Sveitarstjórnarmál - 01.10.1975, Blaðsíða 4

SKYGGNZT FRAM A VIÐ
Þótt aðsteðjandi fjárhagsvandamál margra
sveitarfélaga sé brýnasta úrlausnarefni þeirra
nú um stundir, er eigi að síður nauðsynlegt að
horfa fram á veginn. Það er nauðsynlegt að gera
sér þess grein, livert stefna skuli, þegar hregg-
viðrum slotar.
Á fundi fulltrúaráðs sambandsins síðastliðið
vor flutti Jón Sigurðsson, hagrannsóknastjóri,
mjög fróðlegt erindi um búskap sveitarfélaganna
1950-1975.
Þar var varpað fram athyglisverðum hugmynd-
um um tekjustofna sveitarfélaga og útgjöld, hlut-
veúk Jöfnunarsjóðs, um eigið framkvæmdafé
sveitarfélaga og lánsfé
Ætla má, að ýmsum leiki forvitni á að kynnast
þessum hugmyndum, og verður nú tæpt á því
helzta, sem fram kom.
Fyrst má geta um þá liugmynd, að löggjöf urn
alla tekjuöflun hins opinbera verði felld í eina
heild, en skiptist í tvo meginkafla, annan um
tekjuöflun ríkisins, en hinn um tekjuöflun sveit-
arfélaga. Útsvör, tekjuskattur og algengustu bæt-
ur almannatrygginga verði sameinuð í eitt tekju-
jöfnunarkerfi. Sveitarfélögin fái ákveðinn hluta
tekjuskatts, bæði af einstaklingum og félögum.
Sett yrði á fót eitt innheimtukerfi, enda yrði þá
auðveldara að taka upp staðgreiðslukerfi.
í hugmyndunum er gert ráð fyrir, að fasteigna-
skattur, miðaður við mat, sem tæki tillit til verð-
breytinga frá ári til árs, yrði annar aðaltekjustofn
sveitarfélaga. Bent er á nauðsyn þess, að fast-
eignahugtakið verði endurskoðað, ef skattur á
fasteignir á að koma að einhverju leyti sem end-
urgjald fyrir veitta þjónustu og aðstöðu. Ef tekið
210 yrði tillit til aðstöðu skv. þessu og sveitarfélögin
SVEITAK STJÓRNARMÁL
fengju hlutdeild í tekjuskatti félaga, er gert ráð
fyrir, að aðstöðugjaldið hyrfi úr sögunni.
Lögð var áherzla á, að einfölduð verði verka-
skipting ríkis og sveitarfélaga. Bent var á, að um
50 liðir fjárlaga 1975 gætu varðað hvert sveitar-
félag. Hugmyndin um þessi efni virðist fara mjög
saman við það, sem sambandið hefur bent á.
Þá er rædd hugmyndin urn, að Jöfnunarsjóður
taki að sér það lilutverk að annast í raun jöfnun
milli sveitarfélaga. Jafnframt er þeirri hugmynd
varpað fram, að önnur deild yrði stofnuð innan
sjóðsins með það hlutverk að jafna milli ára.
Sveitarfélögin legðu í deildina eftir ákveðnum
reglum hluta af sínu framkvæmdafé, hvert á sinn
reikning, þegar vel gengur, en drægju á sjóðinn,
„þegar sjatnar í fjárhirzlunni", eins og komizt er
að orði. Slíkt þyrfti að sjálfsögðu að gera sam-
kvæmt framkvæmdaáætlun, sem gerð yrði til
langs tíma. Er þá komið að þeirri hugmynd,
sem vikið var að við setningu landsþings, að farið
yrði inn á þá braut að gera framkvæmdaáætlanir
til miklu lengi'i tíma en nú hefur tíðkazt.
í erindinu var bent á, að þörfin á eigin fram-
kvæmdafé og/eða lánsfé verði naumast metin,
nema slik framkvæmdaáætlun ríkis og sveitarfé-
laga 10—15 ár fram í tímann verði gerð. Hér yrði
að sjálfsögðu ekki um að ræða rígskorðaða áætl-
un, heldur leiðsögugagn, sem væri í sífelldri
endurskoðun.
Þessi frásögn gefur mjög ófullkomna mynd af
því, sem hagrannsóknastjóri ræddi, en ætti þó
að geta orðið til þess að vekja menn til umhugs-
unar um framtíðina, þegar hin aðsteðjandi fjár-
hagsvandamál veita tóm til slíks.
Páll Líndal.