Þjóðlíf - 01.12.1990, Blaðsíða 93

FRAMFARIR í TÖLVUTÓNUST
PÉTUR BJÖRNSSON
Tölvurnar oghjóðgerflar eru aðeins hjálpartæki ogspila ekkertannað en það sem á þau erspilað.
Koma ekki í staðinn fyrir hljóðfæri.
Tónlist í tölvum er fyrirbæri sem fæstir
þekkja. Þó hafa flestireinhvern tíma séð,
í sjónvarpinu eða á einhverri sýningu,
tölvu sem lék 9. sinfóníu Beethovens,
eða eitthvert ámóta stykki, skammlaust
frá upphafi til enda og virtist ekki hafa
mikið fyrir því. Lykillinn að þessu er
nokkuð sem nefnist MIDI. MIDI er
skammstöfun fyrir Musical Instrument
Data Interface sem myndi útleggjast
sem hljóðfæra boðtengi eða eitthvað
slíkt.
að segir líklega fátt en í fáum orðum
er MIDI búnaður sem innbyggður er
í flest nýrri rafeindahljóðfæri og gerir
þeim kleift að hafa nokkurs konar sam-
skipti. Þá geta hljóðfærin annað hvort
stjórnað hvert öðru eða þá að maður getur
spilað á fleiri en eitt hljóðfæri í senn.
Galdurinn við MIDI er að með stöðluð-
um stafrænum boðum er hægt að flytja
boð, þ.e. tónlist, milli hljóðfæra og jafnvel
inn og út úr tölvu. Tölvur gegna þá oft
hlutverki raðara (sequencer) sem hægt er
að leika tónlistina inn á og lagfæra og
breyta eftir þörfum og síðan jafnvel vista á
diski. í tölvunni er einnig hægt að setja
upp nótur eða teikna tónlistina og spila
hana síðan í gegnum hjóðgerfil. En nú
þýðir ekki að rjúka upp til handa og fóta
og ætla að tengja gamla skemmtarann við
tölvuna og semja næsta júróvisjón smell.
Að sjálfsögðu þarf sérstakan búnað í þetta
til að tölvan geti farið að virkja tónlistar-
hæfileikana.
í fyrsta og öðru lagi þarf sérstakt kort í
tölvuna fyrir MIDI, hljóðgerfil með
MIDI og til að stjórna þessu þarf svo hug-
búnað í tölvuna. Nú fá líklega flestir
áhugatónlistarmenn verk í veskið og er
það skiljanlegt. Þessi búnaður er nokkuð
dýr en ef menn hafa á annað borð áhuga á
tónlist er þessi fjárfesting vel peninganna
virði. Einhver gæti haldið að þetta sé bara
vitleysa og peningaeyðsla en það er stað-
reynd að í þessu felst bæði tímasparnaður
og meiri möguleikar fyrir tónlistarmenn.
Þetta gefur t.d. tónlistarmönnum færi á að
útsetja lög og prufa viðameiri útsetningar
án þess að þurfa að hóa saman hljómsveit
til þess, auk þess sem þetta er kjörið fyrir
okkur leikmennina, sem gáfumst upp á
píanónáminu í æsku, til að spreyta okkur.
Hugbúnaðurinn er misfullkominn en
yfirleitt er hann mjög auðveldur og
einfaldur í notkun og kostar frá 10.000
krónum og uppúr. Flestir ættu þó að geta
sætt sig við ódýrari forritin. Öll eru þau
með möguleikum á inn og útspilun á
nokkrum rásum og oft eru möguleikar á
því að skrifa og setja upp nótur. Nótna-
lestur er ekki skilyrði en það sakar ekki að
kunna eitthvert hrafl í nótum. Sum forrit-
in eru með prentunarmöguleikum og er þá
hægt að prenta út það sem inn hefur verið
spilað og eiga á nótum á blaði. Hljóðgerfl-
ar eru mjög mismunandi og eru til í öllum
stærðum og gerðum í öllum verðflokkum.
Leikjaframleiðendur eins og Sierra,
Dynamix o.fl. hafa nýtt sér þá möguleika
sem MIDI-kortin gefa. í flestum leikjum
þeirra er fullkomin tónlist, í gegnum kort-
ið og hljóðgerfil, sem gefur þeim vissulega
mun meira líf og auka áhrif ýmissa atriða.
Til dæmis er tónlistin í King’s Quest og
Conquestst of Camelot (sjá grein um
tölvuleiki) með nokkrum miðaldablæ og
er gjarnan leikin með hljóði lútu eða ein-
hvers hljóðfæris þess tíma. Einnig er líkt
eftir hinum ýmsu hljóðum sem við eiga,
t.d. fótataki, marri í hurð, fuglasöng,
o.s.frv. Framleiðendurnir taka tónlistina
mjög alvarlega og reyna að hafa hana sem
(Mynd: Pétur Björnsson)
fullkomnasta. Til dæmis réð Sierra til sín
kvikmynda- og sjónvarpsþáttatónsmiðinn
og útsetjarann William Goldstein, sem
meðal annars sá um tónlistina í sjónvarps-
þáttunum FAME, og Bob Siebenberg, úr
Supertramp, til að semja og útsetja tónlist
við leikina. Þetta er þó nokkuð verk því
tónlist við einn leik getur þurft að vera í
marga klukkutíma og saman standa af þó
nokkrum fjölda laga og ýmissa áhrifa-
hljóða.
mræða um tölvutónlist hefur verið
frekar neikvæð á síðustu árum.
Heyrst hafa raddir um að tónlist sé fyrir
menn og eigi að spilast af mönnum á al-
vöruhljóðfæri. Það er rétt að tónlistin er
skemmtilegust þegar hún er „læf‘, en það
er alrangt að tölvur og hljóðgerflar spili
tónlist. Tölvurnar og hljóðgerflarnir eru
aðeins hjálpartæki og spila ekkert annað
en það sem á þau er spilað. Að vísu er hægt
að dylja vankunnáttu sína með því að lag-
færa tónlistina í tölvunni en það gerir eng-
an að betri hljóðfæraleikara. Tölvutónlist
er í raun engin alvarleg ógn við alvör-
uhljóðfærin og held ég að lítil hætta sé á
því að t.d. flygillinn eða sellóið eigi eftir að
úreldast þó hljóðgerflar geti hermt eftir
þeim. Ég lít aðeins á þetta sem viðbótar
hljóðfæri og lengi getur gott batnað. ()
ÞJÓÐLÍF 93