Helgafell - 01.12.1953, Blaðsíða 38

36
HELGAFELL
þinnar ? sagði hún og hjúfraði sig nið-
ur að honum.
Oddi varð orðfátt — og skildi loks,
hvað hún var að fara:
Elskan mín, sagði hann lágt og
klappaði henni feicnnislega, en hún
tók hönd hans og lagði við kinn sér,
bað hann fyrirgefa sér og reyndi að
brosa.“
,,Það varð daufur vetur að Bjargi í
þetta sinn, fátt um skecnmtanir, úti-
vist barnanna meira af skyldu en til
dægradvalar. Þeim hafði skilizt, aum-
ingja krökkunum, að þau yrðu að láta
eins og ekkert væri. Viðræður flestar
fóru fram í hálfum hljóðum, einnig
þar, sem engan mundi hafa truflað,
þótt talað væri fullum rómi. Það var
yfir dögunum einhver sérstakur hátíð-
leiki: Er alltaf sunnudagur, mamma
mín ? . . . Þurfum við alltaf að vera
þæg ? var haft eftir Yngsta-Brandi, —
óvitanum.“
„Bjargbóndinn, annar á eignarjörð,
skrölti sumarið af og veturinn til vors.
— — — Ekkjan stóð við gröfina á
vordegi með barnahópinn sinn í kring
um sig. Það var Melflugan, sem studdi
húsmóður sína til annarrar handar.
Við hina hlið Bjarghúsfreyjunnar stóð
Isafold dóttir hennar með Unu Geirs
og Yngsta-Brand sitt við hvora hönd.
Hin börnin urðu að anna sér sjálf, og
héldust þau í hendur, Oddný litla og
Þóroddur, en frændi þeirra, Stökkull-
inn, stóð að baki þeim, en einn síns
liðs.“
— Svo sem sjá má af þessum stutta
útdrætti eru sögur þessar ofnar úr fjöl-
mörgum þáttum og eru ekki allir raktir
hér. Eins og fyrr er sagt, er slíkur út-
dráttur sem þessi að mestu aðeins
rakning nokkurra ytri atburða og hljóta
því einstaklign ar sögunnar að missa
mikið af svip sínum og persónublæ.
Hinir stærri atburðir, sem mynda
beinagrind sögunnar móta að vísu ein-
staklingana, en það eru ekki síður hin-
ir smærri og hversdagslegri viðburðir,
sem móta sögupersónurnar og hjálpa
okkur jafnframt bezt til þess að skilja
skapgerð þeirra og persónuleika. Við
kynnumst því ekki sögupersónunum
að neinu ráði, sjáum aðeins nöfn
þeirra og e. t. v. viðbrögð þeirra til
einstakra stærri atburða, en sjaldnast
nóg til að öðlast skíra mynd af skap-
höfn þeirra eða persónueinkennum. Til
þess verða menn að lesa sögurnar sjálf-
ar og helzt að lesa þær oft. Þannig er
því einnig farið í þessum sögum Gunn-
ars Gunnarssonar. I þeim eru margar
persónur, sem gaman og gagnlegt er
að kynnast, en eng'nn skyldi ætla sér
að lesa þær allar ofan í kjölinn við
fyrsta yfirlestur. Sögurnar eru fullar af
fólki, sem hefur það sameiginlegt, að
vera fullt af lífi, sums staðar ýkt, ann-
ars staðar dregið úr, en hvergi ótrúlegt.
Ein er þó sú persóna, sem stendur öðr-
um framar í sögum þessum. Það er
Bergþóra Brandsdóttir, eða Bjargföst,
eins og hún er kölluð, en það nafn
lýsir henni máske bezt — og þó ekki
nema að nokkru leyti.
Sveitin, sem Gunnar sýnir okkur, er
ramíslenzk sveit, eins og þær gerðust
áður en fólk var tekið að flykkjast það-
an í sjávarþorpin og áður en tækm-
byltingin hófst í þeim. Við könnumst
vel við andrúmsloft þessarar sveitar,
með sínum stórbúum, kotum og heiðar-
býlum. Við þekkjum líka einstaklinga
hennar, prestinn, lækninn, stórbond-
ann og kotbændurna og þá ekki síður
kaupmennina í verzlunarstaðnum, Pét*
ur Pál hjá Jónsabrúni, Jósafat í Buð-
inni og kaupfélagsstjórann Rustíkus.