Læknablaðið - 15.06.2008, Blaðsíða 21

FRÆÐIGREIN
RANNSÓKN
kynsjúkdómar of algeng 2005-2006 og færri
töldu neyðargetnaðarvörn valda fóstureyðingu.
Unglingum 2005-2006 fannst auðvelt fyrir stúlkur
að nálgast pilluna og meirihluti var sammála því
að getnaðarvarnir ættu að vera ókeypis fyrir rmgt
fólk. Hlutfallið hækkaði frá 2001, einkum meðal
stúlkna.
Fyrir og eftir fræðslu varð marktæk breyting í
átt að betri þekkingu á staðhæfingum um smokk-
inn, fjölda þeirra sem fá kynsjúkdóma á íslandi,
þunganir unglingsstúlkna, algengi fóstureyð-
inga, verkunarmáta neyðargetnaðarvarnarinnar
og aðgengi að pillunni (tafla II).
Samanburður á þekkingaratriðum
Hlutfall réttra svara í þekkingarhlutanum er sýnt í
töflu III og mynd 3. Þekking var í heild betri 2005-
2006 (p<0,001). Enn taldi þó hluti unglinga að túr-
tappanotkun væri hættuleg og að þeir gætu „týnst
í leginu". Misskilningur um að engar líkur séu á
frjóvgun við rofnar samfarir var enn til staðar og
jókst hjá stúlkum milli ára. Marktækur munur var
Tafla II. Munur á svörum um viðhorf til þátta varðandi kynsjúkdóma og getnaðarvarnir 2001 og 2005-6 og fyrir og eftir
fræðslu 2005-2006, út frá meðaltali. Svarmöguteikar á skala 1-5 (lítilvægt - mikilvægt).
'01 '05-6 Fyrri heimsókn '05-6 Seinni heimsókn Samanburöur milli ára Samanburöur fyrir og eftir fræðslu
t df P t df P
Smokkurinn of dýr 3,51 4,21 4,22 -7,76 362 <0,001 -0,07 718 0,944
Smokkurinn vörn gegn kynsjúkdómum 4,62 4,79 4,89 -3,17 299 0,002 -2,90 719 0,004
Smokkurinn ertil vandreeða 1,61 2,12 1,95 -5,59 593 <0,001 2,06 719 0,039
Margt ungt fólk á íslandi fær kynsjúkdóma 3,83 3,52 3,96 4,17 353 <0,001 -7,21 717 <0,001
Þunganir 15-19 ára of algengar 4,04 3,81 4,05 2,80 591 0,005 -3,40 719 0,001
Fóstureyöingar of algengar 3,84 3,37 3,56 5,70 592 <0,001 -2.72 719 0,007
Auövelt aö komast í fóstureyöingu 3,29 3,29 3,58 0,08 590 0,940 -4,55 690 <0,001
Neyðargetnaöarvörnin veldur fóstureyðingu 3,33 3,01 2,58 3,08 589 0,002 4,45 633 <0,001
Auðvelt fyrir stelpur aö nálgast pilluna 3,53 3,75 3,91 -2,46 592 0,014 -2,24 712 0,025
Getnaöarvarnir ættu aö vera ókeypis fýrir <20 ára 3,68 4,03 4,19 -3,04 377 0,003 -1,78 719 0,076
Klamydía er algengur, hættulaus kynsjúkdómur. 2,48 2,36 2,55 1,09 588 0,276 -1,96 663 0,050
Stúlkur fitna á pillunni 3,20 3,26 3,26 -0,68 429 0,495 0,04 713 0,968
Ég hef góða þekkingu á kynferóismálum 3,60 3,67 3,77 -0,92 587 0,358 -1,61 711 0,108
Ég hef fengiö nasga fræðslu um kynsjúkdóma 3,25 3,33 3,73 -0,78 590 0,436 -4,63 716 <0,001
Ég hef fengiö næga fræöslu um getnaöarvarnir 3,81 3,76 4,20 0,47 589 0,635 -5,70 711 <0,001
t = t-gildi, df = degrees of freedom, bil, p = P-gildi.
milli ára þegar spurt var um rétt stúlkna til fóst- Mynd 3. Hlutfall 16 ára
ureyðingar án samþykkis frá stráknum og fleiri unglinga eftir kyni sem
svöruðu rétt 2005-2006. Þá varð einnig marktæk
breyting eftir fræðslu. Mikil breyting varð milli ára spurningalistanum.
þegar spurt var hvort kynsjúkdómar gætu aðeins
smitast við samfarir og hvort þeir gætu smitast
með munnmökum. Fleiri virtust vita 2005-2006 að
samfarir eru ekki nauðsynlegar til að smitast og
að kynsjúkdómar geta smitast með munnmökum.
LÆKNAblaðið 2008/94 457