Læknablaðið - 15.04.2001, Qupperneq 50

FRÆÐIGREINAR / ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA
Ályktanir: í þessari könnun er tíðni draumfara við sevóflúran
34,7%. Gerðar hafa verið kannanir á tíðni draumfara við notkun
própófóls og enflúrans og reyndust þær vera 60% og 11%. Hærri
tíðni draumfara við sevóflúran en enflúran mætti hugsanlega skýra
í minni fituleysanleika þess og því að lyfið rýkur fyrr úr sjúklingi og
hann dvelur lengur í drauma-REM fasa í vöknunar. Hins vegar ber
þess að geta að própófól, gefið við innleiðslu svæfingar, getur hafa
haft áhrif á tíðni draumfara meðan á aðgerð stóð. Úr því verður
ekki skorið nema með ítarlegri svefnrannsóknum.
SV 04 Bætir gæðaeftirlit árangur og fækkar fylgikvillum
utanbastsverkjameðferðar? Skoðun á hreyfigetu, staðsetningu
utanbastsleggjar og tíðni tæknivandamála við utanbastslegg á
handlækningadeild Landspítala Hringbraut á árunum 1996-2000
Gísli Vigfússon, Oddur Fjalldal, Ástriður Jóhannesdóttir, Jón Sigurðsson
Svæfingadeild Landspítala Hringbraut
Inngangur: Forsenda góðs árangurs í læknisfræði er virkt eftirlit
með árangri meðferðar. Með því móti safnast reynsla og þekking
sem leiðir til bættrar þjónustu við sjúklinga, styttir legutíma, fækkar
fylgikvillum og lækkar kostnað við heilbrigðisþjónustu. Um fimm
ára skeið hefur svæfingadeildin boðið upp á utanbastsverkja-
meðferð við stærri aðgerðir á handlækningadeild Landspítalans. Á
sérstakt eftirlitsblað hafa verið skráð lífsmörk sjúklingsins, árangur
verkjameðferðar, hreyfimat, fylgikvillar og ástæður meðferðarloka.
Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna hvort virkt eftirlit á
ofangreindu fimm ára tímabili hefði leitt til breyttrar staðsetningar
utanbastsleggjar við mismunandi aðgerðir, bættrar hreyfigetu
sjúklinga og færri tæknilegra vandamála á legudeildum.
Efniviður og aðferðir: Eitt þúsund sjö hundurð og fjórir sjúklingar
voru í úttektinni. Af eftirlitsblöðum var skert hreyfigeta samkvæmt
kvarða Bromage frá 0-3 metin fyrir hvert ár. Lega leggjar frá Thi-Ls
og hreyfigeta var metin fyrir hvert ár. Staðsetning leggjar og tegund
aðgerðar var könnuð. Ástæður meðferðarloka voru skoðaðar út l'rá
því hversu oft leggur hafði dottið í sundur eða dregist út.
Niðurstöður: Skerðing hreyfigetu við efri kviðarholsaðgerðir (129
sjúklingar) fór úr 7,6% á árinu 1996 í 0% árið 2000, sama þróun
varð við neðri kviðarholsaðgerðir (548 sjúklingar): 16,9% á móti
4,6%, brjóstholsaðgerðir (235 sjúklingar): 3,9% á móti 0%,
útæðaaðgerðir (223 sjúklingar): 53,8% á móti 40%, bæklunar-
aðgerðir (367 sjúklingar) 51,7% á móti 20,7% og þvagfæraaðgerðir
(138 sjúklingar) úr 18,7% í 3,1% á árinu 2000. Á ofangreindu fimm
ára tímabili fækkaði mjög staðsetningu leggjar neðan L: (úr 84 í 11)
og þar með skertri hreyfigetu. Þessi fækkun átti sér stað fyrst og
fremst við útæða- og bæklunaraðgerðir. Litlar breytingar urðu til
bötnunar á ástæðum meðferðarloka út frá því að leggur datt út
(6,2% á móti 8,3%) og því að leggur datt í sundur (1,4% á móti
3,8%).
Ályktanir: Virkt eftirlit og skráning á meðferðartíma er forsenda
góðs árangurs læknismeðferðar. Skráningin gerir kleift að
endurmeta meðferðina með reglulegu millibili, bæta hana og breyta
henni. Ofangreindar niðurstöður sýna að virkt gæðaeftirlit hefur
leitt til breyttrar staðsetningar utanbastsleggja á tímabilinu, fækkað
fylgikvillum, minnkað hjúkrunarþyngd og bætt líðan sjúklinga. En
lengi getur gott batnað og enn er þörf breyttrar tæknilegra útfærslna
á að festa legg og hindra los á samskeytum hans.
