Sveitarstjórnarmál - 01.12.1996, Blaðsíða 15

FRÆÐSLUMAL
tungumál sem töluð eru í grunnskólum hér á landi.
Þessir nemendur eru dreifðir um allt land og eru mis-
langt á veg komnir bæði hvað varðar kunnáttu í íslenskri
tungu og almennt nám.
Sumir eru tvítyngdir og eiga ekki í neinum vandræð-
um með nám í íslenskum skólum. Aðrir hafa talmál á
valdi sínu og geta bjargað sér við flestar aðstæður utan
skóla en hafa ekki tileinkað sér „skólamál" og eiga því í
erfiðleikum með að fylgja jafnöldrum sínum í námi án
aðstoðar. Enn aðrir eru nýkomnir til landsins og þurfa
því að takast á við grundvallaratriði íslenskunnar og
fræðast samtímis, svo þeir missi ekki úr námi á meðan
þeir eru að tileinka sér íslenskuna. Sumir hafa reglulega
og góða skólagöngu að baki, aðrir ekki. Sumir eru flug-
læsir á móðurmál sitt, aðrir ólæsir.
Móttökudeildir
Aðstæður eru mjög ólíkar í skólum til þess að takast á
við kennslu nemenda með annað móðurmál en íslensku.
I sumum sveitarfélögum eru örfáir nemendur og því er
ekki hægt að safna þeim saman í samkennslu. Annars
staðar, svo sem á höfuðborgarsvæðinu, eru nemendur
margir og oft unnt að samnýta íslenskustundir þeirra.
I Reykjavík og nágrenni, þar sem fjöldi nemenda sem
hafa annað móðurmál en íslensku er mestur, hafa verið
skipulagðar svokallaðar móttökudeildir fyrir þá nem-
endur sem nýkomnir eru til landsins. í Reykjavík eru nú
starfandi þrjár móttökudeildir, þ.e. í Austurbæjarskóla,
Vesturbæjarskóla og Æfingaskóla, fyrir þá nemendur
sem vegna lítillar kunnáttu í íslensku geta ekki stundað
nám í almennum bekkjum. Það er misjafnt hversu lengi
nemendur eru í móttökubekkjum, allt eftir hversu fjar-
skylt móðurmál þeirra er íslensku. Eftir að nemendur út-
skrifast úr móttökubekkjum fá þeir áfram stuðning í ís-
lensku sem seinna máli.
Því miður hefur ekki verið hægt að bjóða öllum nem-
endum sem hafa annað móðurmál en íslensku þátttöku í
Verkleg kennsla við söfnun orðaforða í landafræði.
Nýbúar frá Víetnam og Taílandi í sundi.
móttökubekkjum, þvf ómögulegt hefur reynst í mörgum
landshlutum að safna þeim saman á einn stað. Oft er um
einn eða tvo tvítyngda nentendur að ræða í hverjum
skóla. Við þær aðstæður fá nemendur aðstoð í íslensku
sem öðru máli eins og aðstæður leyfa hverju sinni en að
lágmarki tvo tíma í viku.
Frá upphafi taka nemendur þátt í öllu almennu skóla-
starfi sem lalið er að þeir hafi gagn og gaman af, yngstu
nemendumir taka yfirleitt þátt í öllu eða flestu með jafn-
öldrum sínum en reynslan hefur sýnt að varasamt getur
verið að setja þá eldri stuðningslaust beint inn í bekki
með jafnöldrum, sérstaklega í lesgreinum. Hér er nauð-
synlegt að aðlaga námsefnið að kunnáttu þeirra í ís-
lensku og sjá til þess að þeir hafi forsendur til að fylgjast
með í kennslustundum, því annars er hætta á að þeir gef-
ist upp og loki á umhverfi sitt.
Tölvufræösla
Unnið var að þróunarverkefni í Kópavogi sl. vetur. í
Hjallaskóla var starfrækt miðstöð sem annast hefur
tölvusamskipti nemenda í Reykjanesumdæmi með annað
móðurmál.
Stefnt er að því að allir skólar, sem hafa nemendur
með annað móðurmál en íslensku, tengist þessari mið-
stöð.
Einnig er verið að þróa heimasíðuna „Nýbúinn“ á
Intemetinu og er slóðin: http://rvik.ismennt.is/~sigda.
Heimasíðan hefur að geyma almennar upplýsingar fyr-
ir kennara um kennslu tvítyngdra bama, hvemig ber að
standa að móttöku þeirra og fleira sem getur komið að
gagni, s.s. frásögn af kennsluaðferðum og yfirlit yfir
námsgögn sem reynst hafa vel. Einnig hafa kennarar tví-
tyngdra barna komið sér upp póstlista þar sem upplýs-
ingum er miðlað og umræða fer fram um þessa sérstöku
kennslu. Vonir standa til að hér geti þróast spennandi
fagleg umræða í framtíðinni um fræðslu fyrir nemendur
með annað móðurmál en íslensku.
205