Morgunblaðið - 16.03.2012, Blaðsíða 44

44 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 16. MARS 2012
Sunna Þrastardóttir
sth221@hi.is
Nýlega urðu tímamót í sögu Sögu-
félags þegar það fluttist úr húsi
sínu við Fischersund, þar sem það
hefur verið í um tuttugu ár. Guðni
Th. Jóhannesson, forseti Sögu-
félags, segir að ekki hafi verið lífs-
nauðsynlegt fyrir félagið að vera í
eigin húsnæði. „Við höfum aðeins
þurft að draga saman seglin og
spara,“ segir Guðni, en félagið leig-
ir nú bókaforlaginu Sögu húsnæðið.
Afgreiðsla og verslun Sögufélags
hefur flust í Skeifuna og deilir þar
húsnæði með Hinu íslenska bók-
menntafélagi. „Þessi útgáfubransi
hefur alltaf verið erfiður, en erf-
iðari eftir hrun en áður. Við högn-
umst á þessu fjárhagslega og náum
að koma okkur í öruggari fjárhags-
stöðu,“ segir forseti félagsins um
leigu á húsnæðinu.
Sögufélag gefur út ýmis fræðirit
sem tengjast stjórnsýslu landsins
svo sem Landsyfirréttardóma og
Alþingisbækur og hefur félagið
notið opinberra styrkja. „Stjórn-
völd hafa verið okkur vinveitt og
áttað sig á því að við erum góður
vettvangur útgáfu af þessu tagi,“
segir hann.
Henta illa fyrir
jólabókamarkað
Sögufélag var stofnað árið 1902
með það að markmiði að gefa út rit
um sögu Íslands og söguleg efni.
Fyrstu áratugina nutu ákveðin rit
sérstakra vinsælda, eins og Þjóð-
sögur Jóns Árnasonar og tímaritið
Blanda. Um miðja síðustu öld kom
út tímaritið Saga sem var og er
enn „flaggskip íslenskra sagnfræð-
inga,“ segir Guðni. Tímaritið er
helsti vettvangur þeirra sem vilja
gefa út rannsóknir um liðna tíð
sem standast fræðilegar kröfur.
„Við gefum út ýmis rit sem eru
nauðsynleg fyrir sögulega vitund
þjóðarinnar, en sem henta illa á
jólabókamarkaði,“ segir hann.
Útgáfa Sögufélags hefur eitthvað
dregist saman að undanförnu en
árið 2011 gaf útgáfan út fimm rit.
Eitt af þeim var bókin Jón forseti
allur? eftir Pál Björnsson, en sú
bók hlaut Íslenskubókmenntaverð-
launin í flokki fræðirita. „Það er
ekki magnið heldur gæðin sem
telja. Framundan er það sama, að
gefa út nokkur rit og vanda til
verka,“ bætir Guðni við.
Í tilefni af 110 ára afmæli Sögu-
félags, 7. mars síðastliðinn var
ákveðið að gera eldri eintök af
tímaritinu Sögu aðgengileg á vefn-
um timarit.is. „Nú getur hver sem
er skoðað Sögu á netinu frá upp-
hafi útgáfu þess fram til 2006.
Þetta er mikill heimildabrunnur og
breytir miklu fyrir þá sem vilja
lesa tímaritið,“ segir Guðni en í
Sögufélaginu eru tæplega 900 fé-
lagsmenn.
Sögufélag úr
sundi í Skeifu
 Félagið flutt úr húsi sínu í Fischer-
sundi  Útgáfan erfiðari eftir hrun
Morgunblaðið/Ómar
Forseti félagsins „Framundan er það sama, að gefa út nokkur rit og vanda
til verka,“ segir Guðni Th. Jóhannesson um verkefni Sögufélags.
Langlisti bresku Orange verð-
launanna, helstu bókmenntaverð-
launa kvenna, var kynntur 8. mars
sl., á alþjóðlegum baráttudegi
kvenna. Átján bækur eru á listan-
um, átta þeirra eftir breska höf-
unda, sjö eftir bandaríska, tvær eft-
ir írska og ein bók er eftir sænsku
skáldkonuna Karin Altenberg.
