Læknablaðið - 15.04.2002, Síða 57

FRÆÐIGREINAR / ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA
Vefjafræðileg skoðun sýndi að um var að ræða þekjufrumu-
krabbamein (carcinoma) sem var nákvæmlega sömu gerðar og
æxlið sem fjarlægt var 1966 og því ljóst að í þessu tilfelli er um að
ræða endurkomu þekjuæxlis sem ekki hafði gert vart við sig í 27 ár
en hafði fyrst verið greint fyrir 34 árum fyrr.
V 04 ísetning þvagleggja; hagnýt atriði. Að koma undirstöðuatriðum til
skila á myndbandi
Eiríkur Jónsson1, Valdimar Leifsson2
'Þvagfæraskurðlækningadeild Landspítala Hringbraut, !Lífsmynd ehf.
Kennsla lækna og þá sérstaklega skurðlækna er kennsla í hand-
verki. Viðfangsefni myndbands um ísetningu þvagleggja er það
hvernig best er að koma grunnatriðum við notkun þvagleggja til
skila. Myndbandið er 34 mínútur að lengd, kaflaskipt og tekur fyrir
allt frá hefðbundinni ísetningu hjá karlmönnum, konum og drengj-
um til algengra vandamála í daglegu starfi. Sagt verður frá tilurð og
gerð myndbandsins og brot úr því sýnd en hugmyndin var fyrst
reifuð á skurðlæknaþingi fyrir ári á Grand Hótel. Erindið á ekki síst
að vera hvatning til lækna að búa til kennsluefni á þessu formi þar
sem fjallað er um undirstöðuatriði læknisstarfsins.
V 05 Epithelioid sarcoma. Sjúkratilfelli
Snorri Björnsson1, Guðmundur Már Stefánsson2, Helgi J. ísaksson3,
Sigurður Böðvarsson
'Lýtalækningadeild, 'meinafræöideiid, 3krabbameinsdeild Landspítala Hringbraut
Sjúkratilfelli: Kona fædd 1972 hefur verið með fyrirferð á vinstra
handarbaki síðan 1980. Fyrst skorin vegna þessa 1982 á FSN, tekinn
hnútur á ótilgreindri sin. Ekki sent í vefjagreiningu. Hún er áfram
með fyrirferð og er næst skorin 1993. Þá er gerð rannsókn og lýst
þykknun og samvöxtum milli sinarslíðurs og ytri sinar, ekki tilgreint
hvaða sinar.
Um byrjun árs 2001 vaxandi verkir á vinstra handarbaki og
fyrirferð að stækka. Verkir leiddu upp í vinstri öxl og átti hún
erfiðara með að kreppa fingur inn í lófa, en enga næturverki. Fann
helst verki við fínvinnu. í september 2001 stækkar fyrirferðin ört og
nær frá miðhluta handarbaks og upp fyrir úlnlið. Leitaði til heimil-
islæknis sem taldi að um endurkomandi hnjáhnoða væri að ræða og
vísaði henni til lýtalæknis. Við skoðun er fyrirferð 6x3 cm föst á
vinstra handarbaki og liggur upp undir úlnlið. Ekki þreifast eitlar í
holhönd né olnbogabót. Gerð er aðgerð um miðjan nóvember 2001
þar sem tekinn er hnútur á handarbaki.
Vefjagreining sýnir epitheloid sarcoma gráða 1-2.
Fór í beinaskann sem var eðlilegt og einnig í CT sem sýndi breyt-
ingar í lungnavef sem túlkaðar voru af krabbameinslæknum sem
ómarktækar og voru eins við endurtekna CT rannsókn í febrúar
2002.
Um miðjan janúar 2002 var gerð aðgerð, æxlið var sent í frysti-
skurð frá úlnlið sem sýndi tæpar fríar skurðbrúnir en sakir eðlis æxl-
isins var sjúklingur aflimaður um vinstri framhandlegg u.þ.b. 5 cm
ofan við úlnlið.
Fræðileg umfjöllun: Uppruni epitheloid sarcoma er óþekktur en
hann birtist oftast í útlimum, helst á höndum eða fótum í sinabygg-
ingu. Hann er að ýmsu ólíkur öðrum sarkmeinum. Hann dreifir sér
frekar til aðliggjandi svæða húðar, sucutant, fitu og beina. Hann
dreifir sér einnig mjög með eitlabrautum og fyrst til eitla (48%) og
lungna (24%).
