Sagnir - 01.06.1997, Qupperneq 112

Sagnir - 01.06.1997, Qupperneq 112
SVARTIDAUÐI Á ÍSLANDI - Plágurnar 1402 og 1495 Umræður Eftir að öllum fyrirlestrum var lokið hófust umrœður. Fjórir fyrir- lesaranna sátu við pallborð, þeir Haraldur Briem, Gunnar Karls- son,Jón Olafur Isberg og Gísli Gunnarsson. Umræðurnar hófust á þvi að þeim vargefið tœkifœri á því að tjá sig almennt um mál- ið en einnig var opnað fyrir spurningar annarra ráðstefnugesta. Efni dagsins var rœtt á mjög víðum grunni en umrœðurnar, sem og ráðstefnan öll, voru hljóðritaðar af Ríkisútvarpinu og birtast hér i nokkurn veginn óbreyttri mynd. Lungnapest, kýlapest, rottur og flær Jón Ólafur Isbcrg: Ég held að rétt sé að taka undir alla fyrirvara unr eðli plágunn- ar. Hugsanlega hefði plágan getað verið öðruvísi á öðrum tímum. Umhverfi og vistkerfi og aðrir þættir hefðu getað haft önnur áhrif en í dag. En Haraldur Briem benti á þær smitleiðir sem hafa verið sannaðar vísindalega. Annaðhvort förunt við eftir því sem er vísindalega sannað eða við erum hætt að tala um vísindi, þá erum við komin út í eitthvað allt annað. Gunnar hélt því fram hér áðan máli „Ef tungumál á ekki til orð yfir skepnu sem þrífst í nánu sambýli við fólk og helst í þökunum yfir höfð- um þess, þá getur maður nú haldið að einfaldasta skýringin væri sú að skepn- an hafi ekki verið til. " Gunnar Karlsson sínu til stuðnings að orðið „rotta“ kæmi ekki fram í ensku safni samtímaheimilda um svartadauða. En það er ástæðulaust að leita, orðið rotta var ekki til í ensku á þessunt tíma. Haraldur Bricin: Ég held að ef við ein- blínum á að hér hafi gengið sótt með mjög stuttum meðgöngutíma og með mjög hárri dánartíðni, það megi lesa úr þeint litlu heimildum sem við höfum, þá er faraldsfræðilega mjög erfitt að útskýra það með lungnasmiti alveg sama hvaða baktería/örvera var á ferðinni. Engin stökkbreyting getur breytt því. Ég held því fram líka að inflúensufaraldur hefði ekki getað gengið yfir ísland nreð þessum afleiðingum undir neinum kringumstæð- um, bara út frá faraldsfræðilegunt lögmál- urn. Ef maður leggur til þekkingu okkar í dag á faraldrinum þá getur hún hjálpað okkur við að skilja þetta, mér finnst allt benda til að þetta hafi verið plága. Ég held hins vegar að forsendan rotta og rottufló urn útbreiðslu plágu í Evrópu sé marklaus. Sú skýring sem sumir hafa gefið að það hafi verið mannafló sem bar þetta á milli, er vel sennileg. Blóðsýklunin og bakteríumagnið í mannslíkamanum bauð hæglega upp á að mannaflóin hafi borið pláguna á milli manna, jafnvel þó hún sé ekki eins virk í því sambandi og rottuflóin. Sumir halda þvi fram að rottufló þrífist illa á norðlægum slóðum, en geri það mun betur á trópískum svæð- um og eigi þar greiða leið á milli manna. I köldu loftslagi á hún að eiga erfiðara með það. Ég held líka að mannafló passi vel við þá staðhæfmgu að faraldurinn hafi verið virkari að vetri til. Þá hefur flóin þrifist ágaetlega á fatnaði manna í húsurn. Menn fóru örugglega ekki oft í bað og voru gjarnan í sömu fötum, voru ekki að stunda það að þvo eða viðra. Það var bara ekki hægt. Allt styður þetta að mannaflóin hafi borið þennan sjúkdóm. Ég vil meina að úr þvi að þetta var ekki lungnasjúkdóntur, þó með þennan stutta meðgöngutíma og háu dánartölu, þá þarf nauðsynlega að hafa verið smitfeija þarna á ferð. Hver svo sem hún hefur verið. Gunnar Karlsson: Svo mikil gagnrýni hefur komið fram á grein okkar Helga Skúla Kjartanssonar að ég veit ekki hvort ég ætti að fara að eyða tíma fundarins í að tíunda það allt, það verður gert lið fyrir lið á öðrum vettvangi. Jón Olafur fann að því sem ég sagði um heimildasafn Rosemary Horrox; þar sé orðið „rat“ ekki skráð í atriðisorðaskrá. Því mætti svara á tvo vegu: Ef tungumál á ekki til orð yfir skepnu sem þrífst í nánu ^>ateni,qtiO0 nuþer ínfigneoviri ftli dlTimie rmlatíoníbuð Uluftrarunt Somu^, crqntlitifíima cura re# cognitus:^na cum indícere^ Forn-Grikkinn Galeti varJyrstur til að setja fram kenningar urn að sjúkdómar bœrust um t eiturgufum eða míösmum. 110 SAGNIR
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Sagnir

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.