Læknablaðið - 15.09.2010, Blaðsíða 15

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
tímabundin aukin árvekni heilbrigðisstarfsfólks
eða faraldrar innan stakra deilda myndi hluta
toppsins. Frekari rannsókna er þörf ef útskýra á
breytilegt nýgengi til fulls.
Aukning í innsendum sýnum undanfarin 11
ár vekur einnig athygli. Hún stafar mögulega af
aukinni árvekni heilbrigðisstarfsfólks gagnvart
C. difficile sýkingum vegna fregna af aukinni tíðni
og alvarleika sjúkdómsins í löndunum í kringum
Island.
Ekki kemur á óvart að nýgengi er hæst í fólki
yfir áttræðu. Með vaxandi aldri aukast líkur á
ýmsum öðrum sjúkdómum, spítalalegu, dvöl á
stofnunum og lyfjagjöf sem auka sýkingarhættu.
Alls voru 369 jákvæðu sýnanna árin 1998-2008
flokkuð sem óþörf aukasýni. Ymsar ástæður liggja
að baki því að þessi sýni eru tekin. Stundum eru
tekin þrjú hægðasýni í röð og þau send á sama
tíma til sýklafræðideildar. Það er gert til þess að
minnka líkur á að missa af sýkingu vegna falsks
neikvæðs eiturefnaprófs. Til þess að draga úr
kostnaði sem þessu fylgir væri skynsamlegra
að senda eitt sýni í einu þar sem ekki er þörf á
fleiri sýnum eftir að eitt hefur reynst jákvætt.
Einnig er nokkuð um að hægðasýni séu send
til sýklafræðideildar til þess að athuga árangur
meðferðar við C. difficiie sýkingu. Niðurstöður
eiturefnaprófa á slíkum sýnum eru ekki gagnlegar.
Þær geta verið afvegaleiðandi þar sem þriðjungur
þeirra, sem hafa náð fullum bata með sýklalyfjum,
skilur eiturefni C. difficile út í hægðum í einhvern
tíma eftir meðferð.20 Aukin fræðsla til lækna um
rétta notkun prófsins er því við hæfi.
Rannsókn á sýkingum í janúar og júní var
afturskyggn og var erfitt að finna þau gögn sem
ætlunin var að safna. Flestir höfðu tekið sýklalyf
fyrir C. difficile sýkingu. Notkun penicillína,
kefalósporína og flúórókínólóna var áberandi
hjá þessum einstaklingum en það er svipað því
sem þekkt er annars staðar í heiminum.7 Ekki
kemur heldur á óvart að flestir voru greindir í
spítalalegu en rétt tæplega helmingur sýkinganna
(47%) voru spítalasýkingar eða 112/237. Einnig
vekur sérstaka athygli hversu mikil aukning er á
tíðni sýkinganna ef miðað er við legudagafjölda
á sjúkrahúsinu. Þær niðurstöður endurspegla þá
þróxm sem átt hefur sér stað á undanförnum árum í
rekstri sjúkrahúsa á Vesturlöndum, að legudögum
fækkar, en sjúklingar eru veikari meðan á dvöl
þeirra stendur og hætta á spítalasýkingum því
meiri. Nýlegar rannsóknir benda til þess að
aukakostnaður vegna frumsýkingar með C.
difficile sé 5.243 - 8.570 Bandaríkjadalir en 13.655
dalir fyrir þá sem fengu bakslög.21 Því er ljóst að til
mikils er að vinna við að halda tíðninni í lágmarki.
Vert er að veita því athygli að langalgengasta
einkenni sýkingar er niðurgangur og í sumum
tilfellum er hann eina einkenni sýkingar. Þó er
líklegt að vanskráning annarra einkenna geri
minna úr hlut þeirra en hann í raun og veru er.
Þá ber einnig að hafa í huga hversu lágt hlutfall
sjúklinga hefur hita og hækkuð hvít blóðkom
þrátt fyrir sýkingu. Hins vegar er líkamshiti ekki
alltaf færður samviskusamlega inn í sjúkraskrá
og í nokkrum tilfellum voru upplýsingar um
blóðrannsóknir ekki til staðar.
Niðurstöður okkar sýna að metrónídazól er
fyrsti meðferðarkostur við C. difficile sýkingum
á Islandi og virðist duga til lækningar í flestum
tilvikum. Fjöldi þeirra sem fengu aðra meðferð
en metrónídazól var ekki nægilega mikill til þess
að hægt væri að bera saman við árangur annarrar
meðferðar. Metrónídazól er víðast hvar talið
kjörlyf við vægari C. difficile sýkingum auk þess að
samkvæmt leiðbeinandi lyfjaverði Lyfjastofnunar
íslands er meðferð með metrónídazóli meira en
fimmfalt ódýrari en meðferð með vankómýcíni.22'23
Markmið rannsóknarinnar var að skýra frá
þróun C. difficile sýkinga árin 1998-2008 á
Landspítala og athuga hvort alvarlegri sýkingar
hafi greinst hér á síðari árum. Ekki voru tekin
með sýni sem send voru sýklafræðideild frá
öðrum stöðum. Gagnagrunnur sýklafræðideildar
reyndist innihalda mun áreiðanlegri upplýs-
ingar um umfang þessara sýkinga en útskriftar-
greiningar, því C. difficile sýking var aðeins skráð
í útskriftargreiningu 37 (20%) þeirra einstaklinga
í okkar úrtaki sem greindir voru með sýkinguna
í spítalalegu. Sýkingin er því mjög vantalin í
sjúklingabókhaldi spítalans. Með því að fara
eftir gagnagrunni sýklafræðideildar er unnt
að missa af tilfellum sem einungis eru greind
Mynd 3. Fjöldi C. difficile
sýkinga á Landspítala eftir
tnánuöum og á hverjar
10.000 innlagnir í tilteknum
mánuði árin 1998-2008.
LÆKNAblaðið 2010/96 527