Hættulegri er staðsetning nær bol á útlim, því stærri eða dýpri því
hættulegri, ef blæðing er til staðar eða húðblæðing, drep eða innrás
í æðar. Betri lifun er hjá ungu fólki, helst konum á aldrinum 10-49
ára, með æxli utarlega á útlim. Lifun er örlítið betri en hjá öðrum
sarkmeinum.
Meðferð er í fyrsta lagi stór skurður eða aflimun á úllim með
eitlaskurði. Lyfjameðferð og geislar einungis ef um meinvarp er að
ræða.
Uniræður: Epitheloid sarcoma er sjaldgæft krabbamein en erfitt í
hegðun. Vitað er um tvö tilfelli af epitheloid sarcoma hér á íslandi.
Annað er ofantalið tilfelli, hitt er ungur maður sem greindist fyrir
fjórum árum með æxli á hendi. Hann er nú látinn. Endurkomnar
fyrirferðir þótt taldar séu góðkynja ber að senda í vefjagreiningu.
V 06 Monotypic epithelioid angiomyolipoma í lifur. Sjúkratilfelli
Sigurður Guðjónsson, Jón Gunnlaugur Jónasson, Sigurður Blöndal
Skurödeild Landspítala Hringbraut
Sjúkratilfclli: 42 ára gömul kona leitaði til heimilislæknis með nokk-
urra mánaða sögu um óþægindi undir hægra rifjabarði. Óþægindin
virtust fæðutengd. Þoldi illa osta, pizzur og rauðvín. Þá var spurning
um mjólkuróþol en eftir neyslu mjólkurafurða fékk hún niðurgang.
Síðustu fjórar vikur áður en hún leitaði til heimilislæknisins hafði
hún verið slöpp og fremur úthaldslítil. Engin saga um megrun.
Heilsufarssaga ómarkverð. Hafði verið á p-pillunni um langt skeið
en hætt fyir nokkru. Að öðru leyti engin lyfjataka.
Við skoðun var hún fremur föl, BÞ 130/85, púls 76. Væg eymsli
undir hægra rifjabarði, engar fyrirferðir.
Rannsóknir: Blóðhagur sýndi vægt blóðleysi, Hb 114, sökk hækkað
í 60, væg hækkun á creatinini 105, lifrarpróf eðlileg. Alphafeto-
protein, CEA og 09,9 eðlilegt.
Fór í ómskoðun af kvið sem sýndi sjö cm fyrirferð þétt við vinstri
lifrarlappa og litlu magabugðu á hlið magans. Á sumum ómsneiðum
var hægt að aðskilja meinsemdina frá lifur en á öðrum ekki.
í framhaldi var gert TS af kvið sem sýndi sjö cm æxli útgengið
frá aftari fleti vinstra lifrarlappans. Meinsemdin var gegnheil á
útjöðrum en lágþéttnisvæði sáust í miðju sem samrýmdist vökva.
Meðferð: Gerð var stigandi kviðspeglun sem sýndi mjög stórt æxli
sem náði að mestu yfir hluta II og III í lifur. Æxlið var algerlega frítt
frá umhverfi sínu.
Kviðarholsskurður var gerður og hlutar II og III numdir brott.
Fékk dálitla blæðingu eftir aðgerð og þarfnaðist blóðgjafar en að
öðru leyti var gangur eftir aðgerð fylgikvillalaus og hún útskrifaðist
heim fimm dögum eftir aðgerð.
Meinafræði: Æxlið mældist 6,7x2,1 cm í stærsta þvermál og var
hvergi vaxið út fyrir hýði lifrarinnar. Stórt svæði með blæðingu
fannst í æxlinu. Skurðbrúnir fríar.
Smásjárskoðun sýndi mjög óvenjulega meingerð og var hér um
að ræða monotypic epithelioid angiomyolipoma en aðeins einu
slíku æxli hefur verið lýst í heimildum (Histopathology 2000, 36,
451-6).
Engin reynsla er fyrir því hvernig þessi æxli hegða sér í lifur en
þau eru þekkt í nýrum og eru þar talin geta orðið illkynja.
Læknablaðið 2002/88 325