Hermes - 01.12.1988, Blaðsíða 14

12
( bókfærslutíma hjá nemendum sem luku prófi vorið 1938. Við hurðina stendur Magnús Björnsson,
ríkisbókari, sem lengi kenndi bókfærslu og reikningshald í Samvinnuskólanum. Með vissu er hægt að
nafngreina nokkra og er reynt að koma þeim í röð. Talið frá hægri til vinstri eru það þessir: Fremsta
röð: Haukur Jósepsson, Jón Tómasson, Kjartan Sigurjónsson og Axel Kristjónsson. Önnur röð: Guð-
mundur Ágústsson, Bjarni G. Magnússon, Sigurður Jónasson, Friðrik Guðmundsson og Steinunn Eyj-
ólfsdóttir. Þriðja röð: Guðrún Ólafsdóttir, Olga Lindroth Anderson, Jón Valgeir Ólafsson (að líkind-
um), Halldór Ólafsson og Ólafur Bjarnason. Fjórða röð: Guðlaugur Ingvar Agnarsson, Grímur Arnórs-
son, Valtýr Kristjánsson, Jóhannes Finnsson og Guðmundur Björnsson. Aftast fyrir miðju ber yfir Sig-
urð P. Tryggvason. Alls voru 42 í bekknum en á myndinni er ekki hægt með vissu að greina fleiri en
37. Ef einhver vill reyna að þekkja þá sem ónafngreindir eru þá ættu þeir að vera einhverjir af þessum:
Ásgrímur P. Stefánsson, Áslaug Árnadóttir, Ebenezar Guðjónsson, Finnur Kristjánsson, Frímann Guð-
mundsson, Garðar Guðmundsson, Garðar Viborg, Gunnar Kristinsson, Hinrik Jón Guðmundsson,
Hjördís B. Tryggvadóttir Kvaran, Hulda Benediktsdóttir, Ingimar Ingimarsson, Kjartan Friðbjarnar-
son, Lárus Hermannsson, Margrét Stefánsdóttir, Ólafur Benediktsson, Óli Valdimarsson, Pálmi
Guðnason, Steinunn Magnúsdóttir, Sigurður Lárusson, Steingrímur Björnsson og Vigfús Friðjónsson.
í byrjun árs 1916 hnykkti Jónas enn á
þessari skoöun sinni í grein um framtíð
samvinnufélaganna:
„ Verkið er mikið og ekki nema rétt
byrjað enn. Stjórn sambandsfélag-
anna þarf að flytjast til Reykjavíkur,
og efla þar til voldugrar heildsölu fyrir
allt landið. Pá ganga öll hin sundruðu
félög ísambandið og öflugt kaupfélag
rís upp íReykjavík. Undir umsjón for-
stjóra heildsölunnar er skóli fyrir
starfsmenn samvinnufélaganna og
Itinir ungu menn, sem þarnema, bera
með sér eldinn og áhugann út um
byggðir og bœi hvarvetna á landinu.
Samhliða þessu heldur sambandsfé-
lagið uppi öflugu tímariti og styður, á
einn eða annan hátt, hœfilega mörg og
þekkt vikublöð til að skýra og réttlœta
málstað samvinnumanna. Með þess-
um og öðrum eðlilegum breytingum í
skipulagi samvinnumanna mundi
þess ekki langt að bíða að takmarkinu
yrði náð, því takmarki að mestöll
verslun íslendinga verði í höndum
samvinnufélaganna".
Mörgum samvinnumanninum þóttu
sumar hugmyndir Jónasar harla draurn-
órakenndar. En hann var á öðru máli og
gerði ítarlega grein fyrir því, hvernig ætti
að gera þessa draumsýn að veruleika. Til
að hafa forystu um þá miklu uppbvgg-
ingu taldi hann einn mann hæfastan:
Hallgrím Kristinsson.
Sumarið 1916 hittust þeir Jónas og
Hallgrímur. Það var um Jónsmessuleytið
norður í Þingeyjarsýslu. Þeir ræddust við
iengi nætur. Hugmyndir þeirra féllu vel
saman. Guðbrandur Magnússon. sem
ári síðar varð fyrsti ritstjóri hins nýja
samvinnublaðs Tímans, taldi að þessi
fundur hefði skipt sköpum. Þarna hittust
og efndu til fóstbræðralags forystumenn
samvinnuhreyfingarinnar og ungmenna-
félaganna. Þar hófst samstarf setn stóð
allt til dauða Hallgríms árið 1923, er
hann var aðeins 46 ára.
Stefnumörkun Jónasar 1917
Jónas tók við ritstjórn Tímarits íslenskra
samvinnufélaga í ársbyrjun 1917.1 fvrsta
tölublaði þess árs skrifar hann greinina
„Samvinnuskóli". Þá höfðu hugmyndir
hans um sérskóla á veguni samvinnu-
hreyfingarinnar fengið byr vegna hat-
rammra deilna við talsmenn kaup-
manna.
Jónas taldi tvennt knýja á um stofnun
samvinnuskóla: annars vegar aukin
starfsmannaþörf kaupfélaganna eftir því
sem umsvif þeirra færu vaxandi, hins
vegar sú staðrevnd að samvinnumenn
gætu ekki vænst þess að hafa nokkurt
gagn af sérfræðsluskóla kaupmanna,
Verslunarskólanum.
í grein sinni fjallaði Jónas um „frum-
drætti" hins nýja skóla:
„ Takmark skólans œtti að vera það
að œfa á liverju ári nokkra unga en þó
þroskaða menn, sem hefðu álutga á
samvinnumálum, svo að þeir vœru
jafnfœrir, eða betur, til að vinna við
samvinnustörf eins og útskrifaðir
menn úr algengum verslunarskólum
eru til að fást við kaupmannaverslun.
Starf skólans mundi vera með tvenn-
um liætti. Fyrst að glœða skilning á
samvinnunni og einlœgan vilja nem-
enda til að vinna fyrir þá hreyfingu, og
i öðru lagi veita þeim algenga verslun-
\