Læknablaðið - 15.04.2002, Qupperneq 42

FRÆÐIGREINAR / ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA
ERINDI
E 01 Rafeyðing á hvekk um þvagrás - reynsla á handlækningadeild FSA
Valur Þór Marteinsson
Handlækningadeild FSA
Inngangur: Algengasta skurðaðgerð við hvekkauka hefur verið
hvekkúrnám um þvagrás („TURP"). Reynt hefur verið að gera
endurbætur á þeirri tækni og ein þeirra er svokölluð rafeyðing
(electrovaporization) á hvekk um þvagrás (RÁHUÞ). Aðferðin var
fyrst kynnt árið 1993 og tekin í notkun á FSA 1997. Tilgangur rann-
sóknarinnar var að kynna hina nýju tækni, kanna öryggi, fylgikvilla
og árangur aðgerðarinnar fyrstu fimm árin.
Efniviður og aðferðir: Sjúkraskrár allra sjúklinga er undirgengust
RÁHUÞ (af greinarhöfundi) á h-deild FSA á tímabilinu 1997-2001
voru yfirfarnar. Um var að ræða 36 sjúklinga og hjá 22 (61%) var
þvagteppa aðalábending aðgerðar. Þrír sjúklingar höfðu þekkt ill-
kynja æxli í hvekk. Aðgerðin var framkvæmd í mænu- eða utan-
bastsdeyfingu. Notuð voru hefðbundin speglunartæki til aðgerðar á
hvekk, en í stað skurðlykkju var notað sérstakt kefli/hjól (rollerball)
sem rennt var eftir vefnum. Straumstyrkur var á bilinu 250-300 W.
Hjá 18 (50%) sjúklingum var einnig skorinn vefur með skurðlykkju
í lok aðgerðar (samlokuaðgerð). Við tölfræðilega úrvinnslu var not-
ast við forritið Excel®.
Niðurstöður: Meðalaldur sjúklinga var 76,8 ár (bil 56-94) og miðtala
áhættullokks (ASA) var II. Heildarfjöldi legudaga var 5,3 dagar að
meðaltali og 3,5 dagar (miðtala 3) eftir aðgerð. Aðgerðartími var
29,3 mín. að meðaltali (bil 13-46) og 8,3 gr af hvekkvef voru fjarlægð
að meðaltali þegar vefur var líka skorinn. Enginn sjúklingur dó < 30
daga frá aðgerð. Allir útskrifuðust. Enginn þurfti á blóðgjöf að
halda í eða eftir aðgerð og engin enduraðgerð var < 30 daga. Fjórir
(11%) fengu fylgikvilla < 4 vikna (blóðmiga, þvagteppa. þvagfæra-
sýking 2) og tveir (5,5%) þurftu síðar að undirgangast blöðruháls-
skurð um þvagrás sökum blöðruhálsþrengsla (annar með æxlis-
vöxt). Tveir (5,5%) sjúklingar með staðfest illkynja æxli í hvekk
hafa viðvarandi þvagteppu.
Ályktun: RÁHUÞ sýnist vera örugg og tæknilega góð aðgerð ein
sér eða sem samlokuaðgerð. Enginn skurðdauði var og blóðgjafir
reyndust óþarfar. Fylgikvillar voru fáir og engir alvarlegir. Árangur
er sambærilegur við erlendar rannsóknir.
E 02 Hvekkúrnám eða rafeyðing á hvekk um þvagrás: samanburður á
aðgerðarþáttum og skammtíma fylgikvillum
Valur Þór Marteinsson
Handlækningadeild FSA
Inngangur: Algengasta skurðaðgerð við hvekkauka hefur verið
hvekkúrnám um þvagrás (HUÞ, “TURP"). Reynt hefur verið að
gera endurbætur á þeirri tækni og ein þeirra er svokölluð rafeyðing
(electrovaporization) á hvekk um þvagrás (RÁHUÞ). Tilgangur
rannsóknarinnar var að bera saman HUÞ við RÁHUÞ með tilliti til
aðgerðaþátta, legutíma og skammtíma fylgikvilla.
Efniviöur og aðferðir: Sjúkraskrár allra sjúklinga er undirgengust
RÁHUÞ (hópur A=34 sjúklingar) á H-deild FSA á tímabilinu
1997-2001 og HUÞ (hópur B=48 sj.) á tímabilinu 01.04/95-31.01/96
voru yfirfarnar. Sjúklingar er áður höfðu greinst með illkynja æxli í
hvekk voru útilokaðir. Aðgerðin var frantkvæmd í mænu- eða utan-
bastsdeyfingu. Notast var við hefðbundin speglunartæki með
skurðlykkju til HUÞ, en í stað skurðlykkju var notað sérstakt kefli/
hjól (rollerball) við RÁHUÞ sem rennt var eftir vefnurn. Hóparnir
voru sambærilegir hvað varðaði aldur og áhættuflokk (ASA). Við
tölfræðilega úrvinnslu var notast við forritið Excel® og marktekt
miðaðist við p-gildi <0,05.
