Læknablaðið - 15.04.2001, Page 38

FRÆÐIGREINAR / ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA
Niðurstöður: Af 198 sjúklingum greindust 113 (58%) með
sáðkrabbamein (SK) og 82 (42%) með önnur frjófrumuæxli en
sáðkrabbamein (ÖFS). Nýgengi (3,9 á 100.000 karla) jókst á
rannsóknartímabilinu fyrir bæði sáðkrabbamein og önnur
frjófrumuæxli en sáðkrabbamein (p<0,001) og 1995-1999 (n=40; 5,3
á 100.000 karla) greindust rúmlega fjórum sinnum fleiri
eistnakrabbamein en 1955-1959 (n=9; 2,2 á 100.000 karla).
Meðalaldur við greiningu var 34 ár (bil 2-62 ár), 38 ár fyrir
sáðkrabbamein og 29 ár fyrir önnur frjófrumuæxli en sáð-
krabbamein (p<0,05), og hélst óbreyttur á tímabilinu (p=0,144).
Fyrirferð í pung var algengasta einkennið (86%) en næst komu
verkir í eista (56%) og einkenni meinvarpa (7%). Flestir greindust
innan átta vikna frá upphafi einkenna en 12% eftir meira en sex
mánuði. Meðalþvermál æxlanna var 4,9 cm. og fór minnkandi á
rannsóknartímabilinu (p<0,02). Sáðkrabbameinsæxlin reyndust 0,7
cm. stærri en önnur frjófrumuæxli en sáðkrabbamein (4,5 cm.)
(p<0,05) Langflestir (n=110) greindust á Boden-Gibb stigi I (68%)
og 32% á stigi II-IV, þar með taldir 9% með fjarmeinvörp (stig IV).
Allir sjúklingarnir gengust undir brottnám á eista, með eða án
geisla- og/eða frumudrepandi lyfjameðferðar. Fimm ára lífshorfur
fyrir hópinn í heild voru 88% 1955-1999 og jukust úr 67% 1955-
1977 í 96% 1978-1999. Frá 1978 til 1999 voru fimm ára lífshorfur
sjúklinga á stigi I 97% en 94% á stigum II-V. Einungis hafa tveir
sjúklingar látist úr sjúkdómnum frá 1978. Við fjölbreytugreiningu
(Cox) reyndust stig sjúkdómsins (p<0,02) og greiningarár sjálf-
stæðir áhættuþættir (p<0,001), en vefjagreining, tímalengd
einkenna, stærð æxlis og aldur sjúklings ekki marktækir áhættu-
þættir.
Ályktanir: Nýgengi eistnakrabbameins hefur tæplega þrefaldast á
síðustu fjórum áratugum á Islandi sem er svipuð þróun og sést hefur
á hinum Norðurlöndunum. Eftir að cisplatínmeðferð var tekin upp
hér á landi í kringum 1977 hafa lífshorfur þessa sjúklingahóps
batnað umtalsvert. Núna má gera ráð fyrir að rúmlega 96%
sjúklinga með staðbundinn sjúkdóm læknist og sjúklingar með
fjarmeinvörp eiga jafnvel góða möguleika á lækningu. Þessi árangur
í meðferð eistnakrabbameins sem hér er lýst er með því besta sem
þekkist.
SK 06 Fyrstu 10 nýblöðrur á þvagrás á Sjúkrahúsi Reykjavíkur /
Landspítala Fossvogi
Eiríkur Orri Guðmundsson, Eiríkur Jónsson
Þvagfæraskurðdeild Landspítala Fossvogi
Inngangur: Undanfarin ár hafa á Sjúkrahúsi Reykjavíkur, síðar
Landspítala Fossvogi, verið framkvæmdar aðgerðir þar sem
þvagblaðra sjúklings hefur verið fjarlægð og sköpuð ný blaðra úr
görn sem síðan hefur verið tengd á þvagrás
Markmið: Að rannsaka afdrif fyrstu 10 sjúklinganna sem gengist
hafa undir brottnám á þvagblöðru og fengið nýblöðru á þvagrás.
Markmið rannsóknarinnar er að meta árangur aðgerðarinnar og
kanna afdrif sjúklinganna.
Aðferð: Sjúkraskrár sjúklinganna voru yfirfarnar og sjúklingarnir
svöruðu spurningalista.
