Læknablaðið - 15.01.2008, Blaðsíða 19

FRÆÐIGREINAR
INFLÚENSULYF
Veirulyf gegn inflúensu og
leiðbeiningar um notkun
þeirra í heimsfaraldri
Þórólfur
Guðnason
smitsjúkdómalæknir
Guðrún
Sigmundsdóttir
smitsjúkdómalæknir
Haraldur Briem
sóttvarnalæknir
Lykilorð: inflúensa, heimsfaraldur,
veirulyf, viðbragðsáætlun, ísland.
Sóttvarnasviði
Landlæknis-
embættisins.
Fyrirspurnir og
bréfaskipti:
Þórólfur Guðnason,
Landlæknisembættinu,
Austurströnd,
210 Seltjarnarnesi.
Sími: 510-1900
thorolfurQlandlaeknir. is
Ágrip
Vinna við gerð viðbragðsáætlana vegna heims-
faraldurs inflúensu stendur nú sem hæst hér á
landi sem í öðrum löndum. Lyfjameðferð gegn
inflúensu mun gegna mikilvægu hlutverki í þess-
um áætlunum og hefur það markmið að draga úr
alvarlegum afleiðingum heimsfaraldurs og hefta
útbreiðslu hans.
í þessari yfirlitsgrein er fjallað um þau veirulyf
sem líkleg eru til að skila árangri við meðferð á
alvarlegri inflúensu og leiðbeiningar gefnar um
notkun þeirra. Mikilvægt er að sátt verði um
leiðbeiningar um notkun veirulyfjanna svo hægt
verði að tryggja bestu nýtingu þeirra birgða sem
til verða í landinu.
Inngangur
A 20. öld hafa þrír heimsfaraldrar inflúensu geis-
að í heiminum og var spánska veikin 1918 þeirra
skæðust en talið er að í löndum þar sem hún gekk
hafi um helmingur íbúa sýkst og um 50 milljónir
látist (1). Ef næsti heimsfaraldur inflúensu líkist
spönsku veikinni má ætla að hér á landi geti um
150.000 manns sýkst, um 100.000 veikst alvarlega
og allt að 6000 látist ef ekkert verður að gert (2-4).
Svo skæður faraldur myndi valda gríðarlegu álagi
á heilbrigðisþjónustuna og miklum þjóðfélags-
legum skaða.
Því er brýnt að skipuleggja og leggja mat á
aðgerðir sem heft geta útbreiðslu inflúensuimar.
Veirulyf munu gegna mjög þýðingarmiklu
hlutverki í heimsfaraldri bæði við meðhöndlun
veikra einstaklinga og til að fyrirbyggja sýkingu.
Hér er gerð grein fyrir þeim veirulyfjum sem
mestar vonir eru bundnar við þegar heimsfarald-
ur ríður yfir og leiðbeiningar gefnar um notkun
þeirra. Þar eð engin reynsla er af notkun lyfjanna í
heimsfaraldri þá byggja leiðbeiningarnar að mestu
á rannsóknum og reynslu af notkun þeirra í árlegri
inflúensu og þeirri reynslu sem fengist hefur við
notkun þeirra hjá sjúklingum sem sýkst hafa af
H5Nl-stofni inflúensuveirunnar.
■■ ENGLISH SUMMARYH
Guðnason Þ, Sigmundsdóttir G, Briem H
The use of anti-viral agents in
pandemic influenza, lcelandic
guidelines
Intensive work on preparedness planning for the next
pandemic influenza is currently ongoing in lceland as
well as in other countries. Anti-viral agents will play a
significant role in minimizing the potential devastating
effects of pandemic influenza.
In this overview the antivirals likely to be used in the next
pandemic influenza are discussed and official national
guidelines provided regarding their use.
In order to maximize the utilization of the national
stockpiles of antiviral agents the authors hope that
icelandic physicians will follow the guidelines presented.
Keywords: pandemic influenza, antiviral agents, preparedness planning,
lceland.
Correspondence: Þórólfur Guðnason,
thorolfuhQlandlaeknir. is
Veirulyf gegn inflúensuveirum
Um þessar mundir eru þrír flokkar veirulyfja á
markaði sem eru virk gegn inflúensuveirum en
það eru núkleósíð/núkleótíð lyf en í þeim flokki
er ríbavírín, M2-hemlar, en í þeim flokki eru aman-
tadín og rímantadín og loks neuramínídasa (NA)
hemlar. Frekari rannsóknir þurfa að fara fram á
núkleósíð/núkleótíð lyfjum hjá mönnum áður en
hægt verður að mæla með almennri notkun þeirra
við inflúensu (5, 6). M2-hemlar munu ekki gegna
þýðingarmiklu hlutverki í heimsfaraldri inflúensu
vegna hárrar tíðni á myndun ónæmis (7-10) og
algengra aukaverkana (7,11). í þessari grein verð-
ur því einungis gerð grein fyrir NA-hemlum og
notkun þeirra.
NA (neuramínídasa) hemlar
Tvö lyf í þessum flokki, oseltamivír (Tamiflu©) og
zanamivír (Relenza®) hafa verið á markaði frá því
LÆKNAblaðið 2008/94 1 9