Læknablaðið - 15.06.2008, Page 48

UMRÆÐUR O G FRÉTTIR
KRABBAMEINSFÉLAGIÐ
Aldrei verið efast um tilgang eða
heilindi Krabbameinsfélagsins
Það er óhætt að segja að Sigurður Björnsson hafi verið vakinn og
sofinn í baráttu sinni gegn krabbameinum allt frá því hann ungur
maður ákvað að leggja lyflækningar krabbameina fyrir sig. „Eg
fór til Bandaríkjanna í sérnám í lyflækningum árið 1971 og komst
fljótlega að því að ýmislegt nýtt var að gerast í meðferð krabba-
meina. Ég ákvað því að leggja þetta fyrir mig. Ég kom heim 1978
og var þá fyrsti sérfræðilæknirinn með þessa undirgrein innan
lyflækninga."
Hávar
Sigurjónsson
Tilefni samtals okkar Sigurðar eru þau tímamót að
hann lét í vor af formennsku Krabbameinsfélags
íslands eftir áratug á þeim stóli en hann hefur setið
í stjórn félagsins óslitið frá árinu 1981. Við for-
mennskunni hefur tekið Sigríður Snæbjörnsdóttir.
Sigurður segir Krabbameinsfélagið hafa skipt
sköpum í baráttunni gegn krabbameinum með
fræðslu, forvörnum,vísindastarfi og leitaraðgerð-
um og hafa haft gríðarleg áhrif á meðvitund og
skilning íslendinga á þessum margbrotnu og
skæðu sjúkdómum.
„Þegar Krabbameinsfélagið var stofnað árið
1951 var magakrabbamein eitt algengasta krabba-
meinið meðal íslendinga. Það átti sér sínar skýr-
ingar í mataræði þjóðarinnar sem um aldir hafði
borðað saltaðan, reyktan, súran, úldinn og mygl-
aðan mat. Einn af aðalhvatamönnunum að stofnun
félagsins, Níels Dungal, áttaði sig á samhenginu
þarna á milli og nú er svo komið að nýgengi þessa
krabbameins hefur lækkað verulega; neysluvenjur
þjóðarinnar hafa gerbreyst og nú er slíkur matur
ekki lengur daglega á borðum landsmanna."
Mikill árangur af starfi Krabbameinsfélagsins
„Krabbameinsfélag íslands eru eins konar regn-
hlífarsamtök yfir einum 30 aðildarfélögum í land-
inu en í upphafi voru þau þrjú. Starfið felst annars
vegar í fræðslu og forvömum en hins vegar í
rannsóknum og umfangsmikilli leit að krabba-
meinum í brjósti og leghálsi hjá konum á Islandi.
Skipuleg leit að leghálskrabbameini hófst hjá
Krabbameinsfélaginu árið 1964 og árið 1987 hófst
skipuleg leit að brjóstakrabbameini með mynda-
töku. „Leitarstarfsemi Krabbameinsfélagsins hefur
skilað gríðarlega góðum árangri enda skiptir öllu
máli að greina krabbamein á byrjunarstigum þess.
Krabbameinsfélögin hafa einnig stundað mark-
visst starf í baráttunni gegn reykingum og eiga
stóran þátt í hversu mjög hefur dregið úr reyking-
um meðal þjóðarinnar á undanfömum árum."
Með hækkandi meðalaldri þjóðarinnar sem í
dag státar af einum lengsta lífaldri beggja kynja
í heiminum er ljóst að Krabbameinsfélagið hefur
lagt sitt lóð á vogarskálamar og það ekki lítið.
„Krabbamein er sjúkdómur efri áranna og því er
ekki skrýtið að það sé í mörgum tilfellum dán-
armein aldraðra íslendinga. Krabbameinsleit og
forvarnir gegn því snúast um að koma í veg fyrir
ótímabæran dauða af völdum krabbameina og
að upplýsa fólkið í landinu um gildi forvarna og
heilsusamlegt lífemi. Þar skiptir mestu máli að
hættan af reykingum sé öllum ljós svo og óhóf
af öðru tagi hvort sem er í mataræði eða áfeng-
isneyslu. Krabbameinsfélagið hefur notið mikils
velvilja og meðbyrs meðal þjóðarinnar allt frá
upphafi og aldrei hefur verið efast um tilgang
þess eða heilindi í því starfi sem fer fram á vegum
þess.
Margir geta þó í dag lifað góðu lífi eftir að hafa
greinst með krabbamein og ég er ekki hlynnt-
ur því að skilgreina fólk sem hefur náð bata
af krabbameini sem krabbameinsjúklinga. Ekki
frekar en að sá sem hefur fótbrotnað er ekki kall-
aður fótbrotssjúklingur uppfrá því. Eitt algengasta
krabbameinið meðal karla er blöðruhálskirtils-
krabbamein og það kemur yfirleitt ekki fram fyrr
en eftir sextugt. Greining á þessu krabbameini
er vandmeðfarin þar sem margir geta lifað góðu
lífi með þessa greiningu og oft getur verið álita-
484 LÆKNAblaðið 2008/94