Læknablaðið - 15.09.2010, Blaðsíða 64

■ UMRÆÐA 0 G FRÉTTIR
LÍFEYRISSJÓÐUR
Ábending um grein um lífeyrisgreiðslur
Gunnar
Baldvinsson
framkvæmdastjóri
Almenna lífeyrissjóðsins
í Læknablaðinu 7-8/2010 er umfjöllun um
lífeyrisgreiðslur úr Almenna lífeyrissjóðnum og af
því tilefni rætt við Tryggva Ásmundsson lækni. í
inngangi greinarinnar og viðtali við Tryggva gætir
misskilnings, sem nauðsynlegt er að leiðrétta.
Það er rangt að ákvarðanir stjórnar Almenna
lífeyrissjóðsins séu harðlega gagnrýndar í
Rannsóknarskýrslu Alþingis. í skýrslunni er ekkert
fjallað sérstaklega um Almenna lífeyrissjóðinn
og ákvarðanir stjórnar hans. Skýrslan fjallar
hins vegar nokkuð um notkun lífeyrissjóða á
afleiðusamningum til að draga úr sveiflum á
ávöxtun erlendra verðbréfa í krónum og dregur
í efa að það hafi verið rétt hjá lífeyrissjóðum að
gera það.
Stjórn Almenna lífeyrissjóðsins tók ekki
stöðu með krónunni eins og Tryggvi segir.
Samkvæmt fjárfestingarstefnu notaði sjóðurinn
gjaldeyrisvarnir til að draga úr sveiflum í ávöxtun
af erlendum verðbréfum og til að verja sjóðinn
fyrir falli á erlendum verðbréfum í íslenskum
krónum. Skuldbindingar sjóðsins eru í íslenskum
krónum en erlendar eignir í öðrum myntum. Með
gjaldeyrisvörnum var stefnt að því að draga úr
sveiflum vegna flökts á gengi gjaldmiðla og koma
í veg fyrir að erlendar eignir lækkuðu í íslenskum
LEDIGE STILLINGER
BR0NN0Y HELSE- OG VELFERDSSENTER
3 kommunalt ansatte fastleger
Opplysninger om stillingene kan fás hos:
Avdelingsleder Jorn Georg Johansen, tlf. +47 75 01 24 07
Kommuneoverlege Tore Dahl, tlf. +47 75 01 24 00.
Soknadsfrist: 22.09.10. Merk soknaden 10/3567.
Sok elektronisk via www.jobbnorge.no eller
www.bronnoy.kommune.no, hvor du ogsá finner
fullstendig annonsetekst.
BR0NN0Y KOMMUNE
krónum ef krónan styrkist gagnvart öðrum
gjaldmiðlum. Eðli gjaldeyrisvarna er að sjóðurinn
verður fyrir minna tjóni ef erlendar eignir lækka
í íslenskum krónum við styrkingu eða hagnast
minna ef erlendar eignir í íslenskum krónum
hækka við veikingu krónunnar.
Gjaldeyrisvarnir eru ekki ókeypis og til lengri
tíma verður alltaf tap af vamarsamningum sem
nemur kostnaði við þá og því gera fjárfestar
eingöngu svona samninga ef þeir telja það
meira virði að draga úr sveiflum. Vegna jákvæðs
vaxtamunar við útlönd voru varnarsamningar
hins vegar sérstaklega hagstæðir á árunum 2004-
2008 og skiluðu fjárfestum vöxtum. Það þýddi
að krónan mátti veikjast um allt að 10% áður en
fjárfestar greiddu kostnað fyrir samningana.
Árið 2008 veiktist íslenska krónan mikið
gagnvart öðrum gjaldmiðlum og mest eftir að
íslensku viðskiptabankamir féllu í október. Eftir
að bankamir féllu gátu lífeyrissjóðir ekki lokað
neinum samningum og því myndaðist mikið
tap af þeim sé reiknað með gengi á gjalddaga.
Lífeyrissjóðir telja að alger forsendubrestur hafi
orðið við fall bankanna en hafa boðist til viðræðna
um uppgjör miðað við gengi krónunnar þegar
bankarnir féllu. Almenni lífeyrissjóðurinn hefur
bókfært samningana miðað við verstu mögulegu
niðurstöðu og er bókfært tap um 6,3% af eignum
sjóðsins. Náist samningar um uppgjör miðað við
gengi við fall viðskiptabankanna lækkar tapið í
2,7%. Þrátt fyrir að sjóðurinn hafi í varúðarskyni
gjaldfært tap af samningunum með þessum
hætti er alveg óvíst hvort að sjóðnum beri lagaleg
skylda til að gera samningana upp og þá með
hvaða hætti.
Því miður hefur Almenni lífeyrissjóðurinn þurft
að skerða lífeyrisgreiðslur eftir efnahagshrunið
eða um 10% vegna slæmrar afkomu árið 2008 og
um 12% vegna ársins 2009. Ástæðan fyrir því er að
eignir sjóðsins hafa rýmað vegna efnahagsáfallsins.
Eignarýrnun er mest vegna taps af fjárfestingum í
innlendum skráðum verðbréfum. Rétt er að hafa
í huga að lífeyrisgreiðslur eru verðtryggðar og
hækka mánaðarlega með breytingu á vísitölu
neysluverðs. Árið 2008 hækkuðu lífeyrisgreiðslur
um 16,8% og árið 2009 um 8,6% vegna verðbólgu
eða samtals um 26,8%. Eftir skerðingu hækkuðu
lífeyrisgreiðslur því um 6% nettó en á sama tíma
stóðu heildarlaun hjá fullvinnandi launamönnum
í stað. Laun stjómar Almenna lífeyrissjóðsins hafa
verið óbreytt frá árinu 2007 og því rýmað um
26,8% að raungildi.
Til langs tíma breytast lífeyrisréttindi og
576 LÆKNAblaðiö 2010/96