Læknablaðið - 15.06.2008, Blaðsíða 13

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKNIR
módel tvíkostadreifingar (e. binomial distribu-
tion).
Vísindasiðanefnd samþykkti rannsóknina og
fengið var upplýst samþykki þátttakenda og
forráðamanna þeirra. VSNb2004120009/03-l.
Leyfi var fengið frá Skólaskrifstofu Garðabæjar
fyrir rannsókninni.
Niðurstöður
Sjá þátttökutöflu, tafla I.
S. pyogeties beratíðni:
S. pyogenes ræktaðist frá 60 bömum af 270 í grunn-
skólum Garðabæjar (22%, 95% vikmörk 17-27).
Beratíðnin í 1.-6. bekk var 28% (22-35) en í 7.-10.
bekk 11% (4-17). Hæst var tíðnin í 1. bekk eða
45%, sjá töflu II. Magn vaxtar var skráð hjá 38 og
af þeim vom aðeins örfáar þyrpingar í tveimur til-
vikum, lítill vöxtur í fjómm, nokkur vöxtur í 19 og
mikill vöxtur í 13 tilvikum.
Af þeim 270 börnum sem tóku þátt vom
161 stúlkur eða 60% og 40% drengir. Beratíðni
stúlkna var 20% en drengja 26%. Munur var ekki
marktækur.
Sýklalyfjaónæmi:
Ónæmi S. pyogenes fyrir erýtrómýcíni reyndist
vera 17% og 13% fyrir tetracýklíni, sjá mynd 1.
Beratíðni MÓSA:
Engir MÓSA stofnar ræktuðust úr hálsstrokum
bamanna.
Umræða
Þessi rannsókn sýndi háa beratíðni S. pyogenes hjá
grunnskólabömum í Garðabæ eða 22%. Beratíðni
S. pyogenes hefur mælst mishá. I rannsóknum frá
síðustu tveimur áratugum hefur beratíðnin hjá
bömum mælst 2,5-11,7% (6-9,12), en einnig upp í
26% (5).
Beratíðni er háð tíma og staðsetningu, en einn-
ig aldri. Hún er hæst hjá börnum 2-15 ára og á
tímabilinu janúar til mars á norðlægum slóðum.
Rannsóknin var gerð á grunnskólabörnum 6-15
ára £ mars og apríl og var við því að búast að
beratíðni yrði í hærra lagi. Niðurstöður okkar eru
samhljóma öðrum rannsóknum sem sýna hærri
beratíðni hjá yngri grunnskólabörnum en þeim
eldri, þar sem við fáum beratíðni hjá 1.-6. bekk
28% samanborið við 11% beratíðni hjá 7.-10. bekk
og er það marktækur munur (6-9). Rannsóknin var
gerð í skólum og mögulegt er að tíðnin verði hærri
vegna smits innan bekkja eða vinahópa. Beratíðni
er breytileg frá einum tíma til annars. Vel þekkt er
Tafla II. Niðurstöður úr hálsræktun 270 frískra barna í grunnskólum Garðabæjar.
Bekkur (aldur) Fjöldi sýna Meö S. pyogenes Beratíöni %
1. (6 ára) 29 13 45
2. (7 ára) 30 7 23
3. (8 ára) 30 11 37
4. (9 ára 28 10 36
5. (10 ára) 30 6 20
6. (11 ára) 30 3 10
7. (12 ára) 30 2 7
8. (13 ára) 29 4 14
9. (14 ára) 22 4 18
10. (15 ára) 12 0 0
Alls: = 270 = 60 = 22 (17-27)
SýklalyfjaónæmiS. pyogenes%
penicillín erýtrómýcin tetracýklín klindamýcín
að streptókokkahálsbólgur eru algengastar á norð-
lægum slóðum á veturna og snemma á vorin (13).
Okkar rannsókn var gerð síðla vetrar eða í mars
og apríl 2005. Mikið var um streptókokkaháls-
bólgur á þessum tíma (14). Þekkt er að oft kemur
tímabundið beraástand eftir streptókokkaháls-
bólgu (15) og gæti það mögulega einnig skýrt að
einhverju leyti þessa háu tíðnitölu.
Hér er um að ræða fyrstu athugun á S. pyogenes
beratíðni á Islandi sem hefur þá takmörkun að
rannsóknin er gerð á afmörkuðum hópi, grunn-
skólabömum í Garðabæ á ákveðnum tíma. Gera
þyrfti fleiri svipaðar rannsóknir til að fá betri
mynd af beratíðni hér á landi.
Tæplega fjórðungur barna á grunnskólaaldri
reynast vera S. pyogenes berar í þessari rann-
sókn. Þetta þurfa læknar að hafa í huga varðandi
ábendingar fyrir streptókokkarannsóknum (hrað-
greiningarpróf eða ræktun) hjá börnum með önd-
unarfæraeinkenni og túlkun niðurstöðu úr slíkum
rannsóknum. Jafnframt er mikilvægt að upplýsa
foreldra um þessa háu beratíðni. Leiða má líkur að
því að talsverður fjöldi barna sem eru S. pyogenes
berar en með sjúkdómseinkenni tengd veirusýk-
ingum séu meðhöndluð í dag með sýklalyfjum að
óþörfu.
Klínískar leiðbeiningar landlæknis benda á
Mynd I. Sýklalyfjaónæmi S.
pyogenes sem ræktuðust úr
hálsi heilbrigðra barna.
LÆKNAblaðið 2008/94 449