SV 05 Mat á árangi utanbastsverkjameðferðar með ropívakaíni eftir
legtöku á kvennadeild Landspítala Hringbraut
Ástríður Jóhannesdóttir, Gísli Vigfússon, Guðrún Bragadóttir, Guðjón
Sigurbjörnsson
Svæfingadeild Landspítala Hringbraut
Inngangur: Góð verkjameðferð eftir aðgerðir eykur andlega og
líkamlega vellíðan sjúklinga, minnkar hættu á lungna- og
hjartafylgikvillum, styttir sjúkrahúslegu og lækkar heilbrigðis-
kostnað. Undanfarin tvö ár hefur utanbastsverkjameðferð með
ropívakaíni verið beytt til verkjastillingar við aðgerðir á kvenna-
deild Landspítala Hringbraut. Tilgangur könnunar var að meta
árangur og fylgikvilla meðferðarinnar.
Efniviður og aðferðir: Eitt hundrað fjörutíu og sex sjúklingar voru
með í úttektinni á aldrinum 14-83 ára (51,4 ár). Skráð var á
eftirlitsblaði árangur og fylgikvillar verkjameðferðar. Við matið var
notast við kvarða 1-10, þar sem VAS innan við 3 (Visual Analog
Scale) taldist ásættanleg verkjastilling. Verkir voru metnir í hvfld og
við hreyfingu eftir aðgerð. Lagður var utanbastsleggur á viðeigandi
verkjasvæði og gefið 0,5% búkaín auk 0,1 mg fentanýls. Sjúklingur
var síðan svæfður. Eftir aðgerð fékk sjúklingur í sídreypi ropívakaín
0,2% 4-8 ml/klst. til næsta dags.
Niðurstöður: Dreypihraði var 4-8 ml/klukkustund (4,9 ml/klst.
meðal). í hvíld töldust 13 sjúklingar (8,9%) hafa meðalslæma verki
VAS (5-6) og 11 sjúklingar (7,5%) hafa slæma verki. Við hreyfingu
voru 15 sjúklingar (10,2%) með meðalsterka verki og 17 sjúklingar
(11,6%) með slæma verki. Sjúklingar með slæma verki þurftu á
aukaskammti verkjalyfja að halda auk þess sem dreypi var hækkað.
Fjörutíu og sex (31,5%) sjúklingar höfðu væga hindrun á hreyfigetu
(Bromage kvarði 1). Fjórir (2,7%) sjúklingar höfðu verulega skerta
hreyfigetu (Bromage 2). Tuttugu og fimm (17,1%) sjúklingar
kvörtuðu yfir vægri ógleði og átta (5,4%) sjúklingar voru með
slæma ógleði og uppköst. Hjá 17 (11,6%) sjúklingum var vægur
kláði til staðar og einn sjúklingur þurfti meðhöndlun vegna kláða.
Þrír sjúklingar kvörtuðu undan dofa í fótum.
Ályktanir: Um 80% sjúklinga voru verkjalausir eftir aðgerð og
héldust verkjalitlir til næsta dags þegar dreypi var tekið niður og
önnur meðferð hafin. Þrátt fyrir að um 20% sjúklinga hefðu
meðalsterka til sterka verki var í flestum tilfellum hægt að bæta þar
um með því að hækka dreypi og gefa aukaskammt af verkjalyfjum.
Miðað við hefðbundna verkjalyfjameðferð sem notuð var fyrir tíma
ropívakaíns í utanbast hefur þessi meðferð gjörbreytt líðan
sjúklinga og létt hjúkrunarþyngd þeirra.
SV 06 Valda margendurteknar svæfingar með sevóflúrani hækkun
á lifrarensýnium?
Jón Sigurðsson
Svæfinga- og gjörgæsludeild Landspítala Hringbraut
Inngangur: Síðan Ijóst varð að endurteknar halótansvæfingar gætu
valdið lifrarbólgu hafa öll önnur innöndunarlyf til svæfinga verið
rannsökuð ítarlega með tilliti til áhrifa þeirra á lifur. Ekkert bendir
enn til þess að sevóflúran valdi lifrarskemmdum.
322
Læknablaðið 2001/87