Stígandi - 01.10.1943, Page 72

Stígandi - 01.10.1943, Page 72
134 UM BÆKUR STÍGANDI andanum finnst liann greina hjarta- slögin í hverju orði. En þetta er ekki stórbrotið skóldverk, eftir því sem venju- lega felst í því orði. Hinna hrikalegu andstæðna norsks landslags gætir hér lítið sem ekki, brim öskrar ekki á boð- um og hamfarir mannssálarinnar láta hér ltvergi lnig lcsandans leika á þræði. Hér er hlýlciki dalanna ríkjandi eigind og lygn og djúpur sjór innan skerja- garðsins, þó að gæti undiróma að utan. Málfar og stíll þýðandans fer bókinni mjög vel. Bragi Sigurjónsson. Halldór Kiljan Laxness: Islandsklukkan. Þessi nýja saga Laxness er að því leyti frábrugðin fyrri sögum hans, að hann sækir efni til hennar í löngu liðinn tíma. l>ví ruglast hann aldrei i þessari sögu af viðhorfi sjálfs sín til deilumála dagsins, til rnanna og mál- efna liðandi stundar (undantekning þó: Æfintýr með þýðverskum), „heldur lúta persónur“ sögunnar „einvörðungu lögmálum verksins sjálfs". Þetta er á- vinningur að tvennu leyti: höfundurinn hefir helgað sig óskiptur list sinni og íþrótt sem skáldsöguhöfundur og les- andinn þarf ekkert af því að truflast, að hann hefir önnur viðhorf á vettvangi dagsins en höfundurinn. Þessi skáldsaga er framast allra skáldsagna höfundar- ins helguð listinni sjálfrar hennar vegna, og hennar cr auðveldast að njóta sem listaverks allra skáldsagna hans. En hefir þá verið eins heitt í aflinum hjá höfundinum, er hann reit þessa sögu, og er hann samdi ýmsar hinar fyrri sögur sínar í heitri baráttu á „vett- vangi dagsins"? Því verður ekki svarað hiklaust hér, því að slíkur hiti cr eigi auðmældur. En í þessari sögu er furðu „djúpvarmur undirylur ástar sent að fátt um þylur" til þrautpíndrar þjóðar á neðstu tröppu niðurlægingar hennar, og þeirra fulllrúa hennar, sem hér eru leiddir franr á sjónarsviðið. Og mitt í þeirn öfgum sínum, sem höfundurinn getur aldrei losnað við, að draga upp hinar ömurlegustu myndir af lífi og menningu þjóðar sinnar, hefir hann aldrei veitt henni fyllri viðurkenningu fyrir þrek að lifa lífinu, þrátt fyrir allt sem á gengur, glúpna jafnvel sízt, þegar gengur verst. „Höfundur vill láta þcss getið, að hókin er ekki sagnfræðileg skáldsaga," segir á innanverðu titilblaðinu. Þetta er raunar tekið fram, af því að svo nærri er þrætt sögulegum dokumentum, og nefndir eru til sögunnar ýmist fullu eða hálfu nafni ýmsir þeir, sem lifðu á þeim tíma, er sagan gerðist, eða á ná- læguin tímum. Lesendurnir gátu því auðveldlega frcistazt til þess að skoða Jretta „sagnfræðilega skáldsögu". En það er hún raunar ekki. Hún er að því leyti ekki óáþekk sumum hinum betri Forn- aldarsögum Norðurlanda, enda svipar henni til þeirra meir en flest annars í fyrri bókmenntum þjóðarinnar. Hér kemur fram eins og þar innsær skiln- ingur á löngu liðnum tíma, sem er raunar glataður því þjóðlífi, sem höf- undur sögunnar lifir í, og er sá skiln- ingur þó umvafinn hinum furðulegustu skáldaýkjum. Þetla er öfgafull hetju- saga með ntargs háttar kynjafullum æf- intýrum eins og Fornaldarsögur Norð- urlanda. Aðal söguhetjan, Jón Hregg- viðsson, er eins konar Grírnur loðin- kinni, hamrammur maður, sem engin vopn bíta, kolbítur og hálftröll í senn. Hann glímir við tröllskessur uppi á reg- infjöllttm eins og lietjurnar í römm- ustii fornaldarsögunum, og skessunum verða sömu orð á munni, er þær falla, og í fornaldarsögunum. Flestir þeir menn, sem kallaðir eru til sögunnar, eru að vísu frá samtíð Jóns Hreggviðs- sonar. Þó er um slíkt ekki vandlega hirt, fremur en um þvílíka smámuni er hirt í Fornaldarsögum N.orðurlanda.

x

Stígandi

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Stígandi
https://timarit.is/publication/1085

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.