Þjóðlíf - 01.05.1988, Page 68

NEYTENDUR
„Estragon: Förum.
Vladimir: Við
getum það ekki.
Estragon: Því þá
ekki?
Vladimir: Við
erum að bíða eftir
Godot.“
Sögur, leikrit, ljóð eftir
Samuel Beckett. Þýðing
og umsjón. Arni Ibsen
308 bls. Verð kr. 2.390.-
Samuel Beckett er í hópi merkustu rithöfunda
þessarar aldar og hefur ef til vill öðrum fremur
stuðlað að róttækum breytingum á skáld-
sagnagerð og leikritun eftir seinni heims-
styrjöld. Beckett. sem hlaut bókmenntaverðlaun
Nóbels árið 1969. er áleitinn höfundur. einstakur
og frumlegur. en stendur jafnframt nær hinni
klassísku evrópsku bókmenntahefð en flestir
aðrir nútímahöfundar.
Hann skilgreinir hlutskipti mannsins á guð-
lausri atómöld. lýsir leitinni að tilvist og
samastað í veröld sem er á mörkum lífs og
dauða, þar sem tungumálið heyr varnarstríð við
þögnina. Þrátt fyrir nær fullkomið getuleysi.
niðurlægingu og algera örbirgð mannskepnunnar
er henni lýst með miklum húmor og af
ómótstæðilegri Ijóðrænni fegurð.
í þessari bók eru sjö leikrit. sex sögur og
fjórtán ljóð frá fimmtíu ára ferli. þar á meðal
þekktasta verk Becketts, leikritið Beðið eftir
Godot, í nýrri þýðingu, og eitt nýjasta snilldar-
verkið, hin stutta og magnaða skáldsaga
Félagsskapur, frá 1980. Þýðandinn er Árni Ibsen
sem hefur unt árabil kannað verk þessa
alvörugefna írska húmorista og hann skrifar
jafnframt inngang og skýringar. Þetta er í fyrsta
skipti sem verk Samuels Beckett eru gefin út í
íslenskri þýðingu.
inn áður en skoðun hófst á myndböndum um
áramótin 1983-84. Þá fengu menn aðlögun-
artíma til að átta sig á þessu fyrirkomulagi,
en hann er greinilega orðinn nokkuð langur
hjá sumum —.
Vissir aðilar fara á eigin vegum, aðallega
til Englands til að kaupa spólur og fjölfalda
síðan, án þess að koma með þær til skoðun-
ar. Þeir sem þannig iðju stunda eru því lög-
brjótar eins og kom m.a. fram í rassíu lög-
reglunnar fyrir jólin "86.
Auður taldi að foreldrar og starfsmenn
leiganna væru mjög misjafnir og mætti
reyndar skipta þeim í tvo flokka; þ.e. þá sem
veita lítið sem ekkert aðhald og þá sem gæta
þess hvað börnin horfa á. Það væri einmitt
hlutverk Kvikmyndaeftirlitsins að leiðbeina
viðkomandi aðilum um áhrif mynda sem
ekki væru ætlaðar börnum og hvers vegna
aldurstakmörkin eru sett. Aðspurð um hvers
konar fólk það væri sem leyfði börnum sín-
um að horfa nánast á hvað sem er, sagði hún
að engar kannanir hafi verið gerðar um slíkt.
en benti þó á að líklegast væru það hin svo-
kölluðu „lyklabörn" sem yrðu að horfa á
sorann.
Ritskoðum ekki
„Við erum því ekki að ritskoða myndir og
því síður erurn við rannsóknarréttur eins og
við höfum heyrt," segir Auður ennfremur,
„klippiborð höfum við ekki og klippingar á
myndum koma aldrei frá okkur. Við erum
einungis að framfylgja lögum um vernd
barna og ungmenna sem sett voru árið 1966.
Þar segir m.a. að foreldrar og aðrir forráða-
menn, ásamt dyravörðum (nú einnig starf-
smönnum myndbandaleiga) beri ábyrgð á að
börn sjái ekki myndir sem Kvikmyndaeftir-
litið hefur sett aldursmörk á.
