Læknablaðið - 15.10.2005, Blaðsíða 49

UMRÆÐA & FRÉTTIR / RÉTTINDI SJÚKLINGA
til rekja hann til breytinga á viðhorfum í samfélag-
inu þar sem vaxandi einstaklingshyggja hefði gert
einstaklinginn ábyrgari fyrir eigin heilsu. Maðurinn
grípur í vaxandi mæli inn í gang náttúrunnar og
það hefur áhrif á verðmætamat okkar og hvernig
við skilgreinum hugtök á borð við líf, dauða og
fæðingu. Við þetta bætist að markaðssamfélagið
hefur gert okkur öll að neytendum og það sjónar-
horn breiðist út yfir æ fleiri svið tilverunnar.
Hún benti á að meðgangan yrði æ tæknivæddari.
Það er hægt að fylgjast náið með þroska fóstursins
með ómskoðun og fleiri aðferðum sem verða æ
betri og nákvæmari. Það skýtur svo skökku við
að loksins þegar kernur að sjálfri fæðingunni eigi
bara að láta móður náttúru eina um hana. í lok
meðgöngu eru konur búnar að velta mikið fyrir sér
þeirri hættu sem þær og barnið geta verið í. Þær
eru líka búnar að fá tröllatrú á læknum og öðru
heilbrigðisstarfsfólki sem þær hafa átt samskipti
við og treysta þeim best til að sjá um að koma
barninu heilu og höldnu í heiminn.
Hún sagði að eitt einkenni á þeim konum sem
óska eftir keisaraskurði væri ótti við að missa stjórn
á lífi sínu. Þær vilja geta ákveðið sjálfar hvenær þær
fæða svo tryggt sé að eiginmaðurinn geti verið við-
staddur. Þær trúa því að keisaraskurður dragi úr
hættunni á að þær verði fyrir áfalli í fæðingunni,
miklum blæðingum og sársauka, skemmdum á
þvagfærum og kynfærum sem dragi úr getu þeirra
til að lifa kynlífi.
Misvísandi skilaboð úr kerfinu
Heilbrigðiskerfið á hér líka hlut að máli þótt hags-
munir þess ættu að vera að halda aftur af keisara-
skurðum. Þeir eru um það bil helmingi dýrari en
eðlileg fæðing. Stjórnvöld hafa hins vegar ýtt undir
einkavæðingu og samkeppni í heilbrigðisþjónustu
sem hefur breytt mörgu, meðal annars því að gera
þjónustuna að neyslugæðum sem fólk semur um
við lækna eða aðra heilbrigðisstarfsmenn. Þessi
staða gagnast þeim sém standa sterkar að vígi í
samfélaginu og geta haft sitt fram.
Aukin samkeppni veldur því líka að aðgerðum
sem byggjast á vafasömum sjúkdómsgreiningum
fer fjölgandi. Ein leiðin til fjármögnunar sjúkra-
trygginga er sú að láta peninginn fylgja sjúklingn-
um en það getur leitt til samkeppni um sjúklinga
milli sjúkrahúsa og heilbrigðisstofnana. Þetta getur
náttúrlega haft skelfilegar afleiðingar ef stjórnvöld
móta ekki skýra stefnu um það hvað megi gera og
hvað ekki í heilbrigðisþjónustu.
Fundarmenn voru sammála um að nauðsynlegt
væri að móta stefnu um það hvort konur ættu skil-
yrðislausan rétt á að velja keisaraskurð en til þess
þyrfti rannsóknir. Læknar hljóta að hafa skoðun á
því hvort þeir vilji gera skurðaðgerð sem þeir telja
enga þörf vera á. Hins vegar séu það ekki endilega
sömu læknarnir sem taka viðtölin við konurnar og
eru á vakt þegar kemur að fæðingunni.
Greinilegt var á ummælum fundarmanna sem
tjáðu sig eftir erindi Karinar að þarna var á ferðinni
mál sem varðar alla sem starfa á kvenna- og fæðing-
ardeildum miklu. Umræðan er rétt að byrja. Þess
má svo geta hér í lokin að læknar á kvennadeild
Landspítala hafa gert rannsóknir á fylgikvillum
keisaraskurða sem þar eru gerðir og fræðigrein um
það efni mun birtast hér í blaðinu á næstunni.
Heimild
1. Lavender T, Kingdon C, Hart A, Gyte G, Gabbay M, Neison
JP. Could a randomised trial answer the controversy relating
to elective caesarean section? National survey of consultant
obstetricians and heads of midwifery. BMJ 2005; 331:490-1.
Karin Holler ber lililinn
„ udviklingssygeplejerske “
á Háskólasjúkrahúsinu í
Óðinsvéum á Fjóni. Það
gœti þýlt hjúkrunarfrœð-
ingur rneð þróun fagsins
sem sérsvið.
Læknablaðið 2005/91