Sagnir - 01.06.2004, Side 94

ÞAÐ BÆTIR HVERN
BRAGNA AÐ BEITA ÞEIM l-IESTI
A sínum yngri árum kynntist Þorlákur einnig togaraútgerð. Áður
en hann fékk pláss á togara stundaði hann nokkrar vertíðir á vél-
bátum í Vestmannaeyjum og líkaði dvölin vel þrátt fyrir að hafa
staldrað stutt við. Að lokum fékk hann pláss á þýskum togara en
togarapláss voru eftirsótt í þá daga. Þetta var í kringum 1925 en um
það leyti byrjuðu þrír eða fjórir þýskir togarar að veiða í salt hér
við land og réðu þeir átta íslendinga á hvert skip til viðbótar eigin
áhöfnum. Fyrsti túrinn var frá byrjun mars til sumars en aflinn var
þó ekki mikill í þessum túr. Þegar Þorlákur hafði siglt fjóra eða
fimm túra með aflann til Þýskalands fór hann að þekkja þar dálítið
til og kunna ágætlega við þýska grund. Hann átti
prýðileg samskipti við þýsku áhöfnina um borð og
komst ótrúlega fljótt upp á lagið með að tala þýsku.
Áður hafði Þorlákur verið sumarlangt við landbúnað-
arstörf í Danmörku og hjálpaði það til við að ná tök-
um á þýskunni. Þjóðverjarnir notuðu hann nánast
strax sem túlk og milligöngumann á milli sín og hinna
fslendinganna. Vinskapur Þorláks og skipstjórans á
togaranum leiddi til þess að þegar leiðir skildu um
sumarið átti hann víst skipspláss haustið eftir þegar
hann sneri aftur til Þýskalands. Þegar Þorlákur kom
aftur út hafði skipstjórinn hins vegar misst stöðu sína
vegna landhelgisbrots og hafið störf sem óbreyttur
háseti á öðru skipi. Forstjóri þýska útgerðarfélagsins vísaði Þorláki
á ráðningastjórann sem reyndist vera einhentur en vel á sig kominn
að öðru leyti og viðfelldinn í besta lagi. Sá var kunnugur íslandi því
hann hefði lent í skipstrandi austur í Meðallandi og þekkti nöfn á
bæjum þar fyrir austan. Ráðningastjórinn tók Þorláki opnum örm-
um og réði hann sem háseta á togara til veiða norður í Hvítahafi.
Þorlákur segir að stormur og kuldi í Hvítahafi hafi gert skipsmönn-
um erfitt fyrir fyrst um sinn. Þar sem kuldinn var svo mikill gerðu
áhafnarmeðlimir lítið annað en að berja klaka af skipinu en þegar
veðrið batnaði fóru þeir að fiska. Undir það síðasta fiskuðu þeir
svo mikið að þeir þurftu að standa uppi í 54 tíma samfleytt. Þegar
hlé gafst á meðan verið var að hífa hlupu sumir skipsverjar, þar á
meðal Þorlákur, upp á grindurnar yfir fýrplássinu til að hlýja sér.
Aðbúnað um borð taldi Þorlákur sæmilegan en þó ekki eins góðan
og venja var á íslenskum togurum. Nokkuð bætti það þó úr að þeir
fengu snafs öðru hverju til að hressa sig við en skipið
hafði tekið dálítið af áfengi með í túrinn og fékk hver
skipsmaður tiltekinn vínskammt á meðan á förinni
stóð. Að vísu hafði skipstjórinn þurft að innsigla allt
áfengi á leiðinni norður með Noregi vegna mikillar
ölvunar nokkurra áhafnarmeðlima en þeir fengu það
aftur áður en heimsiglingin hófst. Þorlákur minnist
þess eitt sinn, þegar þeir voru á heimleið, að hann átti
fyrstu stýrisvakt en hann hafði verið á fótum í 54 tíma
og var orðinn töluvert þreyttur: „Strax og ég kom upp
í brú og tók mér stöðu við stýrið kom skipstjórinn til
mín með konjaksstaup og rétti mér með orðunum
„nicht schlafen" eða ekki sofna. Hressist ég vel við
þessa hýrgun og hélt út á vaktinni með góðri aðstoð skipstjórans,
sem sífellt var að spjalla við mig.“12
Eftir Hvítahafstúrinn dvaldi Þorlákur í Þýskalandi og fór síðan
með járnbrautarlest til Kaupmannahafnar. Þar heimsótti hann tvo
vini sína sem báðir voru í háskólanámi ytra. Þaðan ferðaðist Þor-
Merki Hestamanna-
félagsins Sindra
Þ O R l Á K S
BJÖRNSSONAR,
M
92 SAGNIR 24 ÁRGANGUR '04
LIFSHLAUP
B Ó N D A
O G
H E S T A