagnir - 01.06.1997, Qupperneq 41

Sagnir - 01.06.1997, Qupperneq 41
að hafa áhrif á þá veröld sem hann er hluti af. Hér verða færð rök fyrir því að helsta markmið sögunáms sé að auka sjálfsskiln- ing einstaklingsins og þroska vitund hans með því að gera hann meðvitaðan um stöðu sína í heiminum. Einnig verður §allað um hvernig kennari getur unnið að þessu markmiði með því að leggja áherslu á persónulega nálgun nemandans og einstaklingsbundna túlkun hans á at- burðum fortíðarinnar. Þar sem höfundur hefur leitast við að sannreyna þessar kenningar á nemendum sínum í 8. og 9. bekk Hagaskóla verða þessir þættir skoð- aðir með sérstöku tilliti til kennslu á unglingastigi í grunnskólum. Litlu til- raunadýrin í Hagaskóla hafa átt drjúgan þátt í að móta þær hugmyndir sem hér eru settar fram og hafa sett mark sitt á þessa grein með allskyns athugasemdum um lífið og tilveruna. Ungliiigar í Vinnuskóla Reykjavíkur frœðast mn Jónas Hallgrímsson og hegðunarreglur á 19. öld. Hvers virði er söguvitund ein- staklingsins? Sagnfræði og þar af leiðandi sú saga sem kennd er í grunnskólum og menntaskól- um fæst ekki við sannleikann um fortíð- ma sjálfa heldur við sannleikann sem felst i sambandi fortíðar og nútíðar.'Við getum ekki verið hlutlausir áhorfendur að fortíð- mni. Þegar við hugsum um fortíðina er- unt við í meginatriðum að hugsa um hvernig fólk bregst við tilteknum aðstæð- um og hvernig hugsanir þess og athafnir verða til að breyta þeim og valda nýjum. Við getum ekki nálgast fýrri tima nenia út frá okkar eigin forsendum. Þegar við til- einkum okkur nýja vitneskju um liðna tíð gengur hún inn í vitund okkar og hefur mótandi áhrif á hana. Einstaklingurinn túlkar nýja vitneskju um fortíðina í sam- ræmi við þær fortíð- arhugmyndir sem búa í vitund hans. Um leið hefur þessi nýtilkomna þekking mótandi áhrif á hug- myndir hans um fytri tíma, varpar ef til vill nýju ljósi á þær og dýpkar skiln- ing hans. Því má segja að vitund mannsins og sá fróð- leikur sem hann tileinkar sér hafi gagn- kvæm áhrif hvort á annað. Með öðrum orðum túlkar einstaklingurinn ætíð þá vitneskju sem hann tileinkar sér í sam- ræmi við fyrri upplifanir og reynsluheim.2 Þess vegna mótast söguvitund einstakl- ingsins ávallt af persónulegum túlkunum. Þetta kemur glögglega fram í sögu- kennslu í grunnskólum. Þrátt fyrir að kennarinn veiti allt að þijátíu einstakling- um sömu kennsluna getur hann verið viss um að nemendurnir þrjátíu myndi sér ólíkar og einstakl- ingsbundnar hug- myndir um fortíð- ina. Fleiri en einn getur skilið útskýr- ingar kennarans á rökréttan hátt en þær hugmyndir sem einstaklingarn- ir draga af skiln- ingnum hljóta alltaf að vera persónu- bundnar og þar af leiðandi jafn ólíkar og þær eru margar. Þýski heimspekingurinn Gottlob Frege útskýrir þann eðlismun sem er á skilningi manna annars vegar og hugmyndum þeirra hins vegar á efdrfarandi hátt: Sé merking tákns skynjanlegur hlutur, þá er hugmynd mín unt það innri mynd sem sprottin er af minningum um skynhrif mín og þær andlegu og líkamlegu athafnir sem ég hef fram- kvæmt. ... Sarna hugmyndin er ekki ávallt tengd sama skilningnum, jafnvel ekki hjá söntu manneskjunni. Hug- myndir eru einstaklingsbundnar. Hug- mynd eins er ekki hugmynd annars. Af þessu leiðir að sjálfsögðu mikinn marg- breytileika hugmynda sem tengdar eru sama skilningnunt. ... Þetta veldur eðl- ismun annars vegar á hugmynd og hins vegar á skilningi, sent getur verið sam- eign margra og er ekki sálarþáttur eða sálarástand einhvers einstaklings.3 Vitund einstaklings mótast bæði afþeim skilningi sem hann leggur í einhvern at- burð eða upplifun og þeirri hugmynd sem hann gerir sér um hana. Hún verður því ekki skilin frá persónunni sjálfri. Söguvitund er sá hluti i vitund ein- staklingsins sem lítur að skilningi hans á „Þegarvið hugsum um fortíðina erum við í megin- atriðum að hugsa um hvernig fólk bregst við til- teknum aðstæðum og hvernig hugsanir þess og athafnir verða til að breyta þeim og valda nýjum." SAGNIR 39
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Sagnir

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.