Þjóðlíf - 01.12.1990, Blaðsíða 8

INNLENT
Spilafíkn íslendinga:
— en vinningshlutfall lækkar!
s
Islendingar eyða meira en fitnm milljörðum á ári í happdrœtti.
Höfum aukið eyðsluna um rúman milljarð á þremur árum. Hvert heimili eyðir
að meðaltali tœplega sex þúsundum króna á mánuði í happdrœtti. Um 3%
einstaklinga haldnir ólœknandi spilafíkn. Unglingar veikir fyrir
áhættuleikjunum. Gamalt fólk eyðir stundum ellilífeyrinum í bingóspil
EVA MAGNÚSDÓTTIR, VILBORG DAVÍÐSDÓTTIR OG ÞÓRDÍS LILJA JENSDÓTTIR
Aþessu ári eyða íslendingar að
minnsta kosti fimm milljörðum
króna í happdrætti af ýmsu tagi. Það þýðir
að hvert heimili eyðir að jafnaði tæpum 70
þúsundum krónum á árinu eða rúmlega
5.800 krónum á mánuði. Ótrúlegt en satt.
Og það sem meira er, sú spá manna að
lottó íslenskrar getspár myndi taka mikla
veltu frá öðrum happdrættum, virðist
ekki hafa ræst. Markaðurinn hefur náð
jafnvægi að nýju og landsmenn hafa aukið
við sig happdrættiskaup um rúman millj-
arð síðan árið 1986. Árin 1980-1987 jókst
veltan um 67% en raunverulegt vinnings-
hlutfall minnkaði á sama tíma um rúm
16%.
Af veltutölum og samtölum við keppi-
nauta lottósins má ætla að fyrstu tvö ár
lottósins og skafmiðanna hafi fólk minnk-
að nokkuð við sig kaup á hefðbundnu
happdrættunum og þá sérstaklega get-
raunaseðlum. Á síðustu misserum hefur
velta Islenskra getrauna hins vegar farið
upp á við á ný og nálgast nú þá tölu sem
hún var fyrir tilkomu lottósins.
Forstjórar flokkahappdrættanna segj-
ast ekki hafa undan neinu að kvarta, salan
sé hin sama og fyrr. Öðru máli gegnir um
skafmiðana. Þeir nutu mikillar hylli í byrj-
un en hún hefur minnkað mjög, að und-
anskilinni Happaþrennu Háskóla íslands.
Happaþrennan virðist hafa náð nokkru
jafnvægi á markaðinum og selst fyrir um
hálfan milljarð árlega. Velta flokkahapp-
drættis Háskólans hefur minnkað nokkuð
síðustu ár en Happaþrennan gerir meira
en vinna þann missi upp.
Þá er athyglisvert að árin 1980 til 1987
jókst velta um heil 67% en á sama tíma
minnkaði hlutfall greiddra vinninga um
16,2%, eins og nánar verður skýrt.
eftirfarandi töflu er tekin saman velta
ársins 1989, það er að segja andvirði
seldra miða. Allar tölur sem nefndar eru
hér, bæði í töflu og annars staðar, eru
framreiknaðar til meðalverðlags 1990.
Hlutfall vinninga af prentuðum miðum er
gefið upp í prósentutölum samkvæmt
upplýsingum frá viðkomandi happdrætt-
um. Taka verður með í reikninginn, þegar
litið er á hlutfall vinninga úr spilakössum
Rauða krossins(*), að flestir spila sem
nemur vinningunum og fá því sömu krón-
urnar til baka aftur og aftur. Veltutalan
þar, er það sem eftir stendur þegar vinn-
ingar hafa verið greiddir út, öfugt við önn-
ur happdrætti í töflunni. Bingóin (**) eru
einnig öðrum lögmálum háð þar sem ekki
er gert ráð fyrir föstu vinningshlutfalli í
tölvum þeirra. Vinningshlutfall bing-
óanna er fundið með því að reikna út hlut-
fall greiddra vinninga af veltu hvors árs og
reikna af þeim meðaltal. Ekki lágu fyrir
sundurliðaðar tölur um vinninga í bingói
T emplarahallarinnar.
Veltutala skyndihappdrætta og ýmissa
skafmiða er fengin úr grein um happ-
drættisfíkn íslendinga sem birtist í tíma-
ritinu Frjáls verslun í ágúst árið 1989. Þar
er hún áætluð 1573 milljónir, framreiknað
frá árinu 1988. Framreiknuð til dagsins í
dag verður hún 1792 miljónir. Samkvæmt
þessu eyðir þjóðin tæplega 5,3 milljörðum
í happdrætti á þessu ári. Gera verður ráð
fyrir einhverjum skekkjumörkum þar
sem sala skafmiða hefur dalað mjög síð-
ustu misseri. í súluritinu má sjá betur
skiptingu markaðarins á milli hinna ýmsu
aðila.
I máli forsvarsmanna hinna ýmsu
happdrætta kom fram sú skoðun að happ-
drættisfíkn þjóðarinnar væri hvorki meiri
né minni en meðal nágrannaþjóðanna.
Svo virðist þó vera að markaðurinn hafi
auðveldlega tekið við þeirri viðbót sem
lottóið var. Þegar skoðaðar eru veltutölur
frá árinu 1986, fyrir tilkomu lottósins,
kemur í ljós að eyðsla í happdrætti hefur
aukist um rúman milljarð.
jóðhagsstofnun hefur yfirlit yfir veltu
flestra happdrættanna en tekur þó
hvorki söfnunarkassa Rauða krossins né
bingó templaranna með í útreikninga fyrir
8 ÞJÓÐLÍF