Læknablaðið - 15.04.2001, Blaðsíða 85

UMRÆÐA & FRÉTTIR / VIÐHORFSKÖNNUN GALLUPS
Ef fyrsta spurningin sem læknarnir svöruðu er
túlkuð þannig, að allir sem svara henni játandi séu
samþykkir núverandi uppbyggingu á gagnagrunni,
þá er það augljóslega ekki rétt túlkun, nema þá að
allir læknar hafi sama skilning á skilyrðum
alþjóðasamtaka lækna og vísindasamfélagsins,
sem ég held að sé ekki. Það er reyndar mjög
algengt að menn fari frjálslega með hvers er spurt
í umfjöllun eftir á. Ég hef einmitt séð rannsóknir á
því að oft þegar menn eru að skoða stöðugleika í
viðhorfum almennings þá má skýra sveiflur sem
fram koma með því að ekki er verið að spyrja um
sama hlutinn. Stöðugleiki í viðhorfum fólks er
miklu meiri en menn halda oft, jafnvel árum og
áratugum saman. Einnig er til í dæminu að greina
megi ákveðna þróun sem gengur öll í sömu átt eins
og hefur verið kannað í Bandaríkjunum, þar sem
afstaðan til kvenna hefur til dæmis í rólegheitum
breyst verulega á undanförnum 60-70 árum. En í
fréttum virðist sem einhverjar miklar sveiflur séu í
gangi og menn draga þær ályktanir að almenn-
ingsálitið sé svona óskaplega flöktandi. Menn
benda á að í gær hafi 70% manna verið meðmæltir
Persaflóastríðinu en í dag séu þeir aðeins 50%.
Þegar grannt er skoðað kemur í ljós að spurn-
ingarnar sem spurt var eru ekki sambærilegar."
Nú urðu talsverð blaðaskrif vegna þess að íslensk
erfðagreining birti ekki svör nema við annarri aðal-
spurningunni. Er það algengt að tekinn sé hluti úr
könnun og kynntur en öðrum sleppt, ef til vill ef sá
fyrrnefndi er hagstœður en hinn ekki?
„Ég er nú ekki sjálfur að framkvæma svona
kannanir nú og veit ekki hversu algengt það er. Ég
gæti þó trúað því að það væri töluvert algengt. Sá
sem kaupir spurningar er ekki skyldugur til að
birta allar niðurstöðurnar. Sumir birta engar.
Þetta er hins vegar eins og með aðrar upplýsingar,
ég held að könnunarfyrirtæki geti ekki gert kröfu
um að allt sé birt. Stundum er um margar
spurningar að ræða og þá vilja menn sýna færri og
skýrari niðurstöður, sem eru samt dæmigerðar. Ef
hins vegar sá sem lætur gera könnun fyrir sig kýs
viljandi að birta villandi niðurstöður sem eru á
skjön við meginniðurstöður könnunarinnar, þá er
það náttúrulega siðferðilega ámælisvert. En það á
líka við um aðrar upplýsingar, það er líka ámælis-
vert ef Þjóðhagsstofnun eða Seðlabankinn birta 30
vísa um þjóðahagsstærðir og stjórnmálamaður kýs
að taka aðeins einn eða tvo sem eru á skjön við
heildarmyndina. Þar eru að vísu allar upplýsingar
á borðinu.“
Þarna var um að rœða tvœr aðalspurningar, breytir
það einhverju?
„í þessu tilfelli hefði ég nú talið það lang
heiðarlegast og hyggilegast af þeim að birta allt.
En það er auðvitað þeirra mat, sem keyptu
könnunina, hvernig staðið var að kynningunni."
Eru skoðanakannanir farnar að vera tœki til að
birta jákvœða mynd affyrirtœkjum?
