Læknablaðið - 15.09.2010, Blaðsíða 14

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
450
300
150
<1 1-10 11-20 21-30 31-40 41-50 51-60 61-70 71-SO >S0
Aldurshópar (Ár)
226
■■ Allir
—Karlar
—Konur
Mynd 2. Aldursbundið nýgengi C. difficile sýkinga á Landspítala á hverja 100.000 karla,
konur og íbúa ísiands árin 1998-2008. íbúafjöldi var fenginn frá Hagstofu íslands,1S
Kerfisbimdið úrtak
Á mynd 3 kemur fram fjöldi tilfella eftir
mánuðum auk fjölda tilfella miðað við innlagnir.
Þegar rýnt er í myndina má sjá að breytileiki í
fjölda tilfella milli mánaða útskýrist að einhverju
leyti af umsvifum í starfsemi spítalans. Hún
sýnir talsverðan breytileika milli ára en með hana
til hliðsjónar var afráðið að taka kerfisbundið
úrtak úr heildarþýðinu þannig að farið var
yfir sjúkraskrár allra þeirra sem greindust tvo
mánuði, janúar og júní, innan hvers árs en það
reyndust vera alls 249 sýkingar. Af þessum hópi
reyndust 12 (5%) sýkingar vera byggðar á falskt
jákvæðum eiturefnaprófum. Því voru 237 C.
difficile sýkingar rannsakaðar nákvæmlega með
tilliti til áhættuþátta, birtingarforms, meðferðar
og afdrifa sjúklinga, með það fyrir augum að
kanna hvort einhver þessara þátta hefði breyst á
tímabilinu.
Að minnsta kosti 72% þeirra sem sýktust
höfðu tekið sýklalyf innan þriggja mánaða fyrir
greiningu sýkingar. Langflestir þeirra höfðu
tekið sýklalyf af penicillín-flokki (90%) og innan
þess flokks höfðu flestir tekið amoxicillín með
klavúlansýru (44%) en næst kom cloxacillín (16%).
42% höfðu tekið lyf úr flokki annarrar og þriðju
kynslóðar kefalósporína og 25% flúórókínólóna.
Tæpur þriðjungur (30%) sjúklinga tók einhvers
konar ónæmisbælandi lyf. Flestir (78%) voru
greindir í spítalalegu og voru 88% sjúklinga með
niðurgang. Önnur einkenni, líkt og kviðverkir,
ógleði, slappleiki og uppköst, komu fram í aðeins
um fjórðungi tilfella. Lfm 28% sjúklinga höfðu hita
yfir 38,3°C og var hæsti hiti 41,1°C en 40% allra
sjúklinga höfðu hækkuð hvít blóðkorn.
Upplýsingar um meðferð við C. difficile
sýkingu fundust í sjúkraskrám fyrir 187 (79%)
sjúklinga af þeim 237 sýkingum sem voru
rannsakaðar. Langflestar (173/187, 93%)
þeirra sem unnt var að leggja mat á voru
upprættar með sýklalyfjameðferð. í 84% þeirra
tilfella var veitt meðferð með metrónídazóli,
5% með vankómýcíni og 10% með báðum
lyfjum. Einn fékk meðferð með vankómýcíni og
rífampícíni og einn fékk ónafngreint sýklalyf.
25 (13%) fengu viðbótarmeðferð með lifandi
bakteríum (Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus
bifidus) og allir nema einn þeirra fengu hana
ásamt sýklalyfjum. 23 (13%) þeirra sem fengu
meðferð með lyfjum þurftu á endurtekinni
sýklalyfjameðferð að halda vegna bakslaga. Þar af
fengu 13 fullan bata eftir tvær sýklalyfjameðferðir,
fimm þeirra eftir þrjár en fimm þurftu á fjórum
sýklalyfjameðferðum að halda til þess að ná
fullum bata. Enginn þeirra, sem rannsakaðir
voru, þurfti að gangast undir aðgerð vegna C.
difficile sýkingar og enginn lést af völdum hennar.
Af þeim sjúklingum, sem voru í úrtaki, létust
21/237 í sömu legu eða 9%. Sýkingin var ekki talin
aðaldánarorsök í neinu tilviki.
Umræða
Innsendum hægðasýnum til leitar að eiturefnum
C. difficile fjölgaði árin 1998-2008. Nýgengi
C. difficile sýkinga á Landspítala hækkaði frá
árinu 1998 til ársins 2008 hvort sem miðað er
við íbúafjölda Islands, innlagnir eða legudaga.
Mesta athygli vekur toppur í nýgengi árin 2001-
2005 og svo lægðin sem fylgir á eftir árið 2006.
Það veikir rannsóknina og skekkir niðurstöður
hennar að notuð voru þrjú ólík greiningarpróf á
tímabilinu sem var rannsakað. Sveiflur í nýgengi
sýkinga verða um svipað leyti og skipt er um
greiningarpróf. Greiningarpróf fyrir C. difficile
sem notuð voru fram að janúar árið 2005 gáfu
falskt jákvætt svar ef blóð var í hægðum sjúklinga.
Prófið sem tekið var í notkun þá gerir það hins
vegar ekki. Á móti þessu kemur að nýja prófið
greinir toxín A og B en það gamla greindi aðeins
toxín A. Nýja prófið greinir því fleiri réttilega
jákvæða en engan falskt jákvætt vegna blóðs í
sýni. Því er ekki augljóst hvernig greiningarprófin
skekkja niðurstöðumar. Toppurinn nær hins
vegar út árið 2005 svo nýtt greiningarpróf er ekki
nægjanleg útskýring á þeim sviptingum sem
verða á mótum áranna 2005 og 2006. Einnig má
benda á að fjöldi sýkinga er ekki mikill og geta lítil
frávik breytt honum mikið og breytileiki milli ára
getur verið töluverður án þess að ákveðin skýring
liggi að baki. Hugsanlegt er að þættir líkt og
526 LÆKNAblaðið 2010/96