Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2007, Page 31

SKOÐANASKIPTI
eigin fjölsk\'ldu. Til þess þarf fólk að geta nýtt sér íslenska tungu og hafa
aðgang að íslensku skólakerfi, íslensku velferðarkerfi, íslenskum kjara-
samningum og líka að íslenskri sögu. A alþjóðlegum fomsagnaþingum má
sjá að Islendingasögur em ekki einungis áhugamál Islendinga heldur fólks
um allan heim - allt til AstraHu og Japans. Jón Sigurðsson er ekki aðeins
táknmvnd íslensks þjóðemis heldur fyrir það samfélag sem við búum í og
eram stolt af. Og Jónas HaUgrímsson er ekki einungis gott skáld fyrir Is-
lendinga - hann er það fyrir alla sem geta lesið og skihð kvæði hans.
STEFANÍA ÓSKARSDÓTTIR
Þjóð í ólgnsjó breytinga
I grein Guðfríðar Lilju Grétarsdóttur “Isaðar gellur með harðan, hrjúfan
hreim“ er leitað svara við því hvort íslendingum stafi ógn af útlendingum.
Niðurstaða hennar er að svo sé ekki og að sýn okkar á hvað fehst í að vera
Islendingur verði að þróast í takt við breytta tíma. Rétt er að taka undir
hvort tveggja. Nálgun höfundar er þó of almenn til að hún skýri fyrir les-
endum þá krafta sem móta hugtakið þjóð og hvaða hagmunum þeir ógna
eða þjóna. I greininni era til dæmis hvorki hugtöldn „Islendingur11 eða
þjóð skilgreind. Við lesturinn fær lesandinn hins vegar þá tdlfinningu að
höfundurinn leggi að jöfiiu hópinn „íslendingar“ og maxmlegt samfélag á
Islandi og skilji því ekki þar á milli. Þetta sést m.a. af eftirfarandi:
Ýmsir minnihlutahópar íslensks samfélags hafa orðið fyrir að-
kasti og útskúfun í gegnum árin og aldimar, en jafnvel ofsafeng-
ið misrétti hefur ekki útskúfað fólk frá því að kallast Islend-
ingar, ekki fyrr en nú. Það að útiloka einstakling eða hóp ein-
staklinga frá hugtakinu „við“ hefur með einum eða öðram hætti
alvarlegar og mannskemmandi afleiðingar fyrir samfélagið allt.
I því felst ógn sem „við Islendingar11 allir þurfum að vera sam-
stíga um að fyrirbyggja, meðal annars með endurskilgreiningu
og únnkkun á eigin sjálfsmynd og þjóðemistdtund.
Hætt er við að svo almenn nálgun upphefji þjóðarhugtakið á þann veg að
þjóðemi er gefið meira vægi en til dæmis því sjónarmiði að virðing fyrir
29