Læknablaðið - 15.11.2011, Qupperneq 82

LJÓSMYNDIR LÆKNIS
Bjarni jónsson (1909-1999) yfirlæknir á Landakoti.
Á Landakoti 1968
Ársæll Jónsson
öldrunarlæknir
arsaell@simnet.is
Systir Cabriellafylgist með.
í bók dr. Bjarna Jónssonar Á Ltmdakoti (1990) er mynd
með heitinu „Aðgerð vegna brots á lærleggjarhálsi
á Landkoti" frá árinu 1955. Dr. Bjarni og prófessor
Snorri Hallgrímsson hafa trúlega fyrstir lækna á
íslandi gert þessar aðgerðir. í bókinni rekur dr. Bjarni
eldri viðhorf lækna að forðast að opna beinbrot en
nota gifsspelkur og rúmlegu, gjarnan í sex vikur.
Síðar kom í ljós að rúmlegan gat orsakað segarek
og legusár. Margir lifðu það ekki af, einkum eldra
fólk. Það varð því meiriháttar bylting þegar farið
var að skeyta brot saman í skurðaðgerð. Það þýddi
að hægt var að koma sjúklingnum fyrr á fætur.
Lærleggshálsbrot voru síðar nefnd mjaðmarbrot. Það
er þjália og til samræmis við að „femoral neck fracture''
og „collum fracture" var einfaldað í „hip fracture".
(Bæklunarlæknar nota nánari flokkun sem bera með
sér ólíka meðferð og áhættu.) Á einni myndanna er
óþekktur skurðstofuhjúkrunarfræðingur að aðstoða dr.
Bjarna í aðgerð og systir Gabriella fylgist með. Systir
Gabriella var smávaxin kona með mikla útgeislun,
sem sló strax á kvíða sjúklinga svo um munaði. Hún
passaði líka uppá stundvísi læknanna. Á mynd III
Myndirnar tók Ársæll
Jónsson í júní 1968
þegar hann var
aðstoðarlæknir á
Landakoti.
er dr. Bjarni að skoða röntgenmynd af leiðarapinnum,
sem lagðir voru áður en aðalgaurinn var negldur.
Þess má geta að doktorstitill Bjarna festist rækilega
við hann vegna þess að nunnurnar notuðu hann alltaf
með nafni hans.
662 LÆKNAblaðið 2011/97