Sagnir - 01.06.1997, Blaðsíða 58

Mál ástarinnar
Brot úr bréfum elskenda á 19. öld
Hvernig var samskiptum kynjanna háttað á síðustu öld? Heimildir erujáorðar og þvi auðvelt að
álykta sem svo að lítið hafi fariðfyrir rómantískri ást milli einstaklinga.Jafn persónuleg bréf og hér
birtast sýna hins vegarfram á hið gagnstæða og það kemur á óvart hversu djúpar tilfmningar kynin
báru hvort tií annars. Það er líkt og tilfmningarnar beri elskendurna ofurliði á stundum. Bréfm sem
hér birtast máfmna í handritadeild Landsbókasafns Islands — Háskólabókasafns og tilheyra bréfa-
safni SkaftaJósefssonar (1839—1905) ritstjóra á Seyðisfrði, Lbs 2561 4to. Skafti lagði stund á
lögfræði í Kaupmannahöfn og á námsárum sínum skrifaðist hann á við eiginkonu sma,Sigríði Þor-
steinsdóttur (1841—1924). Hún sigldi utan með honum en hélt heim á leið árið 1869 og beið hans
í nokkur ár, ásamt ungri dóttur þeirra. Það er á þeim árum sem bréfm eru rituð.
Hún
„Nú gefst mér sú gleðistund að geta skrifað
þér, elskaði, þvi hér liggur gufuskip sem fer
til Spánar með fisk. Það er mitt mesta yndi
nú að mega skrifa þér. Ætíð hefur það fyllt
hjarta mitt fognuði, jafnvel bréfið sem ég
skrifaði þér stuttu áður en ég fór frá Höfn
og sem þú fékkst uppi hjá manuduktörnum
þínum kyssti ég allt utan áður en ég stakk
því í vasa minn til að bera það inn í bæinn
til þín. Þú manst hvers efnis það var? O, þá
var ég hjá þér, þá varstu þó sjaldan lengur í
burtu frá mér en 12 tíma í senn og þótti
mér langt. En nú, nú ertu svo langt í burtu
frá mér elskaði og þó ég horfi út um glugg-
ann og þó ég breiði faðminn út og þó ég
segi við elsku Boggu mína: „Bráðum kem-
ur elsku pabbi.“ Þá kemur ekki pabbi samt,
enginn kemur fyrir hornið eins og í
Wesselsgötu. Þegar ég sá þig koma þar fyrir
hornið þá lyftist ég öll á flug. Þá var mitt
lifsyndi að hlaupa og ljúka upp. O, fótatakið
á tröppunum þekkti ég ævinlega og höggin
á hurðina þekkti ég líka. Hver hreyfing lík-
ama þíns hefur þannig grafið sig djúpt í sálu
mína, Skafti! ...
Nú er kominn 18. nóvember, ég lofa
guð fyrir hvern daginn sem líður því
alltaf færist þá nær takmarkinu sem ég
þrái, nær fundum okkar, blíða elskan mín!
O, þú ert ástarbliður Skafti, hver er eins
og þú? O, hvað það er sætt að geta kallað
þig „manninn sinn“. O, hvað ég er stolt
með sjálffi mér þegar ég nefni þig svo hér
sem ég gjöri alltaf. Þú ert líka „minn
maður“, minn og einskis annars, ekki
einu sinni „þinn“ maður. Nei, þú átt ekki
ráð yfir þér nema að ég gefi þér það, þú
verður því að fara vel með það sem ég á
og sem ég hefi trúað þér fyrir, trúað? Já,
ég trúi þér og þó freistarinn oft komi og
hvísli í eyra mitt og segi: „Manstu eftir
hvernig þú hvíldir við brjóst hans,
mannstu hvernig hann þá lék við brjóst
þín og hvernig þið bæði þá gleymduð
ykkur í innilegustu ástarfaðmlögum á eft-
ir. Mannstu hann sagði að
hann gæti vakið upp hjá þér
þá innilegustu ástarlöngun
með því að leika við brjóst
þín, trúirðu honum nú?Veistu
nema hann brúki þetta bragð
við fleiri?“ O nei, þó hræðsla
og freistarinn með öllum sín-
um útsendurum ásæki mig
skal ég samt trúa því að þú
sért mér trúr annars gæti ég
heldur ekki lifað. Ef ég ein-
hvern tíma fengi grun um
annað þá dræpi ég mig, ég get
ekki hallað mér að því brjósti
sem svikur mig. O Skafti,
gleymdu mér ekki, farðu ekki
á þá staði sem freista þín,
vertu ekki í vondu selskapi
með vondum mönnum. Og
þó þú hugsir að það ekki
skaði þig ef þú ekki tekur þátt
í þeirra illsku þá gjörðu það
ekki samt. Það skaðar bæði
þig og mig, láttu engan geta
flimtað með og sagt: „Hann
var með þessum eða þessum, í
það og það skipti." Því þegar
svo er sagt þá er aldrei tekið tillit til hvort
allir hafa verið jafnir eður eigi. Æ, reiðstu
mér eigi þó ég tali um þetta besti blíði,
taktu ekki hart á elskandi hjarta. Þú manst
við töluðum oft uin þetta og ég bað þig
þá svo heitt. O, ég bið þig enn, gleymdu
mér ekki. Geym mér allan ástarhita þinn
óskertan, geym mér þig hreinan. Ö, ég vil
fá að njóta þín, enginn nema ég má fá
Sigríður Þorstcinsdóttir og Skafti Jósefsson árið 1865, tvámur átrum áð-
ur en þau giftn sig og cigmiðust sittfyrsta barn. Myndina tók Tryggvi
Gunnarsson á Hallgilsstöðum I Fttjóskadal. - Landsbókasafn Islands —
Háskólabókasafn.
56 SAGNIR