Læknablaðið - 15.05.2010, Blaðsíða 60

■ UMRÆÐAR O G FRÉTTIR
HJARTABILUN
Dagur hjartabilunar
Evrópska hjartasjúkdómafélagið (ESC) hefur valið þann 8. maí sem
alþjóðlegan dag þar sem vakin er athygli á og fræðslu miðlað til
almennings og fagfólks um hjartabilun. Læknablaðið ræddi við
Önnu G. Gunnarsdóttur hjúkrunarfræðing og Ingu S. Þráinsdóttur
hjartalækni á göngudeild hjartabilunar á Landspítalanum við
Hringbraut. Tilgangurinn var að fræðast um sjúkdóminn og sérhæfða
starfsemi göngudeildar hjartabilunar á Landspítalanum.
„Það hefur orðið mikil aukning í hinum vestræna
heimi undanfarinn áratug á nýgengi hjartabilunar
en horfur eru ekki góðar og frá greiningu
alvarlegrar hjartabilunar er einungis um 50%
lifun að fjórum árum liðnum og 25% lifun eftir
10 ár. Sjúkdómurinn er ein algengasta orsök
sjúkrahúsinnlagna hjá 60 ára og eldri og
endurinnlagnir eru innan árs hjá þriðjungi.
Sýnt hefur verið fram á að um það bil 30%
endurinnlagna tengjast lélegum félagslegum
stuðningi," segir Inga í upphafi samtalsins.
„Kostnaður sem heilbrigðiskerfi bera vegna
hjartabilunar er hár og mikilvægt að lækka
hann. Sérhæfðum göngudeildum fyrir sjúklinga
með hjartabilun hefur því fjölgað víðast hvar
í heiminum þar sem markmiðið er að draga
úr innlögnum, fækka legudögum, hámarka
lyfjameðferð og veita sérhæfða ráðgjöf um
greiningu og meðferð," segir Anna.
„Það er mikilvægt að greina hjartabilun á
fyrstu stigum og hefja markvissa lyfjameðferð.
Hjartaómskoðun gefur gleggsta mynd en einnig
er segulómun notuð til greiningar auk fleiri
rannsókna. Hjartabilun er langvinnur sjúkdómur
sem á sér ýmsar orsakir, svo sem kransæðasjúkdóm,
hjartsláttartruflanir, langvarandi háþrýsting,
sykursýki og meðferðarúrræði önnur en
lyfjameðferð eru sértæk. Markmið meðferðar
miðar gjaman að því að viðhalda þeirri getu
sem til staðar er hjá sjúklingnum og reyna
að hægja á framgangi hjartabilunar. Sérhæfð
meðferðarúrræði eru hjartadæla, gangráður/
Hávar bjargráður og hjartaskipti. Ljóst er að slík úrræði
Sigurjónsson ciga ekki við hjá öllum hjartabilunarsjúklingum
og eru notuð þegar slíkt er talið nauðsynlegt og
mögulegt," segir Inga.
Verulega skert lífsgæði
Einkenni hjartabilunar eru flokkuð samkvæmt
flokkunarkerfi NYHA frá stigi I-IV.
„Lífsgæði sjúklinga á síðari stigum eru
oft verulega skert og þörf er á nokkuð þéttu
eftirliti og stuðningi. Einkenni geta versnað
tímabundið og orðið mjög bráð með umtalsverðri
vökvasöfnun og mæði. Ekki er endilega alltaf þörf
á innlögn á sjúkrahús og göngudeild hjartabilunar
hefur getað sinnt meðferð, svo sem lyfjagjöf í æð
og annast eftirlit í kjölfarið," segir Anna.
Göngudeildin hefur verið starfrækt
frá árinu 2004 og hjúkrunarfræðingur stýrt
starfseminni ásamt umsjónarlækni og öðrum
hjartasérfræðingum eftir þörfum. Langflestir
sjúklinga göngudeildarinnar eru í NYHA flokki
III-IV. Skipulag starfseminnar miðar að því að
veita sérhæfða hjartabilunarmeðferð og ein-
kennaeftirlit auk þess sem þar er veitt víðtæk
fræðsla um sjúkdóminn, einkenni, meðferð
og ýmis réttindi sem við eiga í tengslum
við Sjúkratryggingar íslands. Samvinna er við
sjúkraþjálfara og næringarráðgjafa enda er slíkt
nauðsynlegt fyrir þennan sjúklingahóp. Lagt
er upp með 3-6 mánaða ferli fyrir sjúklinga
þar sem lokið er við nauðsynlegar rannsóknir,
meðferðarmarkmið sett, meðferð fínstillt og farið
yfir fræðslu og félagslegar þarfir. Að þeim tíma
liðnum er sjúklingur áfram í eftirliti á vegum síns
læknis utan spítalans. Þó er alltaf ákveðinn hópur
sjúklinga sem ekki útskrifast frá göngudeildinni,
í flestum tilfellum eru það sjúklingar á stigi IV
og einnig ef talið er að sjúklingur þurfi sértæk
meðferðarúrræði innan tiltölulega skamms tíma.
„Hjartabilunargöngudeildin sinnir sem sagt
sérhæfðri uppvinnslu þeirra sjúklinga sem
hugsanlega þurfa að gangast undir hjarta-
skipti eða þurfa að fá ígrædda hjartadælu
(HeartMatelI) eða önnur sértæk inngrip, svo
sem hjartabilunargangráð (biventricular) og eða
bjargráð," segir Anna.
372 LÆKNAblaðið 2010/96