Félagsbréf - 01.01.1957, Síða 44

42
FÉLAGSBRÉF
birtir viku- eða mánaðarlega mikið magn
af fyreta flokks smásögum. Þar við bæt-
ast vasaútgáfur af smásagnasöfnum, sem
koma út reglulega. Þeirra lielzt eru
„discovery“, sem komið liefur út í 7
eða 8 bindum, „New World Writing“.
sem er komið út í 10 eða 12 bindum,
„Modern Writing“, „7 Arts“, og þannig
mætti lengi telja. Engin þjóð hefur
framleitt jafnmikið af góSum smásögum
og Bandaríkjainenn, enda er smásagna-
gerð tekin alvarlega þar.
Margir þeirra höfunda, er að ofan voru
nefndir, eru meistarar í smásagnagerð,
svo sem Hemingway, Faulkner, Sher-
wood Anderson og Caldwell. Hér skulu
aðeins nefndir örfáir til viðbótar: Ring
Lardner (einn Iiinn snjallasti), William
Saroyan, Damon Runyon, James Thur-
ber, Eudora Welty, Katherine Anne
Porter, Caroline Gordon, Kay Boyle og
Dorothy Parker. Skáldkonurnar fimm,
sem síðast voru taldar, eiga líklega fáa
sína jafningja í smásagnagerð.
*
LEIKRITUN
Leikritun er yngsta grein bókmennta
í Bandaríkjunum, en síðustu áratugina
hefur lciklistarlíf verið með meiri blóma
þar en víðast livar annars staðar, enda
þótt bandarísk leikliús eigi við mikla
fjárhagserfiðleika að stríða, þar sem þau
hljóta enga opinbera styrki. Flest meiri
háttar leikhús Bandaríkjanna eru í New
York, og hefur það leitt af sér mikla
samkeppni þar. Hefur þeim fækkað um
rúman helming á síðustu 25 árum, og
má þar fyrst og fremst um kenna til-
komu tal-kvikinynda og sjónvarps. Yið
liáskólana hcfur áhugi á leiklist farið
-vaxandi ár frá ári, og það leiklistar-
líf, sem um er að ræða utan New York,
er fyrst og fremst við liáskólana, sem
margir eiga ágæt leikhús. Sumir beztu
lcikritahöfundar Bandaríkjanna hafa
fengið fyrstu skólun sína og fyrstu verk
sín sýnd í liáskólunum.
Það var upp úr fyrri heiinsstyrjöld,
sem leikhúsin í New York, og þá fyrst
og fremst á Broadway, fóru að sýna
athyglisverð verk eftir innlcnda höf-
unda. Þá koinu fram nokkur af önd-
vegisleikskál dum
Bandaríkjanna:
Eugene O’Neill
fyrst og fremst,
en síðan Elmer
Rice, Maxwell
Anderson, Paul
Green, Sidney
Howard, Robert
Sherwood og Du-
bose Haytvard.
Þessir höfundar
voru harla sund-
urleitir, en þeir
áttu það sammerkt, að þeir blésu nýju
lífi í bandaríska leikritun, beindu henni
inn á listræna braut. Upp úr 1930 bætt-
ust svo í hópinn Clifford Odets, Willi-
am Saroyan, Lillian Hellman og Thorn-
ton Wilder. Verk sumra þessara höfunda
voru tímabundin. Þau veittu ferskum
andblæ inn í leikhúslifið, tóku til með-
ferðar bandarísk þjóðfélagsvandamál,
vöktu menn til umhugsunar og oft hrifn-
ingar, en fá þeirra reyndust langlíf.
Eugene O’Neill er e. t. v. eina und-
antckningin. Hann var ókrýndur kon-
ungur bandarískrar leikritunar allt frá
1914 til dauðadags. Beztu verk lians voru
hafin yfir stað og tíma. Hann leitaði
fanga á hinum algilda vettvangi mann-
lífsins. Vandamál mannsins i alheimin-
Eugene O’Neill.