Læknablaðið - 15.06.2008, Blaðsíða 24

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKNIR
tæknivæðingu samtímans beri ungt fólk ofurtrú til
læknavísindanna og telji jafnvel að þeim stafi ekki
ógn af sjúkdómum eins og alnæmi. Afleiðingar af
slíkri vanþekkingu geta verið alvarlegar og nauð-
synlegt er að auka fræðslu um þessi mál.
Úrtökin 2001 og 2005-2006 voru ekki fyllilega
sambærileg. i rannsókninni 2001 var úrtakið
allir unglingar í vinnuskólum Reykjavíkur og
Akureyrar sem urðu 16 ára á því ári. í þessari
rannsókn var úrtakið 16 ára ungmenni í lífsleikni-
kennslu framhaldsskóla. Unglingamir í seinna
úrtakinu voru um hálfu ári eldri, sem gæti haft
skekkju í för með sér. Kostir rannsóknarinnar
2005-2006 voru hins vegar stærra úrtak og breiðari
hópur með nokkuð jafna kynjaskiptingu. I árslok
2005 voru lifandi 4459 einstaklingar fæddir 1989
(29) og úrtak þessarar rannsóknar því tæp 10%
af 16 ára íslendingum. Rannsóknin ætti því að
endurspegla almenn viðhorf unglinganna og hún
gefur til kynna að kynfræðslu íslenskra ungmenna
bæði í grunn- og framhaldsskólum megi enn bæta.
Með því mætti sporna við aukningu á kynsjúk-
dómasmiti og koma enn frekar í veg fyrir ótíma-
bærar þunganir.
Þakkir
Ragnar E Ólafsson, fyrir aðstoð við tölfræðiúr-
vinnslu. Hafdís Finnbogadóttir, Ellert Agúst
Magnússon, Dagbjört Sigvaldadóttir, Guðbjörg
Hildur Kolbeinsdóttir fyrir upplýsingar og aðgang
að óbirtum gögnum. Dr. Sóley S. Bender, dósent,
fyrir aðstoð við gerð spumingalistans árið 2001.
Skólastjórnendum og öðrum tengiliðum í fram-
haldsskólum á Akureyri og á Reykjavíkursvæðinu
er sérstaklega þakkað fyrir hjálp og velvild við
gagnasöfnun og loks eiga unglingarnir sem svör-
uðu spurningalistunum þakkir skildar.
Heimildir
1. Intemational Federation of Medical Students' Associations
2006 [cited 12. april 2006]; www.ifmsa.org
2. Ástráður, forvamastarf læknanema. 2006 [cited 10. mars
2006]; www.astradur.is
3. Jobanputra J, Clack AR, Cheeseman GJ, Glasier A, Riley
SC. A feasibility study of adolescent sex education: medical
students as peer educators in Edinburgh schools. Br J Obstet
Gynaecol 1999; 106: 887-91.
4. Borgia P, Marinacci C, Schifano P, Pemcci CA. Is peer
education the best approach for HIV prevention in schools?
Findings from a randomized controlled trial. J Adolesc
Health 2005; 36: 508-16.
5. Menntamálaráðuneytið. Aðalnámskrá grunnskólanna. 2005
[cited 27. apríl 2006]; www.menntamalaraduneytid.is
6. Bender SS, Kosunen E. Teenage contraceptive use in Iceland:
a gender perspective. Public Health Nurs 2005; 22:17-26.
7. NOMESCO. Health Statistics in the Nordic Countries 2003.
Copenhagen: NOMESCO; 2005.
8. Landlæknisembættið. Fæðingar og fóstureyðingar. 2006
[cited 10. apríl 2006]; www.landlaeknir.is
9. Ancheta R, Hynes C, Shrier LA. Reproductive health
education and sexual risk among high-risk female adolescents
and young adults. J Pediatr Adolesc Gynecol 2005; 18: 105-
11.
10. Thomas MH. Abstinence-based programs for prevention of
adolescent pregnancies. A review. J Ádolesc Health 2000; 26:
5-17.
11. Wielandt H, Knudsen LB. Sexual Activity and Pregnancies
among Adolescents in Denmark -trends during the eighties.
Nordisk Sexologi 1997; 15: 75-88.
12. Wellings K, Wadsworth J, Johnson AM, Field J, Whitaker
L, Field B. Provision of sex education and early sexual
experience: the relation examined. BMJ 1995; 311: 417-20.
13. Kolbeinsdóttir GH. Unge, kon og pornografi i Norden:
Kvantitative studier. Kaupmannahöfn: Norræna
ráðherranefndin; 2007.
14. Landlæknisembættið. Sóttvamir. 2006 [cited 26. mars 2006];
www.landlaeknir.is
15. Lyfjastofnun. 2006 [cited 29. apríl 2006]; www.lyfjastofnun.is
16. Nonoyama M, Tsurugi Y, Shirai C, Ishikawa Y, Horiguchi M.
Influences of sex-related information for STD prevention. J
Adolesc Health 2005; 36: 442-5.
17. Strasburger VC. Adolescents, sex, and the media: ooooo,
baby, baby-a Q & A. Adolesc Med Clin 2005; 16: 269-88.
18. Halpern-Felsher BL, Kropp RH, Boyer CB, Tschann JM, Ellen
JM. Adolescents' self-efficacy to communicate about sex: its
role in condom attitudes, commitment, and use. Adolescence
2004; 39: 443-56.
19. Haggstrom-Nordin E, Hanson U, Tyden T. Sex behavior
among high school students in Sweden: improvement in
contraceptive use over time. J Adolesc Health 2002; 30: 288-
95.
20. Stephenson JM, Strange V, Forrest S, et al. Pupil-led sex
education in England (RIPPLE study): cluster-randomised
intervention trial. Lancet 2004; 364: 338-46.
21. Mellanby AR, Newcombe RG, ReesJ, Tripp JH. Acomparative
study of peer-led and adult-led school sex education. Health
Educ Res 2001; 16: 481-92.
22. Ragnarsdóttir E, Amardóttir T. Um stelpur og stráka;
kynfræðsla. Reykjavík: Námsgagnastofnun; 2006.
23. Kirby DB, Baumler E, Coyle KK, et al. The „Safer Choices"
intervention: its impact on the sexual behaviors of different
subgroups of high school students. J Adolesc Health 2004; 35:
442-52.
24. Bender SS. Attitudes of Icelandic young people toward
sexual and reproductive health services. Fam Plann Perspect
1999; 31: 294-301.
25. Gallo MF, Lopez LM, Grimes DA, Schulz KF, Helmerhorst
FM. Combination contraceptives: effects on weight. Cochrane
Database Syst Rev 2006: CD003987.
26. Glasier A, Fairhurst K, Wyke S, et al. Advanced provision
of emergency contraception does not reduce abortion rates.
Contraception 2004; 69: 361-6.
27. Wielandt H, Boldsen J, Knudsen LB. The prevalent use
of contraception among teenagers in Denmark and the
corresponding low pregnancy rate. J Biosoc Sci 2002; 34: 1-
11.
28. Halpern-Felsher BL, Cornell JL, Kropp RY, Tschann JM. Oral
versus vaginal sex among adolescents: perception, attitudes,
and behavior. Pediatrics 2005; 115: 845-51.
29. Hagstofa íslands. 2005 [cited 27. apríl]; www.hagstofan.is
460 LÆKNAblaðið 2008/94