Félagsbréf - 01.01.1957, Síða 40

Félagsbréf - 01.01.1957, Síða 40
38 FÉLAGSBRÉF skoðunar. í þessu efni þurfa bandarísk ljóðskáld ekki að bera kinnroða fyrir sinn hlut. * SKÁLDSAGNAGERÐ Það er atbyglisvert, en engan veginn undarlcgt, að hið eiginlcga blómaskeið bandarískra bókinennta hófst eftir fyrri heimsstyrjöld. Styrjöldin rauf einangrun Ameríku, opnaði nýjan sjónhring og áður óþekkta möguleika. Bandarískir höfundar flykktust til Evrópu og kynntu sér beztu bókmenntir þar. Þessi nýju sainbönd voru þroskandi og vekjandi, eins og sjá má af þeim stóra liópi góðra bandarískra liöfunda, sem fram kom upp úr styrjöldinni. Nægir þar að nefna Ernest Hemingway, William Faulkner, John Dos Passos, F. Scott Fitzgerald, John Steinbeck, Robert Penn Warren, Willa Cather, James T. Farrell, Thomas Wolje, Thornton Wilder, Erskine Cald- well, Shenvood Anderson og Henry MUler. Hér er um að ræða svo furðu- lega bókmenntalega vakningu, að þess munu fá dæini. Bilið milli Henry James og Stephen Crane annars vegar og þessara böfunda liins vegar var brúað af nokkrum höf- undurn, sem markað liafa spor í banda- rískar bókmenntir: Edith Wharton, Wheodore Dreiser, Sinclair Lewis og Gertrude Stein. Karlmennirnir í þess- um hópi, Dreiser og Lewis, áttu það samnicrkt, að þeir voru natúralistar og róttækir ádeilumenn. Dreiser var lang- dreginn og klunnalegur liöfundur (kunni aldrei að skrifa), en bækur Iians búa yfir miklum örlagaþunga. Þær eru mjög misjafnar að gæðum, beztar eru „Sister Carrie", „An American Tragedy“ og „The Bulwark“. Lewis var miklu betri penni, og fyrstu bækur lians, t. d. „Babb- itt“, „Main Street“ og „Dr. Arrowsmith", eru sígildar. Hann fékk Nóbelsverðlaun- in fyrstur bandarískra rithöfunda (1930). Upp frá því fór bókum bans sihrak- andi. Edith Wharton var af auðugu há- stéttarfólki koinin og lýsti í fyrstu bók- uni sínum af lilífðarlausri hreinskilni tilgangsleysinu og auðnuleysinu í lífi æðri stéttanna. Hún hafði lært mikið af James. Bezta bók lienn- ar er „House of Mirth“, sem í ýmsu tilliti er einstæð í banda- rískum bók- menntum. Síð- ustu 15 ár ævi sinnar skrifaði þessi mikilhæfa skáldkona mest- megnis hégómaþvaður fyrir tizkublöð. Gertrude Stein er einn af brautryðjend- unum í bandarískri skáldsagnagerð. Hún var fyrsti höfundurinn, sem gerði alvar- legar tilraunir með ný form. Hún hafði í æsku lagt stund á sálfræði og rannsakaði þá einkum notkun og merkingu orða og hrynjandi í daglegu tali. Þessar rann- sóknirfærði hún sér í nyt í skáldverkuin sínum. Gertrude Stein liefur liaft gertæk áhrif á marga evrópska og bandaríska höfunda, þeirra á meðal James Joyce, Ilemingway og Sherwood Andcrson, Beztu bækur liennar eru „Tliree Lives“ og „The Making of Americans“. Hún var lengst af „útlagi“ í París. Rithöfundarnir, sem fram komu eftir fyrri heimsstyrjöld, voru jafnsundur- Gertrude Stein.

x

Félagsbréf

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Félagsbréf
https://timarit.is/publication/1060

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.