Læknablaðið - 15.07.2001, Síða 28

FRÆÐIGREINAR / BRÁÐAOFNÆMI OG ASTMI
heilsa var kannað samband reykinga við sértæk IgE
mótefni (18). Reykingar voru tengdar aukinni áhættu
á rykmauraofnæmi en minnkaðri áhættu á ofnæmi
fyrir grasfrjóum og köttum. I rannsókn þar sem
ofnæmi var borið saman í Uppsölum og Reykjavík
höfðu reykingar ekki marktæk áhrif á algengi
ofnæmis (19). Hafa þarf í huga, að þátttakendur í
þessari könnun eru ungir og því ekki með langa
reykingasögu að baki. Ekki er því líklegt að
reykingavenjur þeirra hafi haft áhrif á ofnæmi eða
ofnæmistengda sjúkdóma að öðru leyti en því, að
þeir sem eru viðkvæmir í öndunarfærum eru líklegri
til að forðast reykingar.
Eins og áður hefur komið fram skiptir stærð
systkinahópsins máli fyrir tilurð ofnæmis og eru því
minni líkur á ofnæmi sem systkinahópurinn er stærri
(7-9). Því geta færri systkini í læknanemahópnum
skýrt, að minnsta kosti að hluta til, meira ofnæmi og
algengari ofnæmissjúkdóma í þeirra hópi.
í nýbirtri grein úr Evrópukönnuninni Lungu og
heilsa um samband ofnæmis og umhverfisþátta í æsku
(9) hafði samnýting svefnherbergis í æsku verndandi
áhrif gegn ofnæmi. í okkar könnun var þrisvar sinnum
algengara að þátttakendur í samanburðarhópnum
samnýttu svefnherbergi í æsku en læknanemar. I
fyrrnefndri rannsókn hafði dagvistun í æsku,
alvarlegar loftvegasýkingar og reykingar foreldra
ekki áhrif á það hvort einstaklingur fékk ofnæmi eða
ekki.
Eins og fyrr var getið benda rannsóknir til þess að
mikil umgengni við dýr í æsku og það að alast upp í
sveit sé verndandi þáttur gegn ofnæmi (9-13). 1
könnun okkar var enginn munur á þessum atriðum
milli læknanema og samanburðarhópsins.
Þegar niðurstöður úr húðprófum eru bornar
saman milli læknanema og samanburðarhópsins ber
að hafa í huga að ofnæmislausnir voru mismunandi í
könnununum nema fyrir heymaurnum Lepido-
glyphus destructor. Einnig þarf að hafa hugfast að átta
ár liðu milli þess að gagna var aflað fyrir hópana og ef
breyting er að verða á algengi ofnæmis og sjúkdóma
því tengdu getur það haft veruleg áhrif á samanburð
milli hópanna. Eigi að síður er munur á niðurstöðum
það mikill að hann verður ekki skýrður eingöngu út
frá mismun í tíma og aðferðum. Þetta verður ljósara
þegar aðrir þættir rannsóknarinnar en húðprófin, eru
bornir saman. Þannig er astmi og saga um ofsakláða
marktækt algengari meðal læknanemanna og nef-
einkenni og barnaexem er algengara í þeirra hópi þótt
munurinn þar nái ekki marktækum gildum. Af
óskýrðum ástæðum hafði viðmiðunarhópurinn oftar
surg síðustu 12 mánuði, sem ekki samrýmist öðrum
niðurstöðum könnunarinnar, en gæti skýrst af miklu
meiri reykingum í þeirra hópi.
Búast má við því að læknanemar hafi önnur
viðhorf til könnunar sem þessarar en aðrir og gæti það
haft einhver áhrif svör þeirra við spumingalistanum.
Ekki er ólíklegt að þeir muni betur ýmislegt frá æsku
sinni vegna þekkingar sinnar, til dæmis hvort þeir hafi
haft einkenni um barnaexema í æsku. Um þetta er þó
ekki hægt að fullyrða
Niðurstaða rannsóknarinnar sýnir að ofnæmi og
ofnæmistengdir sjúkdómar eru mjög algengir meðal
læknanema borið saman við jafnaldra þeirra í
þjóðfélaginu. Þetta skýrist meðal annars af því að
vemdandi þættir gegn ofnæmi, eins og fjöldi systkina
og samnýting svefnherbergja í æsku, eru ekki eins
algengir hjá læknanemunum og í þjóðfélaginu
almennt. Rannsókn sem þessi hefur ekki verið gerð
áður hér á landi en með henni opnast möguleika á því
að fylgjast með þróun þessara sjúkdóma í framtíðinni
hjá vel aðgengilegum hópi einstaklinga.
