Læknablaðið - 15.05.2010, Side 50

UMRÆÐA 0 G FRÉTTIR
UMFERÐARÖRYGGI
athugasemdir enda er þetta stórt frumvarp og
umferðarlögin snerta nær alla í samfélaginu
með einhverjum hætti. Við höfum ekki fengið
athugasemdir frá læknum um 61. greinina og
kannski stafar það af því að samtökum lækna
var ekki send formleg beiðni um athugasemdir.
Frestur til að gera athugasemdir á netinu rann út
15. nóvember í fyrra. Fyrir vikið hefur 61. greinin
fengið mun minni umræðu og umfjöllun en
margar aðrar greinar frumvarpsins."
Enn er þó svigrúm til að gera athugasemdir
því samgöngunefnd Alþingis fær frumvarpið
til umfjöllunar eftir að ráðherra hefur mælt fyrir
því í þinginu og kvaðst Birna gera ráð fyrir að
samgöngunefndin hafi frumvarpið til skoðunar
til haustsins.
Skýring við 61. grein frumvarpsins
I skýringum með hinu nýja frumvarpi um
umferðarlög segir um 61. greinina:
Greinin er í meginatriðum samhljóða 53. gr.
gildandi laga. Þó er lagt til í 2. mgr. að lögfest
verði nýmæli sem ætlað er að tryggja enn frekar
að raunhæft og virkt læknisfræðilegt eftirlit sé
með því að ökumenn fullnægi skilyrðum b-liðar 2.
mgr. 57. gr. um að vera líkamlega og andlega hæfir
til að stjórna ökutæki. Lagt er til að mælt verði
fyrir um þá skyldu læknis að gera trúnaðarlækni
Umferðarstofu viðvart án tafar ef hann telur að
vafi leiki á því að handhafi ökuréttinda fullnægi
ekki umræddum skilyrðum b-liðar 2. mgr. 57. gr.
Þar sem læknir eru bundinn þagnarskyldu um
málefni sjúklinga sinna samkvæmt 1. mgr. 15.
gr. læknalaga nr. 53/1988 og 1. mgr. 12. gr. laga
nr. 74/1997 um réttindi sjúklinga, er sérstaklega
lögboðið að þessi þagnarskylda standi um-
ræddri tilkynningarskyldu ekki í vegi. Er þá
meðal annars horft til 2. mgr. 15. gr. læknalaga
þar sem segir að þagnarskylda læknis „[gildi]
ekki bjóði lög annað eða sé rökstudd ástæða
til þess að rjúfa þagnarskyldu vegna brýnnar
nauðsynjar", og til 1. mgr. 13. gr. laga um réttindi
sjúklinga, þar sem segir að „[þagnarskylda]
skv. 12. gr. [nái] ekki til atvika sem starfsmanni
í heilbrigðisþjónustu ber að tilkynna um sam-
kvæmt öðrum lagaákvæðum". í þeim tilvikum
beri starfsmanni í heilbrigðisþjónustu skylda til
að koma upplýsingum um atvikið á framfæri við
þar til bær yfirvöld, sbr. síðari málsl. 1. mgr. 13. gr.
laga nr. 74/1997. Hér vegast annars vegar á brýnir
almannahagsmunir af því að þeir ökumenn, sem
vafi leikur á að fullnægi lögmæltum heilbrigðis-
kröfum, séu ekki undir stjórn ökutækis, og hins
vegar hagsmunir einstaklinga af því að eiga í
trúnaðarsambandi við lækni. Nauðsynlegt er
að gera lækni það kleift að gera trúnaðarlækni
viðvart ef vafi leikur á um aksturshæfni
ökumanns. Eðlilegt er hins vegar að endanlegt
mat um hvort á skorti að ökumaður sé líkamlega
og andlega hæfur til að stjórna ökutæki sé í
höndum sérstaks trúnaðarlæknis Umferðarstofu,
en ekki persónulegs læknis hlutaðeigandi. Að
fenginni tilkynningu læknis skal trúnaðarlæknir
Umferðarstofu, eins fljótt og unnt er, óska
eftir því að hlutaðeigandi ökumaður komi til
læknisrannsóknar. Við þá rannsókn skal meta
þá líkamlegu og andlegu þætti sem áhrif hafa á
aksturshæfni og koma nánar fram í reglum sem
ráðherra setur í reglugerð, að höfðu samráði við
heilbrigðisráðherra og landlækni. Trúnaðarlæknir
getur ákveðið að handhafi ökuréttinda fari í
verklegt ökupróf að lokinni læknisrannsókn. Þá er
gert ráð fyrir að ráðherra setji í reglugerð nánari
ákvæði um skipun trúnaðarlæknis Umferðar-
stofu, einn eð fleiri, hæfniskröfur þeirra o.fl., að
höfðu samráði við heilbrigðisráðuneytið.
Akvæði 3. mgr. er byggt á 2. og 3. málsl. 1. mgr.
53. gr. gildandi laga, en gerðar eru ákveðnar efnis-
og orðalagsbreytingar sem taka mið af nýmæli
2. mgr., sem gerð er grein fyrir hér að framan. Þá
er lagt til að útgefanda ökuréttinda sé skylt að
afturkalla ökuréttindi ef svo hátt er til sem segir í
ákvæðinu.
Gera veröur ráð fyrir eldri ökumönnum
Bima sagði að þrátt fyrir að frumvarpið feli
i sér breytta skipan mála samkvæmt nýjum
umferðarlögum verður það eftir sem áður háð
mati hverjir teljist öruggir ökumenn í umferðinni.
Setja verði skýr viðmið.
„Það er mikið tilfinningamál fyrir marga
eldri ökumenn að vera sviptir ökuréttindum.
Með markvissum aðgerðum er mögulegt að
viðhalda aksturshæfni ökumanna. Hafa verður í
huga að meðalaldur þjóðarinnar hækkar. Næsta
kynslóð sem mun teljast til eldri borgara verður
líklega miðað við núverandi eldri borgara, betur
menntuð, með hærri eftirlaun, hraustari og þar
með langlífari. Eldri ökumönnum í umferðinni
mun því fjölga. Aðrir valkostir en einkabíllinn eru
að bættar almenningssamgöngur myndu draga úr
vægi einkabílsins og að við borgarskipulag þarf í
auknum mæli að taka tillit til þarfa eldri borgara."
Birna nefndi ennfremur að til að tryggja öryggi
aldraðra ökumanna og annarra í umferðinni mætti
hugsa sér að takmarka akstur eldri ökumanna
við ákveðinn tíma dags, efna til námskeiða fyrir
eldri ökumenn, gera ráð fyrir eldri ökumönnum
í umferðinni og að sníða mætti ökutæki að eldri
ökumönnum.
362 LÆKNAblaðlð 2010/96