Sagnir - 01.06.2004, Page 49

Sagnir - 01.06.2004, Page 49
■ ANNA AGNARSDOTTIR grímsson reit: „Var hann svo rótgróinn í sæti, að engum þýddi að keppa við hann um kosningu."37 Eins og fram kemur í bréfunum var þingmennskan Klemensi kær. Síðustu þrjú þingin sem hann sat áður en hann varð landritari var hann kosinn forseti neðri deildar Alþingis. AÐDRAGANDINN AÐ VAL FYRSTA RÁÐ- HERRA ÍSLANDS Árið 1901 „marðist" Valtýskan í gegn um Alþingi en Heima- stjornarflokkurinn ákvað að senda erindreka á konungsfund til að segja honum og ráðgjafa íslands frá „sönnum málavöxtum.“38 Kristján Albertsson segir svo frá: „Eru fyrst nefndir tveir menn til þeirrar farar, Klemens Jónsson og Hannes Hafstein. Klemens er eldri þingmaður ... En hann á ekki heimangengt vegna veikinda konu sinnar. Eru þá allir sammála um Hannes."39 Það er rétt að Þorbjörg, kona Klemensar, var sárlasin og átti skammt eftir ólifað. Hún dó í janúar árið 1902. Hannes hafði meðferðis bréf til Albertis, nýskipaðs dómsmála- ráðherra og íslandsráðgjafa, sem allir þingmenn Heimastjórnar- flokksins höfðu undirritað og var Hannes kosinn til fararinnar. Þeg- ar til Hafnar var komið fóru þeir Hannes og Finnur prófessor Jóns- „Mér dettur ekki í hug að tileinka mér neinn heiður fyrir sendiför mína. Atvikin ollu því, að ég varð fyrir því kjöri... einhver varð að fara.“ son, bróðir Klemensar, á fund Albertis og færðu honum bréfið.40. Hannes skrifaði síðar: „Mér dettur ekki í hug að tileinka mér neinn heiður fyrir sendiför mína. Atvikin ollu því, að ég varð fyrir því kjöri... einhver varð að fara.“41 Þessi sendiför hafði úrslitaáhrif á að Hannes hlaut ráðherratignina. Það var „alveg vafalaust“ að mati Klemensar.43 ísafold, málgagn Valtýinga, kallaði þetta „sendiförina alræmdu."43 Næsta ár, eins og kunnugt er, gerðist það í kosningunum 1902 að báðir leiðtogarnir misstu þingsæti sín. Hannes féll í ísafjarðarsýslu og Valtýr Guðmundsson í Vestmannaeyjum. Nú lá á að finna örugg þingsæti fyrir flokksforingjana. Bergsteinn Jónsson prófessor skrif- ar um Hannes á þessum tíma: Enn hafði Hannes Hafstein ekki unnið sér þann sess í hugum landsmanna sem hann gerði áður en langt um leið. Hann var að vísu óumdeilanlega fríður sýnum og glæsilegur álitum ... tilkomu- mesta ljóðskáld sinna jafnaldra. En lengi vel stóð honum ekkert ör- uggt þingsæti til boða.44 Loks fór Hannes fram í Eyjafjarðarsýslu. Klemens var kjörinn 1. þingmaður með 363 atkvæðum en Hannes 2. þingmaður með 213 atkvæðum og felldi flokksbróður sinn Stefán Stefánsson (1863- 1925) bónda í Fagraskógi, sem hlaut 192 atkvæði.45 Munaði þar ekki miklu á þeim Hannesi. MARGIR KALLAÐIR Eins og fyrr segir voru margir sem gerðu sér vonir að fá útnefn- ingu sem fyrsti ráðherra íslands. Þeir sem voru helst nefndir voru: Hannes Hafstein sýslumaður ísfirðinga, Klemens Jónsson sýslu- maður Eyfirðinga, Lárus H. Bjarnason sýslumaður Snæfellinga, Trygggvi Gunnarsson bankastjóri, Jón Jónsson í Múla, Hannes Þorsteinsson ritstjóri Þjóðólfs og jafnvel Magnús landshöfðingi.46 Valtýr Guðmundsson gerði sér einnig vonir um að verða fyrsti ráð- herra íslands, eins og þegar hefur komið fram í bréfaskiptum þeirra Hannesar og Klemensar. Staða Klemensar var sterk og bjuggust margir við að Klemens Xa-c-c^ *.' XX/p / V /é/p-X- ^_/ 'T-/X / -Z-C, jtP ó/c/t / Bréf Klemensar til Hannesar. HERNÁMS BRETA Á ÍSLANDI HATAST VIÐ HERNÁMIÐ sagnir 24 árgangur 04 47
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108

x

Sagnir

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.