Niðurstöður: Níu sjúklingar gengust undir aðgerðina vegna ífarandi
krabbameinsvaxtar í þvagblöðru og einn vegna interstitial cystitis,
níu karlar og ein kona. Tveir sjúklingar hafa látist af völdum
sjúkdóms. Sjúklingarnir voru á aldrinum 46-76 ára (meðaltal 63,4
ár). Meðallengd aðgerðar var 368 mínútur og blæðing í aðgerð að
meðaltali 1372 ml. Meðallegutími var 21 dagur. Meðalrýmd
nýblöðrunnar er 540 ml. Af átta karlmönnum með krabbamein í
þvagblöðru reyndust fjórir einnig hafa krabbamein í blöðruháls-
kirtli. Meðallengd eftirlits var 24 mánuðir. Snemmkomnir fylgi-
kvillar voru gliðnun á skurðsári, garnalömun vegna samvaxta og
þrenging á þvagleiðara. Síðkomnir fylgikvillar voru þrenging á
mótum þvagrásar og nýblöðru, fistill milli nýblöðru og garnar og
fistill milli nýblöðru og legganga. Sjúklingarnir hafa almennt mjög
jákvætt viðhorf til aðgerðarinnar og afleiðinga hennar og myndu
allir kjósa nýblöðru fram yfir Brickersblöðru og úróstómíu, þyrftu
þeir að taka þá ákvörðun nú.
Ályktanir: Nýblaðra á þvagrás er góður valkostur ef nema þarf
þvagblöðru brott. Sjúklingar virðast vilja mikið til vinna til að losna
við úróstómíu á húð með tilheyrandi þvagpoka, jafnvel þó að þeir
þurfi að nota bindi vegna þvagleka eða framkvæma hreina
sjálftæmingu. Þessar aðgerðir eru þó flóknari og tímafrekari en
Brickersblaðra og þeim geta fylgt ýmsir fylgikvillar sem skurð-
læknirinn þarf að vera tilbúinn að leysa, jafnframt því sem eftirlit
eftir aðgerðina þarf að vera nákvæmt og meðferðarfylgni sjúklinga
trygg.
SK 07 Árangur beinskurðar í sköflung á Fjórðungssjúkrahúsinu á
Akureyri 1982-1997
Andri Már Þórarinsson, Júlíus Gestsson, Þorvaldur Ingvarsson
Bæklunardeild Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri
Tilgangur: Markmið rannsóknarinnar var að meta árangur
beinskurðar (osteotomy) á bæklunadeild FSA og bera saman við
erlendar niðurstöður. Meta hversu lengi aðgerðirnar duga
sjúklingum (hversu lengi er hægt að seinka gerviliðaaðgerð í hné).
Er hægt að mæla með beinskurði sem meðferð?
Efniviður og aðferðir: Fengnar voru upplýsingar úr sjúklinga-
bókhaldi FSA um sjúklinga sem hafa gengist undir beinskurð á
bæklunardeild FSA á árunum 1982-1997 og þær upplýsingar bornar
saman við gerviliðaskrá 1982-2000 sem er til á FSA.
Niðurstöður: Alls voru framkvæmdar 75 aðgerðir á 67 sjúklingum
(33 konum og 34 körlum) meðalaldur 55 (31-69) ár fyrir konur og
58 (33-69) ár fyrir karla. Á tímabilinu voru settir gerviliðir í 25 hné
sem áður hafði verið framkvæmdur beinskurður á. (Meðaltfmi frá
beinskurði til gerviliðaaðgerðar var fimm ár (1-14).) Hjá þeim sem
ekki hafa farið í gerviliðaaðgerð enn, eftir beinskurð eru að
meðaltali liðin níu ár eftir beinskurðinn (4-15). Sé tekið tillit til
þeirra sem hafa farið í gerviliðaaðgerð þá virðist beinskurður geta
seinkað gerviliðaaðgerð um átta ár að meðaltali.
Umræða: Beinskurður í hnjám hefur verið framkvæmdur á FSA í
18 ár, þetta er viðurkennd meðferð sem getur seinkað gerviliða-
aðgerð um átta ár að meðaltali. Árangur aðgerða á FSA er
sambærilegur við erlendar niðurstöður.
Hægt er að mæla með þessari aðgerð sérstaklega á ungu fólki.
Margar spurningar vakna:
1. Skiptir máli hvort viðkomandi hefur slit í báðum hnjám?
2. Skiptir rnáli hvort viðkomandi hefur slit í mjöðm og hné?
310
Læknablaðið 2001/87