„Skoðanakannanir eru ekkert öðru vísi en
aðrar upplýsingar. Það getur skipt miklu máli
hvernig afkomureikningur fyrirtækja er settur
upp. Þarna er grá lína, hvenær upplýsingarnar eru
svona svolítið villandi og hvenær er farið að falsa
eða ljúga. Auðvitað vill maður hafa framsetningu
sem einfaldasta og heiðarlegasta en í veruleik-
anum eru alls konar grá svæði á þessu sviði eins og
öðrum. Maður verður fyrst og fremst að gera þá
kröfu að upplýsingar um framkvæmdina séu ljósar
og ljóst sé hvernig er spurt. Þá geta menn metið
sjálfir hvort þeir telja að eðlilega sé að staðið eða
ekki. Reyndar er það nú þannig að það getur
komið í bakið á mönnum ef þeir ætla að búa sér til
hagstæða niðurstöðu, til dæmis með því að búa til
mjög hlutdrægar spurningar. Það er venjulega
augljóst hvað þeir eru að gera. Og þá eru þeir bara
hlegnir út úr húsinu.“
aób
Seretide Diskus
GlaxoSmithKline. R 03 AK 06 R.B
Innúðaduft (duft í afmældum skömmtum til innúöunar með Diskus-tæki). Hver afmældur skammtur inniheldur: Salmeterolum INN, xínafóat 72,5 mikróg samsvarandi Salmeterolum INN 50 míkróg og Fluticasonum INN, própiónat 100 míkróg, 250 mikróg eða 500
mikróg. Ábendingar: Seretide er ætlaö til samfelldrar meðferöar gegn teppu i öndunarvegi, sem getur gengiö til baka, þ.m.t. astma hjá börnum og fullorönum, þar sem samsett meöferö (berkjuvíkkandi lyfs og barkstera til innöndunar) á viö s.s.: Hjá sjúklingum sem
svara viöhaldsmeðferð meö langvirkandi berkjuvikkandi lyfjum og barksterum til innöndunar. Hjá sjúklingum sem hafa einkenni þrátt fyrir aö nota barkstera til innöndunar. Hjá sjúklingum á berkjuvikkandi meöferö, sem þurfa barkstera til innöndunar. Skammtar og
lyfjagjöf: Lyfiö er eingöngu ætlaö til innöndunar um munn. RáOlagOirskammtar fyrir fullorOna og börn eldrien 12 ára: Einn skammtur (50 mikróg+100 mikróg, 50 mikróg+250 míkróg eöa 50 mikróg+500 mikróg) tvisvar á dag. Sérstakir sjúklingahópar. Ekki þarf aö
breyta skömmtum hjá öldruðum eöa sjúklingum meö skerta nýrna- eða lifrarstarfsemi. SkammtastœrOir handa börnum 4 ára og eldri: Einn skammtur (50 mikróg salmeteról og 100 mikróg flútikasónprópiónat) tvisvar á dag. Ekki eru til upplýsingar um notkun lyfsins
hjá börnum yngri en 4 ára. Frábendingar: Þekkt ofnæmi gegn einhverjum af innihaldsefnum lyfsins. Varnaöarorö og varúðarreglur: Meöferö á teppu í öndunarvegi, sem getur gengiö til baka, ætti venjulega aö fylgja áfangaáætlun og svörun sjúklings ætti aö meta
út frá kliniskum einkennum og lungnaprófum. Lyfiö er ekki ætlaö til meöhöndlunar á bráöum einkennum. í slikum tilfellum ætti aö nota stuttverkandi berkjuvíkkandi lyf (t.d. salbútamól) sem sjúklingar ættu ávallt aö hafa viö höndina. Milliverkanir: Jafnvel þótt litið
finnist af lyfinu i blóöi er ekki hægt aö útiloka milliverkanir viö önnur efni sem bindast CYP 3A4. Foröast ber notkun bæöi sérhæföra og ósérhæföra betablokka hjá sjúklingum meö teppu í öndunarvegi, sem getur gengiö til baka, nema aö þörfin fyrir þá sé mjög brýn.
