Helgafell - 01.12.1953, Blaðsíða 45

BOKMENNTIR
43
ævi sinnar til að semja ævisögurit Árna
Þórarinssonar. Þeirn mönnum má
svara með þessari spurningu : Vilduð
þið, að ævisaga hans væri óskráð ?
Eg hygg, að enginn sem ann íslenzk-
urn bókmenntum, muni svara þeirri
spurningu játandi. Hins vegar er það
óbreytt skylda hvers ir.anns að þakka
Þórbergi Þórðarsyni fyrir sjálfsafneitun
hans og afrek í annars þjónustu.
En hins ber heldur ekki að dyljast,
að Þórbergur Þórðarson verður fyrr
heldur en seinna að greiða íslenzkum
bókmenntui.m ógoldna skuld : framhald
°g fullgerð þeirrar sjálfsævisögu, sem
hann hefur þegar hafið. Engmn
Kreppulánasjóður á himni eða jörð
skal leysa hann undan þeirri skuld.
í'okan rauða
Kristmann GuSmundsson
Engum þarf að korr.a það á óvart,
að Krisbmann Guðmundsson kann að
Seg]a sögu, en það er auðvitað einn
bráðnauðsynlegasti þáttur skáldsagna-
gerðar. Ekkert stoðar, þótt höfundin-
um liggi góð og göfug málefni á hjarta,
ef hann túlkar þau í svo leiðmlegri
°g illa skrifaðri sögu, að maður nenn-
lr ekki að lesa hana. En hér er ekki
yfif því að kvarta. Frásögnin grípur
Fugann þegar í byrjun. ísarr Dagsson,
1Uu draumlyndi og dulúðugi sonur
aðlínar, völvunnar í Vallanesi, er
Þeim skapgerðareinkennum gæddur,
^ljóta að búa honum kynleg ör-
ug- Fróðleiksþorsti hans og viðkvæmt
s aP, spurul rýni hans gagnvart dul-
^ógnum lífsins og ýmsar þær lyndis-
einkunnir aðrar, sem hann hefur feng-
irS íc
að erfðum frá völvunni, móður
SInni> °g hinum óþekkta og dularfulla
föður sínum, er síðar reynist vera
skozkur konungur, útlægur, eru
skemjmtilegar andstæður við hina
hrottalegu norrænu karlmennsku,
kaldrifjaða skynsemi og hefðbundin
drengskaparmál vina hans og fóst-
bræðra.
Þá kemur og fljótt í ljós, að ástam.ál
þeirra fóstbræðra muni verða marg-
slungin og söguleg. Er fasb.Tælum
bundið af foreldrum þeirra, að Mána-
fellssystur, þær Úlfrún og Lofnheiður
Illugadætur, giftist ísarri og Finnboga,
syni Lofts í Hofgörðum, en Starkaður
Illugason fái Grímu Loftsdóttur. Ekki
er þó sú ráðstöfun í fullu samræmi við
óskir þessara ungmenna, eins og oft
vill brenna við, þegar svo er ástatt.
Tveir unglingar aðrir eru í fóstbræðra-
laginu, þeir Erpur úr Fellsey og Vil-
mundur í Bitru, og fellir Erpur hug til
Lofnheiðar, en Vilmundur til Ulfrún-
ar. Hins vegar verður Isarr þegar snort-
inn af kvenlegum töfrum Grí.mu Lofts-
dóttur, þótt hún sé vart komin af
barnsaldri. Er þó allt kyrrt um sinn
og hin bezta vinátta með þeim öllum.
Merkuim þáttaskilum veldur það í
lífi Isarrs, er hann kynnist írskum
presti, Clemet Crúnusyni, vitrum
manni og fjöllærðuim, er gerist læri-
faðir hans í kristnum fræðum og grískri
og austrænni speki. Þá er bernskan á
enda, og fullorðinsárin taka við, og er
þegar sýnt, að æviskeið sveinsins verð-
ur ekki sem venjulegra manna. En það
verður til að hraða atburðarásinni, að
nú hefjast erjur miklar, sem enda með
því, að Hallkell nokkur baulufótur,
frændi Þórhildar á Mánafelli, situr
fyrir Vallanesfólkinu og drepur lsólf,
fóstra Isarrs. Loftur goði tekur að sér
að miðla málum á Alþingi, en þegar
Isarr hittir Hallkel á Þingvöllum, telur