Þjóðlíf - 01.12.1990, Blaðsíða 46

MENNING
ÞJOÐSAGNAPERSONUR
NÚTÍMANS
— Rokksöguritarinn Gestur Guðmunds-
son tjáir sig um bœkur Bubba og
Megasar!
samtíma sinn. Þær eru oft þjóðsagna- og
goðsagnapersónur samtímans. Saga þeirra
er oft sagan um karlssoninn sem var hafð-
ur að háði og spotti, en leysti síðan þrautir
sem höfðu reynst öðrum um megn og fékk
hálft konungdæmið og kóngsdótturina að
launum. í þeim líkamnast líka oft lífseig-
asta goðsögn sögunnar - um spámanninn
sem hrakinn er utangarðs og hefst við í
eyðimörkinni þar til hann snýr aftur heim
og frelsar þjóð sína úr herleiðingu. Þannig
eru sögur Bubba og Megasar. Hver hrífst
ekki af sögunni um skrifblinda drenginn
sem verður utangarðsmaður í skóla, slags-
málahundur í verbúðum, en síðar leiðtogi
tötrughypjanna og rokkkóngur? Hann
flýgur seinna jafnhátt og Ikarus forðum,
svo vængirnir fuðra upp í sólinni og hann
steypist til jarðar sem útbrunninn kókaín-
þræll. En kemst á fætur aftur og endur-
heimtir konungdæmi sitt.
— Megas er ofurnæmi drengurinn sem
skyggnist undir það áferðarfallega yfir-
borð sem reynt var að breiða yfir mannlíf-
ið á dögum kaldastríðs og viðreisnar.
Hann gengur í björg með álfum og tröll-
um, en sleppur þaðan vopnaður visku
þeirra og töfrum. Hann er þjóðskáldið
sem eitt sinn lá útúrdrukkinn úti í hrauni
en hefur nú verið boðið til stofu.
— Hvorug bókanna á þó nokkuð skylt
við þá einfeldningslegu upphafningu eða
þá rætnu leit að siðferðisblettum sem ást-
unduð hefur verið í mörgum bókum um
alþjóðlegar poppstjörnur. Bókin um
Bubba sver sig í ætt við betri helming
þeirra bóka sem skrifaðar hafa verið um
erlendar poppstjörnur, t.d. Bruce
Springsteen og Bob Dylan. Hún er þó
frábrugðin þeim að því leyti að Bubbi hef-
ur orðið allan tímann, nema í spássíu-
greinum sem koma hvaðanæva að. Bubbi
dregur þó ekki fjöður yfir bresti sína, um
leið og hann dregur upp lifandi mynd af
fjölskyldu sinni og hlykkjóttum þroska-
ferli sínum.
— Bók Megasar og Þórunnar er í raun
af allt annarri tegund. Hún lýsir Reykja-
víkurlífi eftirstríðsáranna með augum
drengsins sem sér sig ekki falla í mynstrið,
Það hefur vakið töluverða athygli að á
bókamarkaði eru nú þrjár bækur sem
tengjast íslensku rokki, en hingað til hafa
fáar bækur verið skrifaðar um íslenska
dægurtónlist og það sem henni tengist. I
þessu sambandi hefur verið talað um
komandi jól sem „rokkjól“ á bókamark-
aðnum. Bækurnar eru Rokksaga Is-
lands, sem Gestur Guðmundsson ritar,
Sól í Norðurmýri, sem Megas og Þórunn
Valdimarsdóttir skrifa, og sjálfsævisaga
Bubba Morthens sem Silja Aðalsteins-
dóttir ritar.
Þjóðlíf brá á það ráð að fá höfund einnar
bókarinnar, Gest Guðmundsson, til að tjá
sig um hinar bækurnar, ekki þó til að
skrifa ritdóm heldur til að svara þeirri
spurningu blaðsins, hvers vegna menn á
besta aldri skrifa bernskuminningar sínar
og jafnvel sjálfsævisögu. Er það vegna
þess að starfsaldur dægurtónlistarmanna
er styttri en annarra?
— Þessu er fyrst til að svara þannig að
rokktónlistarmenn eru ekki lengur af-
skrifaðir þegar þeir verða þrítugir eða fert-
ugir. Fólk eins og B.B. King, Chuck Ber-
ry, Tina Turner og Rolling Stones hafa
sýnt að hægt er að gera þær kröfur til
tónlistarmanna að þeir haldi áfram sköp-
un sinni fram á elliárin. Silja Aðalsteins-
dóttir hefur líka svarað því til að Bubbi
Morthens hafi reynt svo margt, þó hann sé
ekki enn hálffertugur, að fáir eigi jafn við-
burðaríka ævi þótt þeir nái háum aldri.
— Mér er annað þó ofar í huga. Rokk-
tónlistarmenn eru ásamt íþróttahetjum
helstu alþýðuhetjur okkar tíma. Ævi
íþróttamanna er þó of einhæf fyrir bækur,
því þeir stefna að árangri á tiltölulega
þröngu sviði, en rokkstjörnur verða oft
vinsælar vegna hæfileika sinna til að túlka
en þar má líka sjá þá sýn mótast sem
seinna hefur gert Megas að helsta dægur-
tónlistarskáldi samtímans. Hvorug bókin
gerir beinlínis grein fyrir hlutverki þeirra
Bubba og Megasar í rokksögunni. Megas
á þar heiður skilinn sem sá maður sem
ruddi vandaðri textagerð á íslensku leið
inn í dægurtónlistina, og ég held að aðrir
sem áttu þar hlut að máli, eins og Jón
Sigurðsson bankamaður, Stuðmenn og
Þorsteinn Eggertsson, hljóti að vera mér
sammála um að Megas er þar í brjósti
fylkingar. Bubbi prjónar að mörgu leyti
þar við. Hann opnar textagerðina fyrir
beinni og umbúðalausari tjáningu, en
hlutur hans var þó fyrst og fremst að
brjóta múrinn fyrir „nýju bylgjuna“ í ís-
lensku rokki 1980-1982. Jafnframt tókst
Bubba hið erfiða verk að gerast dægur-
lagakóngur 9. áratugarins án þess að glata
ímynd sinni sem uppreisnarmaður. Meg-
asi tókst líka einstaklega vel að flytja list
sína inn í 9. áratuginn. Hann eignaðist
sína áköfustu aðdáendur á 8. áratugnum
en hefur líka náð eyrum pönkkynslóðar-
innar og margra enn yngri.
— I Rokksögunni reyni ég að gera
grein fyrir þessu framlagi þeirra Megasar
og Bubba til íslenska rokksins og rekja
þróunina í starfi þeirra. Bækur þeirra
hrærast hinsvegar í annarri vídd rokksög-
unnar, þar sem þær lýsa þroskaferli þeirra
sem einstaklinga. Vitaskuld er líka hægt
að lesa bók Megasar og Þórunnar án þess
að leiða hugann að rokksögunni, sem vitn-
isburð um fjarlæga tíma kaldastríðsins,
fyrir 30-40 árum, en þeir sem þekkja Meg-
as sem skáld í dægurtónlist hljóta að tengja
þetta tvennt saman, sagði Gestur Guð-
mundsson.
/óg
46 ÞJÓÐLÍF