Einnig hafa heyrst raddir þess efnis að við
ritskoðum ofbeldismyndir, en þar erum við
einungis að fara eftir lögum um bann við
ofbeldiskvikmyndum frá 1983, en þar segir
m.a. að ofbeldismynd sé „mynd þar sem sér-
staklega er sóst eftir að sýna misþyrmingar
eða hrottalegar drápsaðferðir á mönnum og/
eða dýrum". Myndir sem við bönnum alfarið
eru þó örfáar.
Það má því ekki rugla saman frelsisskerð-
ingu og taumhaldi, rétt eins og í umferðinni.
Við höfum því alltaf hag barnanna í huga."
En hvað getur Kvikmyndaeftirlitið gert til
að auka aðhaldið ef setning aldurstakmarka
er ekki eina lausnin?
„Það er margt sem við vildum hafa gert
fyrir löngu. en höfum ekki bolmagn til. Okk-
ar hlutverk er að vera skoðunarmenn sam-
kvæmt lögum, barnaverndarnefndir og lög-
gæslumenn á hverjum stað eiga að sjá um
eftirlit með sýningum og útleigu kvikmynda.
En við erum nú að huga að veggspjaldi sem
við vonumst til að geta sett upp á flestar
myndbandaleigur. Með því viljum við vekja
athygli viðskiptavina og starfsmanna leig-
anna á að öll hulstur eiga að vera merkt frá
Kvikmyndaeftirlitinu og einnig hvað litir
miðanna þýða."
Sjónvarpið
undanþegið
En setur Kvikmyndaeftirlitið aldurstak-
mörk á myndir sem sýndar eru í sjónvarp-
inu?
„Samkvæmt lögum um skoðun kvik-
mynda, skulu sjónvarpsstöðvarnar annast
sjálfar skoðun þeirra, en að höfðu samráði
Kvikmyndaeftirlitsins. Þarna gætir ósam-
ræmis í lögunum. Samráðið í verki er ein-
ungis þannig að stöðvarnar hafa lista yfir
aldurstakmörk mynda sem skoðaðar hafa
verið síðustu 6-7 árin. Að vissu leyti er farið
eftir okkar ábendingum, en vill oft verða upp
og ofan með aðvaranir. Við reynum að
benda þeim á að sýna ekki myndir framar-
lega í dagskránni sem bannaðar hafa verið
innan 16 ára aldurs og því síður að vera með
endursýningar á þess konar myndum um
miðjan dag.
En það eru kapalkerfin sem eru verst í
þessu sambandi. Flest þeirra eru rekin utan
við lög og rétt og oft eru það unglingar sem
stjórna sýningum í þeim."
Hvernig er dómum háttað hér á landi í
samanburði við nágrannaþjóðirnar?
„Miðað við lagasetningu í öðrum löndum
er íslenska löggjöfin að mörgu leyti vel
heppnuð. En við erum nokkuð væg í okkar
dómum miðað við nágrannaþjóðirnar. Við
tökum mið af almennum viðhorfum í land-
inu. Hér ríkja til dæmis engir fordómar og
varla mörg atriði sem talist geta viðkvæm.
Dómar okkar eru því í flestum tilfellum
mildari en á hinum Norðurlöndunum," sagði
Auður.
Að lokum minnti Auður á merkimiðana
sem fylgja verða hverri spólu sem leigð er út
og eru þeir ýmist á bak- eða framhlið. Þeir
endurspegla merkingu umferðarljósanna
þannig að:
— rauður miði, ekki ætluð börnum yngri en
16 ára
— gulur miði, ekki ætluð börnum yngri en
12 ára
— grænn miði, leyfð fyrir alla aldurshópa.
(Hvítur miði er örsjaldan settur á spólur,
en þá er um að ræða barna- eða ævintýra-
myndir sem í eru atriði sem gætu hrætt
yngstu börnin). AP