Læknablaðið - 15.01.2008, Blaðsíða 49

UMRÆÐUR 0 G FRETTIR
LYFJAIÐNAÐURINN OG ÞRÓUNARLÖND
Ólöf Ýrr
Atladóttir
olof.yrr.atladottir@vsn. stjr. is
Lyfjaiðnaðurinn og þróunarlönd:
mistök og möguleikar
Lyfjafyrirtæki hafa hagsmuna að gæta í þróun-
arlöndum og íbúar þar hafa væntingar til lyfjafyr-
irtækja. Aðgangur að lyfjum og heilbrigðistækni
sem henta aðstæðum er ein mikilvægasta forsenda
þess að stemma stigu við aðkallandi heilsufars-
legum vandamálum þrórmarríkja. Samskipti lyfja-
iðnaðarins við þróunarlönd eru margvísleg og
á ýmsum sviðum. Hér er gefið yfirlit um þessi
samskipti sem fela í sér margvíslega möguleika
til uppbyggingar í auknu samstarfi fyrirtækja og
fagmanna á sviði heilbrigðisþjónustu í fátækum
ríkjum.
Lyfjaprófanir
Um allan heim bindur fólk þær vonir við ný lyf
að þau muni færa sjúkum bót meina og meiri lífs-
gæði. Þrátt fyrir að þróun nýrra lyfja sé vissulega
ekki upphaf og endir alls í heilbrigði og lífsgæð-
um skortir enn á að búið sé að þróa fullnægjandi
meðferð við ýmsum sjúkdómum og kvillum sem
algengastir eru meðal manna.
Samkvæmt tölum frá 2001 fara 87% útgjalda
til heilsugæslu til 16% fólks sem þjást af 7% heil-
brigðisvandamálum heimsins1 (1). Tölur frá 2002
gefa til kynna að 90% útgjalda til rannsókna og
þróunar sé eytt í sjúkdóma sem teljast 10% sjúk-
dómsbyrða mannkyns (2). Vaxandi umræða hefur
verið um það misræmi sem birtist í forgangsröðun
viðfangsefna meðal þeirra sem fjármagna lækn-
isfræðilegar rannsóknir.
Þess verður að geta að jafnvel þó að smit-
sjúkdómar hafi fengið mesta athygli í umfjöllun
um sjúkdómabyrði í þróunarríkjum eru krónískir
sjúkdómar í fátækum ríkjum orsök 27% dauðsfalla
þar og 10% DALY ára (3). Rannsóknir á þessum
sjúkdómum geta því einnig nýst þróunarríkjum,
en þó er vandinn sá að þarna er ekki um að ræða
1DALY (Disability Adjusted Life Year): jafna sem byggir m.a. á lífslíkum,
örorku og vegnum aldurs- og tímaþáttum.
Siglt á heilsugæsluna. Oft er erfitt að kornast í
heilbrigðisþjómistu. Mynd: ÓlöfÝrr Atiadóttir
LÆKNAblaðið 2008/94 49