Tilnefndar eru Island of Wings
eftir Karin Altenberg, On the Floor
eftir Aifric Campbell, The Grief of
Others eftir Leah Hager Cohen,
The Forgotten Waltz eftir Anne
Enright, The Flying Man eftir
Roopa Farooki, Lord of Misrule
eftir Jaimy Gordon, Painter of Si-
lence eftir Georgina Harding, Gille-
spie and I eftir Jane Harris, The
Translation of the Bones eftir
Francesca Kay, The Blue Book eft-
ir A.L. Kennedy, The Night Circus
eftir Erin Morgenstern, The Song
of Achilles eftir Madeline Miller,
Foreign Bodies eftir Cynthia Ozick,
State of Wonder eftir Ann Patc-
hett, There but for the eftir Ali
Smith, The Pink Hotel eftir Anna
Stothard, Tides of War eftir Stella
Tillyard og The Submission eftir
Amy Waldman.
Fimm eru tilnefndar fyrir sína
fyrstu bók, Karin Altenberg, Erin
Morgenstern, Madeline Miller,
Stella Tillyard og Amy Waldman.
The Sealed Letter er sjöunda bók
Emma Donoghue og síðasta bók
hennar komst á síðasta Orange
stuttlista, Foreign Bodies er líka
sjöunda bók Cynthia Ozick og State
of Wonder er sjötta bók Ann Patc-
hett sem fékk Orange verðlaunin
2002 fyrir Bel Canto.
Stuttisti Orange-verðlaunanna
verður kynntur 17. apríl og verð-
launin síðan veitt 30. maí.
Reuters
Verðlaun Tea Obreht fékk Orange-
verðlaunin 2011.
Orange
listinn
kynntur
 Átján bækur
kvenna tilnefndar
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
„La Bohème hefur lengi verið í
miklu uppáhaldi hjá mér, en þetta
er í sjötta sinn sem ég fæ tækifæri
til þess að takast á við þetta magn-
aða verk. Puccini hafði mikið dálæti
á leikhúsinu og tókst að fullkomna
óperuformið sem leikhús í verkum
sínum þar sem tónlist og texti
skapa fullkomna heild,“ segir Jamie
Hayes sem leik-
stýrir La Bo-
hème eftir Pucc-
ini sem Íslenska
óperan frum-
sýnir í Eldborg í
Hörpu í kvöld kl.
20.
Hljómsveitar-
stjóri sýning-
arinnar er Daní-
el Bjarnason.
Leikmynd hannar Will Bowen,
búninga Filippía I. Elísdóttir og
lýsingu Björn Bergsteinn Guð-
mundsson.
Hayes er íslenskum óperugestum
að góðu kunnur, því hann hefur
komið reglulega til Íslands sl. ellefu
ár til að leikstýra óperum. „Svo
skemmtilega vill til að þegar ég
kom fyrst hingað árið 2001 var ég
líka að leikstýra La Bohème og því
má segja að þetta sé nú komið í
ákveðinn hring,“ segir Hayes, sem í
millitíðinni hefur leikstýrt hérlendis
Macbeth, Toscu, Brottnáminu úr
kvennabúrinu og La Traviata.
„Hinar fimm uppfærslurnar voru
allar í Gamla bíói og því var mjög
spennandi að takast á við nýjar að-
stæður í Hörpu,“ segir Hayes og
bætir við: „Hljómburðurinn í Eld-
borg er auðvitað dásamlegur og ég
dáist að ykkur fyrir að hafa klárað
byggingu Hörpu á erfiðum tímum í
kjölfar hrunsins. Harpa er hins
vegar ekki byggð fyrir óperuna og
því eru aðstæður til sviðsetningar
vandasamar og kalla á hugvits-
samlegar lausnir enda er hér
hvorki flugturn né leiktjöld. Ég
held samt að það hafi verið rétt
ákvörðun að flytja Íslensku óp-
eruna í Hörpu, þótt auðvitað muni
húsið setja ákveðnar hömlur þegar
kemur að verkefnavali,“ segir Ha-
yes og tekur fram að sér finnist
reyndar sérlega spennandi að setja
upp sýningar í rýmum sem ekki
eru hugsuð sem leikhús.