Meöganga og brjóstagjöf: Notkun lyfja hjá þunguðum konum og hjá konum með barn á brjósti ætti einungis aö ihuga þegar væntanlegur hagur fyrir móöur er meiri en hugsanleg áhætta fyrir fóstur eöa barn. Það er takmörkuö reynsla af notkun á salmeterólxinafóati
og flútíkasónprópíónati á meögöngu og viö brjóstagjöf hjá konum. Viö notkun hjá þunguöum konum skal ávallt nota minnsta virka skammt. Aukaverkanir: Þar sem lyfiö inniheldur salmeteról og flútikasónprópiónat má búast viö aukaverkunum af sömu gerö og vægi
og af hvoru lyfinu fyrir sig. Ekki eru nein tilfelli frekari aukaverkana þegar lyfin eru gefin samtimis. Hæsi/raddtruflun, erting i hálsi, höfuöverkur, sveppasýking i munni og hálsi og hjartsláttarónot sáust hjá 1-2% sjúklinga viö klinískar rannsóknir. Eftirtaldar aukaverkanir
hafa veriö tengdar notkun salmeteróls eöa flútikasón- própiónats: Salmeteról: Lyfjafræöilegar aukaverkanir beta-2-örvandi efna, svo sem skjálfti, hjartsláttarónot og höfuðverkur hafa komiö fram, en hafa yfirleitt veriö tímabundnar og minnkað viö áframhaldandi
meöferö. Algengar (>1%): Hjarta- og œOakerfi: Hjartsláttarónot, hraðtaktur. MiOtaugakerfi: Höfuöverkjur. StoOkerfi: Skjálfti, vöövakrampi. Sjaldgæfar(<0,1%): AlmennanOfnæmisviöbrögö, þ.m.t., bjúgur og ofsabjúgur (angioedema). Hjarta-og œOakerfi: Hjartsláttaróregla
Ld. gáttatif (atrial fibrillation), gáttahraötaktur og aukaslög. HúO: Ofsakláöi, útbroL Efnaskifti:Kaliumskortur i blóöi. Stoðker/í:Liöverkjir, vöövaþrautir. Flútikasónprópiónat. Algengar(>1%): Almennar. Hæsi og sveppasýking i munni og hálsi. Sjaldgæfar(<0,1%): HúO:
Ofnæmisviöbrögöum i húö. Öndunarvegur. Berkjukrampi. Hægt er aö minnka likurnar á hæsi og sveppasýkingum meö þvi aö skola munninn meö vatni eftir notkun lyfsins. Einkenni sveppasýkingar er hægt aö meöhöndla meö staöbundinni sveppalyfjameöferö samtimis
notkun innöndunarlyfsins. Eins og hjá öörum innöndunarlyfjum getur óvæntur berkjusamdráttur átt sér staö meö skyndilega auknu surgi eftir innöndun lyfsins. Þetta þarf að meöhöndla strax með skjót- og stuttverkandi berkjuvikkandi lyfi til innöndunar. Hætta
veröur notkun strax, ástand sjúklings skal metiö og hefja aöra meöferð, ef þörf krefur. Pakkningar og verö: Diskus - tæki. Innúðaduft 50 mikróg + 100 mikróg/skammt: 60 skammtar x 1, 60 skammtar x 3. Innúðaduft 50 mikróg + 250 míkróg/skammt: 60 skammtar x
1,60 skammtar x 3. Innúðaduft 50 mikróg + 500 mikróg/skammt: 60 skammtar x 1,60 skammtar x 3. Seretide 50/100:6.008 krónur, Seretide 50/250: 7.532 krónur, Seretide 50/500:10.045 krónur. 19.03.01
Tilvitnun 1: KR Chapman, N Ringdal Et aL Caa Respir. J. 1999; 6(1): 45-51.
Tilvitnun 2: G Shapiro & al, Am. J, Respir. CriLCare Med. 2000; 161:527-534.

GlaxoSmithKline
Þverholti 14 • 105 Reykjavik • Sími 530 3700 • www.gsk.is
Læknablaðið 2001/87 357