Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2007, Blaðsíða 264

SVERRIR JAKOBSSON
harðstjóra. Sú m\aid er dregin upp í flestum ævisögum Maós sem komið
hafa út á Vesturlöndum undanfama áratugi-5. Mun meiri nýjung er í því
hversu valdamikill og máttugur Maó verður í meðförum höfunda og væm
stórtíðindi ef satt reyndist. Öll efnahags- og stjómmálaþróun í Kína á
hans dögum sprettur af vilja hans og raunar markar hann spor tuða um
lönd og stjómar valdhöfum í öðrum ríkjum líkt og brúðum, hvort sem
þeir em vinveittir eða óvinveittir. Að þ\d leyti má Hka bókinni \dð Da
Vinci-lykilimi efdr Dan Bro\vn. Höfundar gera ráð f\TÍr umfangsmiklu
samsæri að verki og álfka miklu samsæri við að þagga það niður svo að eng-
inn kemur auga á iflar fyrirætlanir Maós nema þau.26 Öll fræðileg gagn-
rýni á verkið gerir svo ekki annað en að ýta undir sjálfstraust höfundanna
og áhangenda þeirra — sem koma yfirleitt ekki úr fræðasamfélaginu.2
Höfundar nota valda kafla úr ritum Maós því til sönnunar að ill áform
hafi verið að baki öllum verkum hans. Setningar em shmar úr samhengi
þannig að Maó breytist úr stjórnmálamanni sem í orði Heðnu hefur
góðar fyrirætlanir í B-m\mdaskúrk sem hefur illt í hyggju en Ijóstrar
reglulega upp um fyrirætlanir sínar eins og fýrrir slysni, jafhvel í opinber-
um ræðum.28 Þessi boðskapur bókarinnar er undirstrikaður í kaflaheitum
sem er ætlað að draga fram iflmennsku Maós.
Ahersla höfunda á Maó sem þungamiðju sögunnar er kæfandi og er á
ritinu að skilja að varla hafi strá getað bærst í veröldinni án þess að hann
kæmi þar að. I bókinni em bæði sovéskir og bandarískir ráðamenn ítrekað
sýndir sem grunlaus peð í refskák Maós sem virðist því eiga að hafa verið
hvorttveggja í senn: hæfileikalaus kjáni og meistari í því að stjórna öðrum.
Sjálfur Henryr Kissinger sér ekki \dð honum (bls. 639-41) og er það nýj-
ung að honum sé frýjað vits með afdráttarlausum hætti en htlum rökum.
25 Á þetta bendir t.d. Kaz Ross í óbirtri grein, „ Mao: the too familiar stom“, The
Fortieth Anniversary: Rethinking the Genealogy and Legacy of the Cultural Revolu
tion, 9-10 June 2006 (væntanleg, sjá http://eprints.utas.edu.au/ 897/1/ Mao_ the_
too_familiar_story.pdf). Ross telur að bókin bregðist við væntingum lesenda
„looking to have the same old story' of Mao as tyrant confirmed“.
26 Sú lfldng er m.a. dregin upp af David S.G. Goodman, ,Mao and The Da Vinci
Code: Conspiracy, Narrative and History“, The Pacific Review 19,3/2006, bls. 359-
384.
27 Sjá David S.G. Goodman, „Mao and The Da Vinci Code“, bls. 361. Ágætt dæmi um
þetta er grein Olafs Teits Guðnasonar, ,Ma° - sagan sem sumir vilja ekld að þú
lesir“, Lesbók Morgunblaðsins 24. nóvember 2007.
28 Um notkun á ræðum Maós sjá Alfred L. Chan ,Mao: A Super Monster?“ og
Andrew Nathan, ,Jade and Plastic“.
262