Fréttatíminn - 05.12.2014, Qupperneq 25

G
Gistináttagjald það sem Samtök ferðaþjónust-
unnar leggja til er einföld og skilvirk gjaldtaka
af ferðamönnum til uppbyggingar og viðhalds
fjölsóttra ferðamannastaða. Samtökin hafa
lagt til að tekið verði hóflegt náttúrugjald, 1
evra, sem ferðamenn greiði á hverja gistinótt.
Þetta er ekki sú leið sem Ragnheiður Elín
Árnadóttir, ráðherra ferðamála, kaus að fara
varðandi gjaldtökuna. Í frumvarpi ráðherrans
er gert ráð fyrir því að náttúrupassar verði
seldir öllum átján ára og eldri,
Íslendingum jafnt sem erlend-
um ferðamönnum. Öll svæði í
eigu og umsjá ríkis og sveitar-
félaga verði undir þessu gjaldi.
Hvati verði fyrir einkafyrirtæki
að taka þátt með greiðslum
úr Framkvæmdasjóði ferða-
mannastaða.
Margar hugmyndir hafa verið
til skoðunar hvað varðar gjald-
töku í ferðaþjónustunni enda
þörfin óumdeild, komið er að
þolmörkum á mörgum af þeim ferðmannastöð-
um sem fjölsóttastir eru og brýn þörf úrbóta.
Fram hefur komið hjá stjórn Samtaka ferða-
þjónustunnar að árið 2013 hafi samtökin sam-
þykkt ályktun þess efnis að þau væru tilbúin
til að skoða möguleika á náttúrupassa, en sú
leið var einkum til skoðunar í ráðuneyti ferða-
mála. Í kjölfarið hafi þó spurningarnar um þá
leið orðið fleiri en svörin og efasemdaröddum
innan raða ferðaþjónustunnar og hjá öðrum
hagsmunaaðilum sífellt fjölgað. Vegna óvissu
um framkvæmd náttúrupassans fór af stað
vinna á vegum Samtaka ferðaþjónustunnar á
vordögum. Félagsfundir voru haldnir víða um
land, skoðanakönnun var gerð meðal félags-
manna, auk þess sem ráðherra var haldið upp-
lýstum um þessa vinnu samtakanna.
Niðurstaða þeirrar vinnu var sú að nátt-
úrupassinn væri ekki vænlegasta leiðin, þótt
engin ein lausn til gjaldtöku væri augljós. Hug-
myndir um landamæragjald eða komugjald
væru illfærar lausnir vegna alþjóðlegra sam-
þykkta þó svo þær líti einfaldar út við fyrstu
sýn. Niðurstaða samtakanna var því tillaga um
það hóflega gistináttagjald sem fyrr er nefnt.
Samtökin benda á að þessi leið til gjaldtöku
sé þekkt um allan heim og hún sé einföld í út-
færslu. Samtökin benda enn fremur á að líta
megi til hvers konar virðisaukandi þjónustu
sem greiðsla sé tekin fyrir en þar má nefna
gjaldtöku vegna bílastæða, leiðsagnar, salern-
isaðstöðu og fleira.
Þrátt fyrir andstöðu ferðaþjónustunnar
kýs ráðherra að halda sig við náttúrupass-
ann, hugnast illa, að því er fram hefur komið,
að leggja viðbótargjald á einn hluta ferða-
þjónustunnar. Aðrir en gistingin „sleppi“,
eins og það er orðað. Ekki verður þó annað
séð en hið hóflega og lítt íþyngjandi gistinátt-
agjald dreifist vel og sé því almenn gjaldtaka.
Nánast allir ferðamenn sem hingað koma nýta
sér þjónustu gististaða. Ef stjórnvöld hyrfu
frá áformum um náttúrupassa og færu þess í
stað að ráðum samtaka ferðaþjónustuaðila um
gistináttagjaldið mætti samhliða taka harðar á
svartri atvinnustarfsemi í greininni svo skatt-
heimta þar yrði skilvirkari og skilaði ríkinu
réttmætum tekjum, en niðurstöður úr vinnu-
staðaeftirliti Alþýðusambands Íslands og Sam-
taka atvinnulífsins sýna aukningu á svartri
atvinnustarfsemi í ferðaþjónustunni.
Athyglisverð er enn fremur skoðun Önnu
Dóru Sæþórsdóttir, dósents í ferðamálafræði
við Háskóla Íslands. Hún segir að með leið
náttúrupassans í frumvarpi ráðherra ferða-
mála sé lagt gjald á landsmenn vegna útþenslu
einnar atvinnugreinar og átroðnings erlendra
gesta. Þá þurfi Íslendingar að fara að borga
fyrir að skoða sitt eigið land. Það er, að mati
dósentsins, hættuleg þróun, enda hafi lög
verið í gildi frá dögum Grágásar um að lands-
menn megi ferðast frjálsir um land sitt. Stór-
mál sé að breyta lögum um almannarétt vegna
þess að hér sé vöxtur í einni atvinnugrein,
ferðaþjónustunni.
Náttúrupassafrumvarp ferðamálaráðherra
hefur verið kynnt. Það gengur gegn því sem
hagsmunaaðilar í ferðaþjónustunnni telja ein-
földustu og skilvirkustu innheimtuleiðina.
Ráðlegra hefði verið að vinna málið í þeirri sátt
sem náðist innan atvinnugreinarinnar og fá
með þeim hætti það framlag sem þörf er fyrir
til uppbyggingar og viðhalds fjölsóttra ferða-
mannastaða. Enn ætti að vera færi til breyt-
inga í þá veru.
Efasemdir um náttúrupassa
Gistináttagjaldið fýsilegur kostur
Jónas Haraldsson
jonas@frettatiminn.is
LóABORATORíUM LóA hjáLMTýsdóTTiR
Sætúni 8, 105 Reykjavík. Sími: 531 3300. ritstjórn@frettatiminn.is Ritstjóri: Jónas Haraldsson jonas@frettatiminn.is Fréttastjóri: Höskuldur
Daði Magnússon hdm@frettatiminn.is. Auglýsingastjóri og stjórnarformaður: Valdimar Birgisson valdimar@frettatiminn.is. Framkvæmdastjóri: Teitur Jónasson teitur@
frettatiminn.is. Fréttatíminn er gefinn út af Morgundegi ehf. og er prentaður í 82.000 eintökum í Landsprenti.
www.forlagid.is – alvöru bókabúð á netinu
FLOTTAR LÉTTAR BÆKUR SEM
SMELLPASSA Í JÓLAPAKKANN
Metsölulisti
Eymundsson
Landkynningarbækur. Vika 48
1.
Metsölulisti
Eymundsson
Landkynningarbækur. Vika 48
3.
Áttu vini í
útlöndum?
Metsölulisti
Eymundsson
Landkynningarbækur. Vika 48
2.
16 viðhorf Helgin 5.-7. desember 2014