Læknablaðið - 15.09.2010, Blaðsíða 25

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
Kostnaðarvirknigreining
á bólusetningu gegn
pneumókokkum á Islandi
Ágrip
Margrét
Björnsdóttir
heilsuhagfræðingur og
hjúkrunarfræðingur
Lykilorð: pneumókokkar,
bólusetning, kostnaðarvirkni.
Þessi rannsókn var unnin sem
lokaverkefni til meistaraprófs í
heilsuhagfræði við hagfræðideild
Háskóla íslands.
Tilgangur: Pneumókokkasýkingar eru algengar
meðalbama ogroskinna einstaklinga. Með tilkomu
ónæmra stofna er árangur sýklalyfjameðferðar
orðinn takmarkaður. Af þeim sökum er víða
erlendis farið að bólusetja böm gegn algengustu
hjúpgerðum pneumókokka. Tilgangur verk-
efnisins var að meta hvort hagkvæmt væri að taka
upp bólusetningu gegn pneumókokkum á íslandi.
Efniviður og aðferðir: Kostnaðarvirknigreining
var gerð út frá samfélagslegu sjónarhorni þar
sem kostnaðarvirknihlutfallið ICER var metið út
frá kostnaði á hvert viðbótarlíf og viðbótarlífár.
Greiningin var miðuð við árið 2008 og allar
kostnaðartölur reiknaðar út samkvæmt því. Við
núvirðingu var miðað við 3% afvöxtunarstuðul.
Niðurstöður: Árlegur kostnaður samfélagsins
vegna pneumókokka á íslandi var metinn
718.146.252 kr. ef börn væru bólusett en 565.026.552
kr. ef ekki væri bólusett. Umframkostnaður vegna
bólusetningarinnar var því 153.119.700 kr. Með
bólusetningunni væri árlega hægt að bjarga
0,669 lífum meðal bama á aldrinum 0-4 ára og
21,11 lífárum. Kostnaðar vegna hvers viðbótarlífs
sem hægt væri að bjarga með bólusetningunni
var 228.878.476 kr. og 7.253.420 kr. vegna hvers
viðbótarlífárs.
Ályktun: Að teknu tilliti til þeirra forsendna sem
gefnar eru í upphafi benda niðurstöður til þess
að bólusetning gegn pneumókokkum á íslandi sé
hagkvæm.
Inngangur
Pneumókokkar eru bakteríur sem geta valdið
alvarlegum sýkingum og í sumum tilfellum
leitt til dauða. Börn og aldraðir eru einkum
í áhættuhópi en alvara sýkinga er háð því
hvert í líkamann bakteríurnar berast. Sýkingar
af völdum pneumókokka eru ýmist ífarandi
eða yfirborðssýkingar. ífarandi sýkingar geta
verið lífshættulegar og sem dæmi um það
má nefna heilahimnubólgu, blóðsýkingu og
lungnabólgu. Miðeyrnabólga er dæmi um
pneumókokkasýkingu sem ekki er ífarandi. Slíkar
sýkingar eru algengari en ífarandi sýkingar en
ekki jafnhættulegar.1'3 Samkvæmt upplýsingum
frá Alþjóðaheilbrigðismálastofnuninni látast
árlega allt að ein milljón barna yngri en fimm ára
úr pneumókokkasýkingum í heiminum.4 Talið er
að dauðsföll meðal fullorðinna séu álíka mörg.5
Framan af var sýklalyfjameðferð árangursrík
við meðhöndlun á pneumókokkasýkingum en
með tilkomu ónæmra stofna er árangur hennar
orðinn takmarkaður. Þess vegna er mikilvægt að
leita leiða til þess að fyrirbyggja sýkingar. Þar með
má einnig lækka meðferðarkostnað sem getur
verið mikill fyrir samfélagið. Ein leið til þess er
að taka upp bólusetningar gegn pneumókokkum.
Hér á landi hefur verið mælt með að einstaklingar
eldri en 60 ára láti bólusetja sig á tíu ára fresti.
Á undanförnum árum hefur aukin áhersla verið
lögð á þróun bólusetningaáætlunar sem dregur
úr hættu á pneumókokkasýkingum í bernsku.4-
6' 7 Fjölsykrubóluefni hafa sýnt góðan árangur
meðal fullorðinna en hafa aðeins í för með sér
takmarkaða mótefnamyndun hjá bömum þar sem
ónæmiskerfi þeirra er ekki fullþroskað. Aftur á
móti hefur próteintengt fjölsykrubóluefni reynst
árangursríkt meðal barna.
Um nokkurt skeið hefur verið á markaði
bóluefni sem veitir vörn gegn sjö af yfir 90 hjúp-
gerðum bakteríunnar og verið er að þróa bóluefni
sem veita vörn gegn fleirum. Ýmsar rannsóknir
hafa sýnt fram á góðan árangur þess meðal bama
yngri en tveggja ára og víða erlendis hafa slíkar
bólusetningar þegar verið teknar upp.8'10
Enn sem komið er hefur engin hagfræðileg
úttekt verið gerð á því hvort hagkvæmt væri
að taka upp slíka bólusetningu hér á landi en
árlega greinast um 48 manns með alvarlegar
pneumókokkasýkingar á íslandi auk þess sem
margir fá sýkingar sem ekki eru jafn hættulegar.
Ekki er ljóst hversu margir hljóta alvarlegar
og langvinnar afleiðingar pneumókokkasýkinga.
Vitað er að árlega látast um sex manns af völdum
pneumókokka. Flestir þeirra eru rosknir en gera
má ráð fyrir að tæplega eitt barn yngra en fimm
ára látist árlega af völdum pneumókokka. Þar sem
LÆKNAblaðið 2010/96 537