Niðurstöður: Heildarfjöldi legudaga var 5,4 í hópi A og 8,6 í hópi B
(meðaltal, p=0,0001) og fjöldi legudaga eftir aðgerð var líka styttri
hjá hópi A en B (3,6 á móti 6,5 dögum, p=0,0005). Ekki var mark-
tækur munur á aðgerðartíma (29,7 mín. í hópi A, 27,5 mín. í hópi B).
Enginn sjúklingur dó < 30 daga frá aðgerð. Enginn sjúklingur þurfti
á blóðgjöf að halda í eða eftir aðgerð í hópi A, en þrír (6,2%) í hópi
B. Fimm (14,7%) sjúklingar í hópi A fengu fylgikvilla < 6 vikna
(blóðmiga, þvagteppa, blöðruhálsþrengsli, þvagfærasýking 2 sjúk-
lingar), en tveir (8,3%) í hópi B (blóðmiga, þvagfærasýking).
Ályktun: RÁHUÞ og HUÞ sýnast vera sambærilegar hvað varðar
aðgerðartíma og fylgikvilla í heildina tekið, en legutími var lengri
við HUÞ. í hvorugum hópnum dóu sjúklingar < 30 daga frá aðgerð.
Fylgikvillar voru fáir og engir alvarlegir. Blæðingarhætta er minni
eftir RÁHUÞ og getur því hugsanlega verið vænlegri kostur hjá
áhættumeiri sjúklingum.
E 03 Bleikfrumuæxli (oncocytoma) í nýrum greind á islandi 1984-2001
Tómas Guðbjartsson''3, ÁsgeirThoroddsen', Sverrir Harðarson45, Vigdís
Pétursdóttir4, Kjartan Magnússon2, Þorsteinn Gíslason', Guðmundur V.
Einarsson'5
1 Þvagfæraskurðdeild og! krabbameinslækningadeild Landspítala Hringbraut,
'skurðdeild Brigham Harvard sjúkrahússins í Boston, 'rannsóknastoía Háskóla
íslands í meinafræði, ’læknadeild Háskóla íslands.
Inngangur: Bleikfrumuæxli eru sjaldgæf æxli í nýrum sem erfitt get-
ur verið að aðgreina frá nýrnakrabbameini. Klínísk hegðun þeirra
er oftast góðkynja enda þótt meinvörpum frá þeim hafi verið lýst.
Þessi rannsókn er hluti af viðamikilli rannsókn á æxlum í nýrum
sem greinst hafa á Islandi frá árinu 1955. Markmið rannsóknarinnar
er að kanna nýgengi þessara æxla hér á landi og athuga klíníska
hegðun þeirra með sérstaka áherslu á lífshorfur sjúklinga eftir
greiningu.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin er afturskyggn og nær til allra
íslendinga sem greindust með bleikfrumuæxli í nýrum á tímabilinu
1984-2001. Farið var yfir vefjasýni allra illkynja nýrnaæxla á þessu
tímabili og klínískar upplýsingar fengnar úr sjúkraskrám, dánar-
meina- og þjóðskrá.
Niðurstöður: Frá 1984-2001 greindust 38 sjúklingar með bleik-
frumuæxli á íslandi (nýgengi 0,7/100.000 ári) sem er 6% greindra
nýrnafrumukrabbameina á sama tímabili. Meðalaldur var 71 ár (bil
52-86 ár) og kynjaskipting jöfn. Flestir (65%) sjúklinganna greind-
ust fyrir tilviljun, oftast við myndrannsóknir á kviði (91%). Blóð-
miga, kviðverkir og þyngdartap leiddu til greiningar hjá sjö sjúk-
lingunt (19%). Sex sjúklingar (16%) greindust við krufningu. Blóð-
gildi og sökk voru eðlileg í öllum tilvikum nema hjá tveimur sjúk-
lingum sem höfðu vægt hækkað sökk. Allir sjúklingarnir voru á
Robson-stigi I nema einn sem greindist á stigi II. Meðalstærð æxl-
anna var 4,7 cm (bil 1,4-10 cm) og ekki marktækur munur á hægra
(n=17) og vinstra nýra (n=13) (p>0,l). Enginn sjúklinganna hefur
greinst með meinvörp við eftirlit. Af 32 sjúklingum sem greindust á
lífi eru tíu dánir, allir vegna óskyldra sjúkdóma. Fimm- og 10-ára
lífshorfur (hráar) reyndust 73% og 65%. Allir sjúklingarnir gengust
undir skurðaðgerð þar sem æxlið var fjarlægt, þar af tveir undir
hlutabrottnám en annar þeirra lést á 2. degi eftir aðgerð.
310 Læknablaðið 2002/88