„Aðstæðurnar í Eldborg kalla á
minni íburð í leikmyndum og meiri
sviðsumferð. Ég valdi því að láta
söngvarana flæða um allan salinn í
vissum senum. Þannig má segja að
ég sé að búa til þrívíddaróperu,“
segir Hayes, en óhætt er að segja
að hann nýti sér rýmið og mann-
skapinn til hins ýtrasta, en þegar
mest lætur eru rúmlega 160 manns
á sviðinu og í gryfjunni. „Annar
þáttur óperunnar er stuttur og
minnir helst á kvikmyndahandrit
þar sem athygli áhorfenda er beint
eldsnöggt af einum stað á annan.
Þar nota ég barnakór, lúðrasveit,
sirkusfólk og hund til að skapa við-
eigandi stemningu. Þátturinn
myndar mikilvægt mótvægi við
þær senur sem á eftir koma sem
eru mun lágstemmdari.“
Í La Bohème segir frá hópi lista-
manna í París sem býr við þröngan
kost og sára fátækt. Sjónum er
beint að ástarsambandi saumakon-
unnar Mimiar og skáldsins Rodolf-
os, sem fella hugi saman, en auk
þess koma við sögu vinir þeirra,
heimspekingurinn Colline, tónlist-
armaðurinn Schaunard og kvik-
myndagerðarmaðurinn Marcello, að
ógleymdri hinni skrautlegu kær-
ustu hins síðastnefnda, söngkon-
unni Musettu. Í verkinu heyr Mimi
baráttu við tæringuna sem að lok-
um dregur hana til dauða í örmum
Rodolfos.
Söngurinn ykkur í blóð borinn
„Ég vel að færa verkið til í tíma
þar sem ég tel það þjóna því betur.
Puccini samdi óperuna árið 1896 og
lét söguna gerast 1830, en í upp-
færslunni hjá mér gerist hún 1913
sem er árið áður en fyrri heims-
styrjöldin braust út. Þannig mark-
ar dauði Mimiar endalok ástarsam-
bandsins á sama tíma og hann er
forboði fyrir þá erfiðu tíma sem
framundan eru, en ég læt t.d. vin-
ina klæðast hermannabúningum
undir lok sýningar til að sýna
áhorfendum hvað er í vændum.“
Aðspurður segist Hayes alltaf
nýta ferðir sínar hingað til lands til
að sjá eins mikið af leiksýningum
og söngleikjum og hægt er. „Ég er
dolfallinn yfir því hversu fjölskrúð-
ugt og metnaðarfullt listalífið er
hérlendis miðað við stærð lands-
ins,“ segir Hayes og lýkur í fram-
haldinu lofsorði á íslenska óp-
erusöngvara. „Það er náttúrlega
ótrúlegt hversu marga góða söngv-
ara þið eigið. Það er hreinlega eins
og söngurinn sé ykkur í blóð bor-
inn,“ segir Hayes. Þess má að lok-
um geta að Hulda Björk Garð-
arsdóttir og Gissur Páll
Gissurarson fara með hlutverk
Mimiar og Rodolfos, en Þóra Ein-
arsdóttir og Garðar Thór Cortes
syngja hlutverkin á tveimur sýn-
ingum. Aðrir söngvarar eru Ágúst
Ólafsson, Jóhann Smári Sævarsson,
Bergþór Pálsson, Hrólfur Sæ-
mundsson og Herdís Anna Jón-
asdóttir. Alls verða sex sýningar.
Tónlist og texti skapa full-
komna heild í verkum Puccinis
 Íslenska óperan
frumsýnir La Bo-
hème í kvöld
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Mannhaf Rúmlega 160 manns eru á sviðinu í Eldborg og í hljómsveitargryfjunni þegar mest lætur. Jamie Hayes
leikstjóri lætur mannskapinn flæða um salinn og segist þannig vera að skapa nokkurs konar þrívíddaróperu.
Jamie Hayes
Gunnar Guð-
björnsson ten-
órsöngvari
hleypur í skarðið
fyrir Kristin Sig-
mundsson á loka-
tónleikum tón-
leikaraðarinnar
Klassík í Bergi í
menningarhús-
inu á Dalvík á
morgun kl. 16.
Eftir sem áður verður Jónas Ingi-
mundarson við píanóið, en þeir
munu flytja íslensk, sænsk og ítölsk
sönglög auk óperuettuaría.
Þeir sem áttu pantaða miða á
tónleika Kristins og Jónasar eru
vinsamlegast beðnir að hafa sam-
band við Berg menningarhús í síma
460-4000 eða 861-4908.
Klassík í
Bergi
Gunnar
Guðbjörnsson