Sagnir - 01.06.2004, Page 48

RÁÐHERRA
OG LANDRITARI

Klemens Jónsson landritari,
Fyrirgefðu hvað brjef þetta er illa skrifað. Ég skrifa þessi erindi í
prívatbrjefi, að dæmi Albertis, sem boðaði mig til Hafnar í
ábyrgðalausu prívatbrjefi. Jeg vona þú heimtir ekki að sjá full-
maktið fyrr en hjer.
Vertu blessaður; hittumst heilir í Reykjavík í janúar.
Finn einl. vin
H. Hafstein
Ljóst er af þessu bréfi að Hannes vissi vel að ekki mundu allir
fagna skipun hans í embættið (sbr. „hvernig sem ykkur flokks-
bræðrum mínum nú fellur það vel“). Enda eins og fyrr segir voru
margir kallaðir.
Klemens skrifaði í sjálfsævisögu sinni27 að skorað hafi verið á
hann að taka landritaraembættið að sér: „Eptir mikla umhugsun og
stríð við sjálfan ntig rjeð jeg það af að taka við embættinu; til þess
hvatti systir mín28 mig einnig, því hana langaði alltaf suður, börnin
ýttu líka undir, einkum Anna,29 sem þá hafði verið tvö sumur fyrir
sunnan.“ Þann 10. desember 1903 var Klemens búinn að gera upp
hug sinn og sendi svarbréf sitt frá Akureyri til Hannesar Hafstein.
KÆRI VIN!
Fyrst af öllu óska jeg þjer af heilum hug og hjarta til hamingju.
Brjef þitt frá Leith kom með Egil í fyrra kveld, sendimaðurinn í
gærkveld eptir 13 daga ferð. Jeg skal svo strax víkja að aðalefninu.
Jeg þakka þjer fyrir þitt mjög svo virðulega tilboð, og tek því, í því
fulla trausti og með þeirri sannfæringu, að við gætum unnið saman
til eflingar landsins. Jeg skal játa það, að jeg hafði frá því fyrsta að-
eins eina Betænkelighed, og hún er sú sama og þú getur um í báð-
um brjefum þínum nefnilega þingmennskan, jeg tek mjer það mjög
nærri að þurfa að leggja hana niður, er mjer hefur alltaf verið það
fullljóst, að ólíkt gæti eigi samrýmst; en í síðara brjefinu segir þú,
að minnsta kosti eigi sem „þjóð kjörinn"! Þetta hvort möguleiki er
fyrir því, að maður geti setið á þingi sem konungkjörinn, hlakka ég
til að dröfta við þig. Jeg skal, ef jeg held lífi og heilsu, vera kominn
til Reykjavíkur þann 24. jan[úar], það er sjálfsagt, að jeg skila emb-
ættinu definitivt það er hvort sem er sá allra besti tími. Jeg hefi tal-
að við amtmann um það, hann er ekki glaður. Stefán kennari30 tekur
því með ró, og segir, að sjer detti ekki í hug, að vera á móti þjer að
óreyndu, E[inar] Hjörl[eifsson] hefi jeg ekki sjeð síðan, og Norður-
land eigi komið út.3'
Jeg finni svo ekki ástæðu til að orðlengja þetta, jeg vona að jeg
komi til Reykjavíkur, rjett á eptir, að þú lest þetta brjef, og geymi
allt, sem jeg hef að segja, til þess er ég get munnlega framflutt það,
einungis get ég sagt þjer eitt, sem jeg ímynda mjer, að mundi fá þitt
Bifald, að menn hjer, þeir sem hafa eitthvað að segja eru að hugsa
um Finn32 fyrir þingmann hjer, þetta var lauslegt umtal áður. Hver
verða á minn aflöser33 hefi jeg ekki hugsað neitt um ennþá. Jeg
hjelt ekki leiðarþing af ástæðum sem ég skal segja þjer munnlega,
það var útaf árás Stefáns kennara á mig, sem gerði það um leið að
verkum, að hann kem ur ekki mikið í mitt hús.34 Jæja, það er ótal
margt, sem jeg þyrfti að ræða um við þig, en sleppi því öllu þangað
til við finnumst.
Altsvo vertu blessaður, hittumst heilir í Reykjavík í janúar.
Þinn einl. vin
Kl. Jónsson
Ekki voru allir ánægðir með þessa ráðstöfun landritaraembættis-
ins. Sumir hefðu talið æskilegra að fá Valtýing í staðinn.35
Klemens Jónsson
Klemens Jónsson (1862-1930) var lögfræðingur að mennt. Hann
tók við bæjarfógetaembættinu á Akureyri og jafnframt sýslumanns-
embættinu í Eyjafirði af Stefáni Thorarensen í byrjun september
1891. Hann var þá 29 ára, eindreginn heimastjórnarmaður36 og var
fyrst kosinn á þing ári síðar í Eyjafjarðarsýslu (1892) og síðan end-
urkjörinn þangað til að hann varð að láta af þingmennsku er hann
tók við landritaraembættinu. Ævisagnaritari hans Hallgrímur Hall-
sregnmiði „Sjallarhorns,‘
7. desbr. 1903.
Gleðifrétt!
Foringi Heim as tjórn arflolrksins
Hannes Hafsteir)
er orðinn
ráðherra Islands.
Einoig hefir frétzt með ,Egil‘, að
bæjarfógeía Kl. Jónssyni
sé boðið Jandritaraembœttið.
Nú þurfa engir að efal
46 SAGNIR 24 ÁRGANGUR '04 AFSTAOA ÞJÓÐVILJANS TIL STÓRVELDA i SEINNI HEIMSSTV