Sagnir - 01.06.2004, Blaðsíða 28

Inga Lára Lárusdóttir og tímarit hennar 19. júní
Hver var iun?
Sagnfrœði hefur hingað til snúist um afrek og líf karla fremur en kvenna þó að sfðustu áratugi
hafi hlutur kvenna í sögunni aukist. Konur hafa ekki fengið verðskuldaða athygli hjá sagnarit-
urum fyrir merk störf og afrek. Nöfn þeirra hafa verið líff áberandi í sögubókum og eru enn.
Kvennasagan svokallaða snýst því mikið um að finna hinar „týndu" konur og veita þeim
pláss innan almennrar sagnfrœði. Inga Lára Lárusdóttir er ein af þeim.
Við upphaf 20. aldar virðast kvenréttindakonur hafa haft mikla trú á að þær
gætu brotið upp hefðbundið hlutverk sitt. Hugmyndir um hlutverk kvenna
voru í endurskoðun, upp kom ný og róttækari sýn á konur og áhugi vaknaði
meðal kvenna á stöðu þeirra í samfélaginu. Þær náðu að mynda með sér samstöðu og
unnu mikla sigra á stjórnmálasviðinu. Árangur náðist þó ekki sársaukalaust því þó að
réttinum til kosninga og kjörgengis væri náð áttu konur enn eftir að finna sér stað í
hinu karllæga umhverfi. Norski sagnfræðingurinn Gro Hagemann velti fyrir sér þeirri
togstreitu sem „kvenleikinn" olli konum, hvernig hann varð þeim hindrun í að fá fullt
formlegt vald og lögræði en um leið tækifæri til að gera samfélagið manneskjulegra.
Hvernig áttu þær að vera eins og samfélagið boðaði þeim og á sama tíma að mótmæla
þeim boðum og bönnum? Þurftu konur að afsala sér kvenleikanum um leið og þær
gengu inn á hið opinbera svið og hver var hinn eiginlegi staður konunnar í samfélag-
inu?1
Inga Lára Lárusdóttir var ein þeirra kvenna sem trúði að konur gætu og ættu að
brjóta upp hið hefðbundna hlutverk sitt. Nafn hennar er lítt þekkt innan íslenskrar
sögu en hún var ein ötulasta kvenréttindakona íslendinga á fyrri hluta 20. aldar. Nafn
hennar kemur víða við sögu á árunum 1910-1930. Hún var virk í ýmsum kvenfélags-
skap, var kosin í bæjarstjórn árið 1918 og var upphafskona þess að konur héldu úti sér-
lista til alþingiskosninganna 1922. Síðast en ekki síst hélt Inga Lára úti kvenréttinda-
tímaritinu 19. júní ein og óstudd í tólf ár, frá árunum 1917-1929. Inga Lára hafði sterkar
pólitískar skoðanir sem hún lét ófeimin í ljós í skrifum sínum og barðist af krafti fyrir
réttindum kvenna og annarra sem minna máttu sín í samfélaginu.
FJÖLSKYLDA, MENNTUN OG STÖRF
Inga Lára Lárusdóttir fæddist 23. september árið 1880 í Selárdal, Dalahreppi í Vestur-
Barðastrandasýslu og kom af vel menntuðu fólki. 2 Faðir Ingu Láru hét Lárus Bene-
diktsson (1841-1920) prestur í Selárdal og móðir hennar, Ólafía Sigríður Ólafsdóttir
(1849-1904), var dóttir Ólafs prófasts og alþingismanns á Melstað.3 Inga Lára átti þrjár
systur og einn bróður og var elst þeirra systkina.4 Árið 1902 fluttist öll fjölskyldan bú-
ferlum til Reykjavíkur og tók faðir Ingu Láru upp kennslu við Barnaskólann í Reykja-
vík og síðar við Kvennaskólann í Reykjavík.' Lítið er vitað um Ingu Láru fyrir þann
tíma en sama ár og hún kom til Reykjavíkur hóf hún nám við Kvennaskólann og sat
þar veturinn 1902-1903.6 Á árunum 1904-1907 stundaði hún nám í Danmörku og Sví-
þjóð m.a. í Berlitz School of Language í Kaupmannahöfn veturinn 1906-1907. Ekki er
vitað nákvæmlega hvaða nám hún stundaði á fyrstu tveimur námsárum sínum erlendis
en er heim kom starfaði hún sem stundakennari við Barnaskóla Reykjavíkur og kenndi
stúlkum handavinnu en drengjum smíðar.7 Inga Lára lét ekki staðar numið þar heldur
hélt aftur utan til náms árið 1910 og var einn vetur í Svíþjóð að læra handiðnir. Hún
kynnti sér einnig starf barnagarða, sem voru eins konar undanfari nútíma leikskóla, og
skrifaði um þá grein í Kvennablaðið. Þegar heim kom hóf hún aftur störf hjá Barna-
skólanum.8
HRAFNHILDUR RAGNARSDÓTTIR
Fæddist árið 1979. Hún útskrifaðist með BA
próf í sagnfræði og kynjafræði haustið 2003.
26 SAGNIR 24 ÁRGANGUR 04
N G A
L Á R A
LÁRUSDOTTIR
O G
T í
M A