Læknablaðið - 15.05.2010, Qupperneq 44

U M R Æ Ð U R
V I Ð T A L V I Ð
O G FRÉTTIR
HEILBRIGÐISRÁÐHERRA
Skýr framtíðarsýn er mikilvæg
Eru heilbrigðismál vinsælasti málaflokkurinn í stjórnsýslunni?
Metaðsókn í embætti heilbrigðisráðherra virðist benda til þess.
Fjórir ráðherrar á jafnmörgum árum. Kannski segja þessi tíðu
ráðherraskipti þó gagnstæða sögu en hvort heldur sem er tók
Álfheiður Ingadóttir við embættinu af flokksbróður sínum Ögmundi
Jónassyni í fyrrahaust í kjölfar átaka innan ríkisstjórnarinnar sem
lauk með því að Ögmundur sagði sig frá setu í ráðherrastólnum.
Vinstri hreyfingin - grænt framboð hefur á
stefnuskrá sinni að verja og viðhalda heilbrigðis-
þjónustu á vegum hins opinbera og boðar
jöfnuð allra þegna til góðrar og öruggrar
þjónustu. Rekstur heilbrigðiskerfisins í skugga
efnahagshruns og meðfylgjandi kreppu er kannski
ekki eftirsóknarvert fyrir nokkurn stjórnmálaflokk
en Álfheiður segir þó jákvætt að flokkur
kvenfrelsis, félagshyggju og jöfnuðar skuli vera við
stjórnvölinn í slíku árferði til að verja þjónustuna
eftir því sem föng eru á, fremur en að sjónarmið
frjálshyggju ráði ferðinni. „Ég hefði ekki viljað
sjá Sjálfstæðisflokkinn stjórna velferðarmálum
á niðurskurðartímum. Það er mjög mikilvægt
að hlúð sé að innviðum þjónustunnar og
heilbrigðiskerfið varið fyrir ágjöf þegar svo árar
sem nú. Möguleikarnir á að bæta við þjónustuna
og efla hana eru kannski ekki miklir einmitt núna
en það skiptir gríðarlegu máli hvernig haldið er
á heilbrigðisþjónustunni á niðurskurðartímum,
jafnvel meira máli en á uppsveiflutímum."
Það liggur pá beinnst við að spyrja ráðherrann um
forgangsröðun, og hvaða þætti þjónustunnar hún telji
mikilvægast að verja.
„Meginmarkmiðið er að verja grunnþjónustuna
þannig að við getum tryggt öfluga og góða
þjónustu með jöfnum aðgangi fyrir alla, án
mismununar vegna efnahags."
Sérðu leið til að viðhalda þjónustunni með
núverandi niðurskurði án þess að kostnaður sjúklinga
aukist?
„Ég tel það alveg ljóst að áframhaldandi
niðurskurður á þessu ári og því næsta muni draga
úr heilbrigðisþjónustunni. Biðlistar munu lengjast
og aðgengi að þjónustu verður erfiðara. Það verður
ekki hægt að mæta frekari niðurskurðarkröfum án
þess að skerða ákveðna þjónustu og jafnvel loka
einhverjum hlutum hennar. Aðalatriðið er þó að
tryggja öryggi sjúklinga og að grunnþjónustan fái
Hávar að standa svo hægt sé að efla hana að nýju þegar
Sigurjónsson betur árar. Það er auðvelt að varpa kostnaðinum
yfir á sjúklingana og það hafa verið gerðar
margar tillögur um hækkun sjúklingaskatta. Við
þeim höfum við ekki orðið nema að litlu leyti og
þrátt fyrir 5% heildarhækkun á komugjöldum
í fjárlögum þessa árs voru komugjöld í
heilsugæslunni ekki hækkuð um síðustu áramót.
Öll gjöld fyrir börn innan 18 ára aldurs voru felld
niður á heilsugæslunni um áramótin og einnig
komugjöld á bráða- og slysadeildir sjúkrahúsanna.
Þetta er stefnumarkandi ákvörðun sem sýnir
áherslu okkar á að tryggja að bamafjölskyldur
hafi ömggan aðgang að grunnþjónustu án tillits
til efnahags. Það skiptir gríðarlega miklu máli að
hafa skýra framtíðarsýn á niðurskurðartímum og
flatur niðurskurður er ekki málið. Það verður að
forgangsraða og leggja áherslurnar rétt þannig að
við búum í haginn fyrir framtíðina."
Launalækkun snertir læknana mest
Álfheiður segir að heilbrigðiskerfið hafi sannarlega
mátt við sjálfsskoðun og gagnrýninni yfirferð á
öllum kostnaðarliðum. „Niðurskurður síðasta árs
tókst í rauninni án þess að þjónustan væri skert
og án þess að brysti á með fjöldauppsögnum.
Þetta ár verður hins vegar erfiðara og þá er
viðbúið að eitthvað verði undan að láta. Hjá því
verður ekki komist. Við höfum hins vegar gefið
út skýr leiðarljós fyrir stjórnendur stofnana um
hvernig standa skuli að niðurskurði. I fyrsta lagi
að tryggja öryggi sjúklinga. í öðm lagi að verja
störfin og forðast þannig uppsagnir í lengstu
lög enda dugir ekki að velta kostnaði yfir á
atvinnuleysistryggingasjóð eða sveitarfélögin. í
þriðja lagi að jafna kjörin með því að verja lægstu
launin en lækka hlutfallslega mest hæstu launin,
sem snertir læknana mest."
Eru læknarnir að þínu mati hin breiðu bök í
heilbrigðiskerfinu ?
„Það er staðreynd að eftir að bankarnir féllu
er hvergi í okkar samfélagi meiri launamunur
en í heilbrigðisþjónustunni. Þar var því eftir
töluverðu að slægjast. Við erum auðvitað bundin
af kjarasamningum lækna en til dæmis hafa verið
gerðar breytingar á vöktum lækna og teknar af
ýmsar fastar greiðslur. Þá hefur verið dregið úr
stjórnunarkostnaði. Allt er þetta liður í því að geta
uppfyllt skilyrðin um að verja störfin og skerða
ekki lægstu launin."
Við þessu hafa læknar brugðist með ýmsum hætti.
Nokkur hópur hefur tekið sig upp og farið til starfa
356 LÆKNAblaðið 2010/96