Uppeldi og menntun - 01.01.2014, Blaðsíða 69

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 23(1) 2014 69
ragnHeiðUr karLsDÓTTir og ÞÓrarinn sTefánsson
sjónar og handar (d = 0,47). Þessi árangur getur þó ekki nema að litlu leyti skýrt kynja-
muninn af því að fylgnistuðlar á milli SSH-einkunna og skriftargetu (tafla 3) gefa
til kynna að aðeins um það bil 13–16% af breytileikanum hvað varðar skriftargæði
og 4–9% af breytileikanum hvað varðar skriftarhraða megi rekja til getu barnanna
til þess að samhæfa sjón og hönd. Niðurstöður þessarar rannsóknar gefa enga beina
vísbendingu um hver orsök kynjamunarins kunni að vera. Hins vegar sýna niðurstöð-
urnar að muninn á framförum drengja og stúlkna má rekja til framfaranna í 2. og 3.
bekk (tafla 2). Eftir það fer drengjum og stúlkum að meðaltali álíka hratt fram. Þetta er
vísbending um að stúlkum kunni að nýtast betur kennslan í lögun bókstafaforma og
tenginga en drengjum. Rebok (1987) hefur fundið kynjamun á athygli, stúlkum í vil,
sem gæti útskýrt hvers vegna þeim nýtist betur kennslan.
Tveir þættir tengdir kennslu bókstafaformanna voru kannaðir: árangurinn af
kennslunni þegar bókstafaform og tengingar eru kennd í fyrsta sinn í 2. og 3. bekk
og þyngd einstakra bókstafaforma. Samanburður á meðalskriftargæðum í hópum A,
B og C sýnir að munurinn á milli hópanna verður yfirleitt rakinn til þess að börnin
í þessum þremur hópum læra að meðaltali mismunandi mörg bókstafaform rétt í 2.
bekk. Dreifigreining sýnir að afturförin í 3. bekk í hópi C sem kemur fram á mynd 8
er ekki marktæk og er því fremur um stöðnun að ræða. Að þessu athuguðu sést að
meðalframfarirnar eru svipaðar í hópum B, C1 og C2 frá 2. til 6. bekkjar. Í 5. bekk er
um það bil sami munur á milli hópanna hvað varðar meðalskriftargæði og munurinn
er á milli hópanna í 2. bekk; 3 bókstafir á milli B- og C-hóps, 5 bókstafir á milli A- og
B-hóps og 4 bókstafir á milli C1- og C2-hóps (tafla 7, mynd 8). Þetta er vísbending um
að það sem helst standi í vegi fyrir framförum grunnskólabarna í skrift sé að þau læri
ekki nægilega vel lögun bókstafa og tenginga þegar hún er kennd í 2. og 3. bekk og er
þetta í samræmi við niðurstöður fyrri rannsókna (LaNunziata o.fl., 1985; Ragnheiður
Karlsdóttir og Þórarinn Stefánsson, 2002; Søvik, 1976; Wheeler, 1972). Séu meðalfram-
farir í skriftarhraða bornar saman eftir hópum sést að meðalframfarir eru svipaðar hjá
hópum A, B og C1 frá 3. bekk til 6. bekkjar og að munurinn á hóp A og hópum B og C1
skýrist af mun á skriftarhraða í 3. bekk. Samsvarandi framfarir í hópi C2 virðast hins
vegar vera aðeins hægari en í hinum hópunum (tafla 7, mynd 9). Þegar á heildina er
litið fer börnunum í öllum hópum að meðaltali vel fram í skriftarhraða.
Eins og fyrri rannsóknir (Ragnheiður Karlsdóttir, 1996a) hefur þessi rannsókn leitt
í ljós að bókstafaform eru miserfið (tafla 5). Þegar litið er á hlutfallslegan fjölda þeirra
bókstafaforma sem börnin skrifa rétt innan hvers þyngdarflokks sést að þau bókstafa-
form sem fæst börn ná tökum á eru í þyngsta flokknum (tafla 6). Athugun á framför-
um hóps A sýnir að við lok 2. bekkjar skrifa börnin (allt stúlkur) að meðaltali 80% af
heildarfjölda bókstafaformanna rétt en aðeins 58% af þungu bókstafaformunum. Við
lok 3. bekkjar hafa þessi börn náð tökum á öllum bókstafaformunum í öllum þyngdar-
flokkum. Þegar litið er á tilhneiginguna til afturfarar frá 4. bekk til 6. bekkjar í hópi A
sést að börnin missa ekki tökin á léttu bókstöfunum, en þau missa aftur á móti tökin
á 9% þeirra meðalþungu og á 16% þeirra þungu á þessum tíma (tafla 8). Athugun á
framförum barnanna í hópum B og C sýnir að börnin skrifa 69% eða meira af bók-
stöfunum í létta flokknum rétt. Börnin í hópi B skrifa minna en 62% af bókstöfunum