Heimildir
1. Burney P, Malmberg E, Chinn S, Jarvis D, Luczynska C, Lai E.
The distribution of total and specific serum IgE in the
European Community Respiratory Health Survey. J Allergy
Clin Immunol 1997; 99: 314-22.
2. The International Study of Asthma and Allergies in
Childhood (ISAAC) Steering, Committee. Worldwide
variation in prevalence of symptoms of asthma, allergic
rhinoconjunctivitis, and atopic eczema: ISAAC. Lancet 1998;
351:1225-32.
3. Wuthrich B. In Switzerland pollinosis has really increased in
the last decade. ACI News 1991; 3/2: 41-4.
4. Flemning DM, Crombie DL. Prevalence of asthma and hay
fever in England and Wales. Br Med J 1987; 294: 279-83.
5. Áberg N. Asthma and allergic rhinitis in Swedish conscripts.
Clin Experim Allergy 1989; 19: 59-63.
6. Miyamoto T, Takafuji S, Suzuki S, Tadokoro K, Muranaka M.
Allergy and changing environment-industrial/urban pollution.
Progress in Allergy Clinical Immunology. Toronto: Hogrefe &
Huber Publisher; 1989: 265-70.
7. Strachan DP. Hay fever, hygiene, and household size. Br Med
J 1989; 299:1259-60.
8. von Mutius E, Martinez FD, Fritzsch C, Nicolai T, Reitmeir P,
Thiemann HH. Skin test reactivity and number of siblings. Br
Med J 1994; 308: 692-5.
9. Svanes C, Jarvis D, Chinn S, Burney P. Childhood environment
and adult atopy: results from the European Community
Respiratory Health Survey. J Allergy Clin Immunol 1999; 103:
415-20.
10. Roost H-P, Kunzli N, Schindler C, Jarvis D, Chinn S,
Perruchoud A, et al. Role of current and childhood exposure
to cat and atopic sensitization. J Allergy Clin Immunol 1999;
104: 941-7.
11. von Ehrenstein OS, von Mutius E, Illi S, Baumann L, Böhm O,
von Kries R. Reduced risk of hay fever and asthma among
children of farmers. Clin Exp Allergy 2000; 30:187-93.
12. Riedler J, Eder W, Oberfeld G, Schreuer M. Austrian children
living on a farm have less hay fever, asthma and allergic
sensitization. Clin Exp Allergy 2000; 30:194-200.
13. Kilpeláinen M, Therho EO, Helenius H, Koskenvuo M. Farm
environment in childhood prevents the development of
allergies. Clin Exp Allergy 2000; 30: 201-8.
14. Forastiere F, Agabiti N, Corbo GM, DelLOrco V, Porta D,
Pistelli R, et al. Socioeconomic status, number of siblings, and
respiratory infections in early life as determinants of atopy in
children. Epidemiology 1997; 8: 566-70.
15. Heinrich J, Popescu MA, Wjst M, Goldstein IF, Wichmann
HE. Atopy in children and parental social class. Am J Public
Health 1998; 88:1319-24.
16. Gíslason D, Gíslason Þ, Blöndal Þ, Helgason H. Bráðaofnæmi
hjá 20-44 ára íslendingum. Læknablaðið 1995; 81: 606-12.
17. Gíslason Þ, Gíslason D, Blöndal P. Astmi og
öndunarfæraeinkenni meðal 20-44 ára Islendinga.
Læknablaðið 1997; 83:211-6.
18. Jarvis D, Luczynska C, Chinn S, Burney P. The association of
age, gender and smoking with total IgE and specific IgE. Clin
Exp Allergy 1995; 25: 1083-91.
19. Gíslason D, Björnsson E, Gíslason Þ, Janson C, Sjöberg O,
Elfman L, et al. Sensitization to airborne and food allergens in
Reykjavík (Iceland) and Uppsala (Sweden) -a comparative
study. Allergy 1999; 54:1160-7.
624 Læknablaðið 2001/87