Helgafell - 01.12.1953, Side 50

48
HELGAFELL
Samt sem áðtir eru það allverulegar
breytingar, sem verða á íslenzkum
bókmenntum áratuginn 1910—20. I
Ijóðagerðinni eru þessi skil slík, að
maður, sem þekkt hefði íslenzkan Ijóð-
skáldskap fram til 1910, en síðan ekki
haft nein kynni af honum fyrr en eítir
1920, hann myndi í fyrstu vart kann-
ast við sig aftur á því sviði. — Þau
ijóðskáld, sem hefja skáldferil sinn
eftir 1918, eru flest stórlega frábrugð-
in fyrirrennurum sínum, bæði um efn-
isval og meðferð'. Þó eru noklair, sem
halda fram sömu braut og fyrirrenn-
ararnir og láta lítt hrekjast af leið á
hverju sem gengur. Þessi skáld skera
sig því að nokkru úr umhverfi sínu
og samtíð. — Eitt þessara skálda er
Jakob Thorarensen. Sem ljóðskáld er
hann allsérstæður í samtíð sinni, þó
ekki sé hann alveg einstæður. Hann
er þó ekki svo bundinn við undanfara
sína, að liann gæti agnúalaust fallið
inn í þeirra samtíð. Hann myndi einn-
ig þar verða sérstæður.
Jakob Thorarensen er fæddur 1880
að' Fossi í Hrútafirði. Um tvítugt leit-
ar hann til Reykjavíkur, til iðnnáms,
og fer þaðan ekki aftur. Þótt hann
hafi senn búið búið í hálfa öld hér í
Reykjavík, er hann þó að ýmsu leyti
dalabarn í Ijóðum sínum. Hann hefir
aldrei að fullu sætzt við hraða og um-
rót samtíðarinnar, heldur nýtur hann
sín bezt í kyrrð og friðsæld utan við
þeyting og skarkala umheimsins.
Hann hefir því að vissu leyti alltaf
staðið í andófi gegn samtíð sinni. Þó
er síður en svo að hann hafi orðið ut-
anveltu. Til þess hafði hann of mikið
fram að færa.
Fyrsta bók hans, Snæljós, kom út
1914. Þar eru mörg ágæt kvæði,
skemmtileg og hressileg og þar kemur
þegar fram glettni hans, kímni og
kaldhæðni, sem jafnan síðan hafa ver-
ið mikill þáttur í skáldskap hans, ekki
hvað sízt í sögum hasn. I þessari
fyrstu bók bregður fyrir nokkurri
svartsýni, t. d. í Beint í sortann og
Fyrr og nú:
Stóð ég þar fyrr, sem gullið glóði,
gull minna vona’ á æskuströnd;
hló þá mín sál í söng og ljóði,
sólin skein á mín óskalönd. —
Nú er mér kalt og ekkert ettir,
æska, þess ljóss, er gafst mér þu:
Les ég með öfund andlátsfréttir,
athvarfslítill að von og trú.
En þetta er ekki neitt aðaleinkenni
Jakobs Thorarensens. INfiklu fremur
koma helztu einkenni hans fram 1
kvæðum eins og t. d. í hákarlalegum:
í skaparans nafni ýtt var út
opnu skipi, er leyst var festi.
Nú er mér kalt og ekkert ettir,
en annars harðfisk og blöndukut;
en munaðaraukinn eini og bezti
ögn af sykri í vasaklút.